Dolina Demianowska

Dolina Demianowska jest najbardziej znaną i najpiękniejszą doliną w Niżnych Tatrach. Ma długość 15 km i jest głównym ośrodkiem ruchu turystycznego na północ od głównej grani. Pod względem geograficznym i geologicznym składa się z dwóch oddzielnych części: górna część - przyległa do grani głównej - jest granitowa i tworzy cały kompleks mniejszych dolin, część dolna jest wciśnięta w wapienne skały i bogato pionowo rozczłonkowana.

Część górna przypomina kształtem czworokąt prawidłowy, w wierzchołkach którego wznoszą się pierwszorzędne wierzchołki widokowe: na północnym-zachodzie Sina (1560 m n.p.m.), na północnym-wschodzie Krakowa Hola (1751 m n.p.m.), na południowym-wschodzie Dziumbier (słow. Ďumbier) (2045 m n.p.m.) a na południowym-zachodzie Polana (1889 m n.p.m.). Pośrodku południowej krawędzi doliny sterczy Chopok (2024 m n.p.m.), z którego schodzi na północ grań zakończona masywem Ostredka (1211 m n.p.m.). Przepływają przez nią potoki Demianowka i Zadnia Woda. Zlodowacenie w okresie czwartorzędu stworzyło ogromne kotły lodowcowe i pozostawiło rozległe moreny z Wrbickim Stawem i Lukowym jeziorkiem.

Dolna część ma kształt głębokiego kanionu wapiennego. Powstała ona u zbiegu potoków Demianowka i Zadnia Woda. Oba odgałęzienia krótko przed połączeniem wnikają na tereny wapienne, zagłębiając się w niższe partie i tworząc światowej sławy system jaskiń demianowskich. Udostępnione są Demianowska Jaskinia Lodowa oraz Demianowska Jaskinia Wolności.

Dolina była zasiedlona już w czasach prehistorycznych, o czym świadczą znaleziska w jaskini Okno. W czasach historycznych dolina długo pozostawała nie zasiedlona, dopiero w XVIII i XIX wieku w kilku miejscach wydobywano rudę, stały szałasy, koliby pasterskie oraz domki drwali. Zainteresowanie doliną szybko wzrosło po odkryciu Demianowskiej Jaskini Wolności w roku 1921, po czym wkrótce wybudowano asfaltową szosę. Znaczny wzrost frekwencji w dolinie nastąpił po wybudowaniu kolejki krzesełkowej z Jasnej na Chopok (obecnie kursuje jedynie do Lukowej).

Miejscowość Demianowska Dolina powstała 01.08.1964, kiedy ze wszystkich obiektów ruchu turystycznego utworzono samodzielną miejscowość z osadami: Trzy Studniczki, Jaskinie, Repiska, Luczki i Jasna. Możliwości turystyczne osady są niezwykle bogate. Przez dolinę przechodzi wiele znakowanych szlaków turystycznych, które prowadzą na okoliczne szczyty. Oprócz tego wytyczono w dolinie sieć ścieżek spacerowych.

Jasna była pierwotnie nazwą części górnych partii Doliny Demianowskiej a stopniowo tym mianem nazywano także inne części doliny (okolice Wrbickiego Stawu, Záhradky). Leży ona na terenie ochronnym Parku Narodowego Niżne Tatry (NAPANT). Znajdują się tu liczne ośrodki noclegowe i żywieniowe, kolejki górskie i wyciągi narciarskie.

Ciekawostką w Dolinie Demianowską są pozostałości po bunkrach z czasów II wojny światowej (Bunkry partyzantów w Dolinie Demianowskiej), w kórych chronili się partyzanci słowaccy. Rekonstrukcje takich bunków drewniano-ziemnych można zobaczyć przy osadzie Lúčky, skąd do bunkrów prowadzi najpierw zielony a później czerwony szlak.

Źródło: nizketatry.sk