Drewniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Dobrej

Nr w rejestrze zabytków:
A-195 z dnia 27.03.1990
Historyczna nazwa: Cerkiew greckokatolicka pw. św. Mikołaja w Dobrej Szlacheckiej
Data powstania obiektu: 1879 r.
  • Cer­kiew pw. św. Mi­ko­ła­ja (póź­niej Pod­wyż­sze­nia Krzy­ża Świę­te­go) drew­nia­na, trój­dziel­na, z sank­tu­arium za­mknię­tym trój­bocz­nie, kon­struk­cji zrę­bo­wej, na ka­mien­nym pod­mu­ro­wa­niu. Nawa i ba­bi­niec na pla­nie zbli­żo­nym do kwa­dra­tu. Nawa ob­szer­niej­sza od przy­le­ga­ją­cych do niej po­miesz­czeń sank­tu­arium i ba­biń­ca. Zrąb ścian sank­tu­arium, nawy i ba­biń­ca rów­nej wy­so­ko­ści. Da­chy ka­le­ni­co­we: nad sank­tu­arium pię­cio­po­ła­cio­wy, nad na­wą czte­ro­po­ła­cio­wy, nad ba­biń­cem dwu­spa­do­wy. Na ka­le­ni­cy każ­dej czę­sci du­że ba­nia­ste ko­pu­ły na ośmio­bocz­nych tam­bu­rach. Po­dob­na, ale mniej­sza w szczy­cie da­chu sank­tu­arium. Wszyst­kie ze­wnętrz­ne po­wierzch­nie ścian ode­sko­wa­ne pio­no­wo, da­chy kry­te bla­chą. We­wnątrz stro­py pła­skie. Po­li­chro­mia ścien­na z XIX/XX w. Z tego okre­su po­cho­dzi też m.in. wie­lo­stre­fo­wy iko­no­stas.
  • Cer­kiew bram­na drew­nia­na, kon­struk­cji mie­sza­nej. Za­sad­ni­czą no­śną czę­ścią bu­dyn­ku jest trzy­kon­dy­gna­cyj­na wie­ża słu­po­wo­-ra­mo­wa. Co­kół z „dzi­kie­go”” ka­mie­nia. Po­mię­dzy słu­py no­śne w pierw­szej kon­dy­gna­cji wbu­do­wa­na ka­mien­na bra­ma. W dru­giej kon­dy­gna­cji opar­ta na ra­mie cer­kiew dwu­dziel­na, zrę­bo­wa. Nawa na pla­nie zbli­żo­nym do kwa­dra­tu, skle­pio­na zrę­bo­wą ko­pu­łą czte­ro­po­lo­wą, z za­ło­mem i stę­że­niem krzy­żo­wym, po­nad któ­rym de­sko­wy strop. Sank­tu­arium pro­sto­kąt­ne, węż­sze i niż­sze od nawy, skle­pio­ne ko­leb­ko­wo. Ścia­na iko­no­sta­so­wa peł­na, pier­wot­nie z dwo­ma przej­ścia­mi, wtór­nie prze­cię­ta. Wo­kół cer­kwi obej­ście. W naj­wyż­szej kon­dy­gna­cji wie­ży izbi­ca. Dach na­mio­to­wy. Środ­ko­wa kon­dy­gna­cja naj­ob­szer­niej­sza, obej­ście cer­kwi pod opa­sa­niem. Ścia­ny ode­sko­wa­ne pio­no­wo. Po­ła­cie da­cho­we po­bi­te gon­tem.Cerkiew bramna w Dobrej (błędnie określana w przedmiotowej literaturze dzwonnicą bądź dzwonnicą bramną) jest jedynym tego typu zabytkiem w Polsce, reliktem średniowiecznej tradycji budowlanej sytuującej świątynię ponad bramą w fortyfikacji.

Źródło: sad.podkarpackie.travel

W Do­brej za­cho­wał się ze­spół zło­żo­ny z dwóch cer­kwi (jed­na bram­na z dzwon­ni­cą). Data po­wsta­nia obu bu­dow­li nie zo­sta­ła do­tąd pre­cy­zyj­nie usta­lo­na. Cer­kiew bram­na po­cho­dzi praw­do­po­dob­nie z XVII stu­le­cia. W XIX w. usu­nię­to pod­wa­li­ny słu­po­wo­-ra­mo­wej wie­ży, opie­ra­jąc jej kon­struk­cję no­śną bez­po­śred­nio na co­ko­le z „dzi­kie­go” ka­mie­nia i wzno­sząc w dol­nej kon­dy­gna­cji ka­mien­ną bra­mę. Świą­ty­nia pw. Pod­wyż­sze­nia Krzy­ża Świę­te­go da­to­wa­na jest na 1879 r., ist­nie­ją jed­nak prze­słan­ki, by przy­pusz­czać, że jest to obiekt znacz­nie star­szy, je­dy­nie prze­bu­do­wa­ny w owym roku. W cer­kwi bram­nej tuż przed II woj­ną skła­do­wa­ny był XVII­-wiecz­ny iko­no­stas. Nie wia­do­mo, czy sta­no­wił on jej wy­po­sa­że­nie, czy też zo­stał prze­nie­sio­ny z dru­giej cer­kwi po ufun­do­wa­niu do niej no­we­go wy­po­sa­że­nia, któ­re w la­tach 1899–1904 wy­ko­na­li bra­cia An­to­ni i Mi­ko­łaj Bog­dań­scy oraz Mi­ko­łaj Dem­ko­wycz. W tym sa­mym cza­sie twór­cy ci wy­ko­na­li de­ko­ra­cję ma­lar­ską stro­pu i ścian cer­kwi. W izbi­cy, po­nad cer­kwią bram­ną, dwa dzwo­ny (je­den z nich z da­tą 1625 i her­bem Sas). W 1944 r. w wy­ni­ku dzia­łań wo­jen­nych uszko­dze­niu ule­gło skle­pie­nie nawy cer­kwi trój­dziel­nej. Po wy­sie­dle­niu lud­no­ści ukra­iń­skiej cer­kiew prze­jął Ko­ściół rzym­sko­ka­to­lic­ki.

Otoczony starodrzewem zespół cerkiewny usytuowany jest na wzniesieniu w centrum wsi, po południowej stronie drogi lokalnej odchodzącej w kierunku wschodnim od szosy Hłomcza – Ulucz. Teren cerkiewny ogrodzony murem z „dzikiego” kamienia. Cerkiew bramna w ogrodzeniu od strony wschodniej, na osi cerkwi usytuowanej w centrum zespołu. Od południa nieopodal zespołu cerkiewnego XIX-wieczna plebania.

Źródło: sad.podkarpackie.travel

Zespół cerkiewny:

  • cerkiew greckokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (wcześniej św. Mikołaja),
    obecnie rzymskokatolicki kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego;
  • cerkiew bramna pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, z dzwonnicą w izbicy,
    obecnie dzwonnica kościoła rzymskokatolickiego
  • w pobliżu znajduje się opuszczony budynek starej plebanii.
  • Wskazówki dojazdu:
    Jadąc od strony Mrzygłodu, w Hłomczy mijamy skrzyżowanie z drogą lokalną do Łodziny i jedziemy prosto w kierunku Dobrej. Po przejechaniu przez most na Sanie skręcamy w prawo. Po 200 m dojeżdżamy do celu. Cerkiew stoi po prawej stronie drogi. Klucze w sklepie po drugiej stronie drogi.
  • Msze św.: w niedziele i święta o 9.45.
Zaktualizowano 29 dni temu

Dane teleadresowe

Dobra 10
38-503 Dobra
place
49.645212, 22.299997Skopiowano do schowka
N49º38'42.763", E22º17'59.989"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Architektura drewniana
Miejsce/obiekt zbudowane w przeważającej części z drewna.
Parking
Miejsce/obiekt w pobliżu którego istnieje możliwość płatnego lub bezpłatnego zaparkowania samochodu.
Możliwość zwiedzania
Miejsce/obiekt, który jest udostępniany do zwiedzania.
Ogólnodostępny
Obiekt ogólnodostępny dla wszystkich w określonych dniach i godzinach. (np. instytucja publiczna lub kościół czynne w określonych godzinach).
Wstęp bezpłatny
Kościół rzymskokatolicki
Szlak Architektury Drewnianej Województwa Podkarpackiego

Inne w kategorii: Sakralne To najbliższe atrakcje w tej samej kategorii.

Najbliższe atrakcje W najbliższej okolicy znajduje się wiele ciekawych atrakcji. Oto niektóre z nich.

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.