Zrewitalizowano obiekty w małopolskich skansenach

Aż 87 zabytków nieruchomych, w tym m.in. dworów, kapliczek, budynków gospodarczych i gminnych czy świątyń, zostało poddanych kompleksowym pracom rewitalizacyjnym, konserwatorskim i zabezpieczającym w ramach projektu „Skansenova – systemowa opieka nad dziedzictwem w małopolskich muzeach na wolnym powietrzu”. Realizacja projektu dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej była możliwa dzięki ścisłej współpracy ośmiu instytucji kultury z regionu Małopolski.

Partnerem wiodącym projektu było Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, które zaprosiło do współpracy Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach, Muzeum – Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec, Muzeum – Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, Skansen w Sidzinie – Muzeum Kultury Ludowej, Gminę Dobczyce i Małopolski Instytutu Kultury w Krakowie.

W ramach projektu przeprowadzono kompleksowe prace rewitalizacyjne, konserwatorskie i zabezpieczające w małopolskich skansenach pod otwartym niebem. Projekt pozwolił na modernizację 87 zabytków nieruchomych, w tym m.in. dworów, kapliczek, budynków gospodarczych i gminnych czy świątyń. Wszystkie obiekty dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a 81 obiektów zabezpieczono przed kradzieżą i zniszczeniem. Ponadto etnografowie i konserwatorzy zabezpieczyli i poddali konserwacji 290 obiektów dziedzictwa niematerialnego, takich jak dawne narzędzia, naczynia, meble, przedmioty sztuki sakralnej, które wykonano z nietrwałych materiałów (np. drewno, papier czy glina) i które wymagały szczególnych działań zabezpieczających.

Ważnym elementem projektu było przygotowanie atrakcyjnej oferty edukacyjno-kulturalnej. W tym celu gruntownej modernizacji poddano dziesięć wystaw stałych oraz opracowano atrakcyjne ścieżki zwiedzania przybliżające miniony świat ludowych wierzeń, historii, stylu życia i pracy. Dzięki realizacji projektu zainteresowani mogą nie tylko skorzystać z profesjonalnie przygotowanej strony internetowej projektu, ale także pobrać na swój telefon aplikację mobilną ułatwiającą zwiedzanie.

Skansenova: 9 małopolskich skansenów w nowej odsłonie:

• Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach
W dobczyckim skansenie w ramach projektu Skansenova wykonano prace remontowe i konserwatorskie obiektów z przeznaczeniem na magazyny studyjne. Odświeżono wnętrza budynków i wykonano bielenie ścian, a także zagospodarowano i uporządkowano teren w ich otoczeniu. Na zabytkowym domu pogrzebowym wymieniono więźbę dachową i gont. Budynek kuźni także przeszedł konserwację gontu. Nieopodal wybudowano nową wiatę, do której przeniesiono część ekspozycji. Renowację przeszły też kierat i studnia. Na terenie obiektu zainstalowano ochronę przeciwpożarową, zamontowano monitoring i elektroniczny system zabezpieczenia. Obecnie w skansenie jest aranżowana nowa wystawa, a także trwają prace związane z konserwacją muzealiów.

• Skansen Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku (Oddział Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach)
Prace konserwacyjne w skansenie skupiły się wokół zabezpieczenia obiektów. Zostały wymienione gonty na drewnianym dworku i klepisko, zaimpregnowano też gonty na chałupie z Szymbarku i spichlerzu z Rożnowic. Powstało tu również nowe, stylowe, drewniane ogrodzenie. Na chałupach z Gródka, Moszczenicy, Siar i olejarni z Gródka wymieniono strzechy. Wyremontowano również unikatową budowlę – wiatrak z Ropy. Na terenie skansenu odnowiono ścieżki prowadzące do obiektów oraz wykonano niezbędne prace techniczne i elektryczne. Aktualnie trwają prace przy konserwacji ostatnich obiektów m.in.: przy chałupie z Gródka, chałupie z Siar czy oborze ze Stróżnej.

• Zagroda Maziarska w Łosiu (Oddział Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach)
Dzięki realizacji projektu zagroda wzbogaciła się o nowy obiekt: chatę łemkowską z Bartnego, która została zaadaptowana na ośrodek edukacyjny. Zyskano też przestrzeń do aranżowania wystaw. W nowej sali, o powierzchni 70 m2, będą się odbywać zajęcia dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych.

• Muzeum Kultury Ludowej w Sidzinie
W Sidzinie przeprowadzono gruntowne prace remontowo-konserwatorskie związane przede wszystkim z wymianą, konserwacją i malowaniem dachów oraz zabezpieczeniem ścian w trzech obiektach. Zainstalowano monitoring i systemem alarmowy. W ramach projektu zakupiono też infokiosk i stworzono stanowisko holograficzne. Z kolei ekspozycję poświęconą historii wsi oraz stanowisko obróbki lnu i wełny wzbogacono o wyposażenie multimedialne. Wszystkie zaplanowane prace zostały już zakończone.

• Muzeum Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec
Intensywne działania prowadzone tu przez ostatnie dwa lata zostały zwieńczone sukcesem. Zakończono już prace nad wymianą strzechowych i gontowych pokryć dachowych wraz z konserwacją więźby na dużej części zabytkowych obiektów muzeum (m.in. na okole ze Staniątek, chałupie z Podolsza, domu z Chrzanowa oraz dzwonnicy z Nowej Góry). Przeprowadzono także prace konserwatorskie w zabytkowym, XVII-wiecznym kościele z Ryczowa, który jest najcenniejszym zabytkiem drewnianym na terenie skansenu w Wygiełzowie. Poza remontem dachu i zewnętrznego oszalowania drewnianego, obiekt sakralny zostanie wyposażony w nowoczesny, automatyczny system gaśniczy oraz zyska nowoczesny system nagłaśniający.

• Sądecki Park Etnograficzny (Oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu)
Realizacja projektu pozwoliła na odtworzenie malowideł w kościele ewangelickim ze Stadeł. W ramach projektu wykonano prace konserwatorskie 29 obiektów Sądeckiego Parku Etnograficznego. Odnowiono także ogrodzenie. Całą ekspozycję skansenu dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, by mogły komfortowo korzystać z całego obiektu.

• Muzeum Dwór w Dołędze (Oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie)
Muzeum w Dołędze dzięki realizacji projektu zyskało nowy obiekt dla zwiedzających – chłopską chatę – przeniesioną z innego miejsca. Odnowiono także zabytkowy spichlerz, który posłuży do działalności warsztatowej skansenu. Przeprowadzono również gruntowne prace remontowe w samym budynku dworu.

• Zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu (Oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie)
W przepięknym, kolorowym Zalipiu przeprowadzono kompleksowe prace związane z restauracją i konserwację wszystkich budynków zabytkowej Zagrody Felicji Curyłowej. W jej skład wchodzą: budynek mieszkalny, obora, stodoła, bróg i studnia oraz chata biedniacka. W ramach projektu wzbogacono także ofertę skansenu. Na teren skansenu przeniesiono dom malarki Stefanii Łączyńskiej oraz zakupiono wyposażenie niezbędne do urządzenia obiektu.

• Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej
Na terenie skansenu trwają aktualnie prace związane z wymianą 18 pokryć dachowych – gontowych i słomiano-gontowych, a także zabezpieczeniem ściany budynków przed szkodnikami i czynnikami atmosferycznymi. W ramach projektu powstało tu ogrodzenie, częściowo nawiązujące do pierwotnego kształtu, łączące elementy drewniane i kamienne, pokryte gontem. W celu zwiększenia bezpieczeństwa eksponatów obiekt objęto monitoringiem. Zakończyły się też prace nad odbudową relokowanej, dwubudynkowej zagrody Pawlaczek z Jabłonki, która wraz z wyposażeniem stała się częścią stałej ekspozycji muzeum.

Źródło: gov.pl / malopolska.pl