Drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa w Humniskach
A-42 z 05.07.1984
Kościół położony jest na południowym skraju wsi, ok. 200 m od drogi Rzeszów-Sanok. Teren przykościelny otoczony drewnianym, współczesnym ogrodzeniem, w obrębie którego znajduje się murowana dzwonnica parawanowa oraz kilka starych drzew. Świątynia jest orientowana. Kościół drewniany, na kamiennym podmurowaniu, wzniesiony został w konstrukcji zrębowej. Ściany wzmocnione lisicami, szalowane są deskami w układzie pionowym z listwowaniem. Kruchty dobudowano w konstrukcji słupowej.
Jest to budowla jednonawowa, na rzucie wydłużonego prostokąta z wewnętrznym podziałem na prezbiterium i nawę. Prezbiterium zamknięte jest trójbocznie. Nawa o tej samej szerokości co prezbiterium, z płytkimi ramionami pierwotnego transeptu (aneksami transeptowymi), w przedłużeniu których znajdują się dwie kaplice, zamknięte trójbocznie. Od pólnocy do prezbiterium przylega murowana zakrystia, od południa drewniana kruchta z wejściem do kaplicy południowej. Do nawy od zachodniej przylega kruchta. Bryła kościoła jest stosunkowo zwarta, addycyjna. Główne człony budowli, tj. prezbiterium i nawa, są równej wysokości, przekrywa je niezbyt wysoki dach dwuspadowy o wspólnej kalenicy. Kaplice boczne są znacznie niższe od korpusu kościoła.
Prezbiterium i nawa nakryte są wspólnym dachem jednokalenicowym, dwuspadowym, od wschodu opadającym trójpołaciowo, od zachodu zamkniętym szczytem. Nad aneksami transeptowymi zastosowano daszki pulpitowe. Dachy kaplic o kalenicy prostopadłej do dachu głównego dwuspadowe, nad trójbocznymi zamknięciami opadające trzema połaciami, zwieńczone są pseudowieżyczkami na sygnaturkę. Nad zakrystią i kruchtą przy kaplicy południowej zastosowano dachy pulpitowe, a nad kruchtą zachodnią - dach dwuspadowy. Na kalenicy dachu korpusu znajduje się wysoka wieżyczka na sygnaturkę z latarnią, nakryta cebulastą kopułką. Pokrycie dachów stanowi blacha miedziana. Nad prezbiterium i pierwotną częścią nawy więźba dachowa storczykowa, gotycka, z ciesielskimi znakami montażowymi.Wokół kościoła (dawniej tylko wokół starszej części kościoła, tj. prezbiterium, transeptu i części nawy) biegnie ozdobny gzyms wieńczący z zaczepami.
Wewnątrz stropy płaskie. Ściana tęczowa zamknięta jest łukiem półkolistym, u podstawy którego założona jest belka tęczowa z barokową Pasją. W części zach. nawy znajduje się chór muzyczny wsparty na czterech słupach, pomiędzy którymi rozpięte są półkoliste arkady. Kaplice otwarte są do aneksów transeptowych półkolistymi arkadami. Ściany kościoła pokryte są malowidłami figuralnymi i ornamentalnymi.Wyposażenie, głównie z XVII i XVIII w., obejmuje m.in. manierystyczny ołtarz główny z 1. poł. XVII w. (przeniesiony ze zburzonego kościoła Kapucynów w Bliznem), cztery późnobarokowe ołtarze boczne z XVIII w. i barokową ambonę. Uwagę zwracają też kamienna gotycka chrzcielnica oraz kamienna kropielnica, obie z XVI wieku.
Źródło: zabytek.pl
Parafia uposażona została w 1409 r. przez Benka z Żabokruk, starostę przemyskiego, sanockiego i halickiego. Kościół został wzniesiony w XV w. (prawdopodobnie była to fundacja Benka, co oznaczałoby, że jest to jeden z najstarszych zachowanych w Polsce kościołów drewnianych). Świątynię konsekrowano dopiero w 1556 roku. W 1699 r. przeprowadzono remont, podczas którego wzniesiono murowaną zakrystię. Kolejne remonty miały miejsce w XVIII oraz w 2. poł. XIX wieku. Gruntowna przebudowa i rozbudowa kościoła nastąpiła w latach 1887-1889 (dobudowa kaplicy pd.) oraz w latach 1898-1900 pod kierunkiem majstra ciesielskiego, Macieja Wojnickiego. Dobudowano wówczas kaplicę północną, przedłużono nawę w kierunku zachodnim, dobudowano kruchty, przebudowano zakrystię oraz obniżono dachy (z częściowym zachowaniem pierwotnej storczykowej więźby). Pomimo tych przekształceń nie zatarto pierwotnego układu przestrzennego i konstrukcyjnego obiektu. W 1930 r. zmieniono pokrycie dachowe z gontu na blachę stalową, a w 1932 r. ściany kościoła pokryto malowidłami wykonanymi przez malarza Włodzimierza Lisowskiego z Sanoka. W XX w. kościół remontowano dwukrotnie - w latach 50. i w latach 1978-1980 (nastąpiła m.in. wymiana pokrycia dachowego na blachę miedzianą, wykonano nową konstrukcję wieżyczki na sygnaturkę). W 2002 r. odkryto dekorację malarską belek stropowych, datowaną na 2. poł. XV w. oraz renesansowe malowidła, zachowane na belkach górnych wieńców ścian aneksów transeptowych.
Źródło: zabytek.pl
Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Msze św.
w niedziele i święta
o 7.30, 9.00, 10.30, 16.00,
w dni powszednie o 18.00
(zimą: 17.00).
Wskazówki dojazdu:
Jadąc drogą nr 886 od strony Brzozowa w kierunku Sanoka, w Humniskach skręcamy w prawo w drogę lokalną i po ok. 300 m dojeżdżamy przed świątynię (nr 664).
