Zamek Morsko (Zamek Bąkowiec)
790/67 z 07.10.1967
Ruiny zamku Bąkowiec są miejscem niezwykle malowniczym, atrakcyjnym pod względem krajobrazowym i historycznym. Z dawnej średniowiecznej warowni do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie fragmenty murów na skale, ścian zamku z otworem drzwiowym i czworokątnych pomieszczeń z niewielkim dziedzińcem. Jednak na podstawie przekazów historycznych, możliwe jest odtworzenie pierwotnego wyglądu budowli, stanowiącej niewątpliwie jeden z najlepszych przykładów wykorzystania warunków naturalnych dla celów obronnych.
Zamek powstał na wyniosłej skale na planie nieregularnym o powierzchni około 500 m². Budowla została pomyślana jako obiekt pełniący zarówno funkcje mieszkalne, jak i obronne. Została wzniesiona z kamienia wapiennego. Warto jednak zaznaczyć, iż wewnętrzne partie murów zamkowych były budowane z kamiennego gruzu zalewanego dużą ilością zaprawy wapiennej.
Znajdujące się na łagodnym podejściu od strony wschodniej podzamcze miało wielkość około 500–800 m². Do jego budowy użyto kamienia wapiennego. Dziedziniec gospodarczy oddzielała fosa i stożkowy nasyp ziemny, na którym niegdyś stała owalna baszta. Przylegała do niej zapora oddzielająca majdan od zamku. Od strony południowej warownię zabezpieczał prawdopodobnie mur wzniesiony na naturalnym wybrzuszeniu skalnym. Wgłębienie terenowe zamknięte starannie obrobionym progiem skalnym wyznaczało kierunek drogi z majdanu na zamek. Otwór bramny w murze usytuowano we wgłębieniu terenowym. Dalsza droga prowadziła do zamku przez system drabin i pomostów przymocowanych do skały. System obronny Morska był idealnie dostosowany do sytuacji terenowej, nie uwzględniał jednak zasad obronnych związanych z siłą ognia artyleryjskiego.
Ciekawostką jest fakt, iż w zamku Bąkowiec zastosowano jedne z pierwszych na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej baszt typu półkolistego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Ruiny zamku rycerskiego na skalistym wzgórzu.
W r. 1327 Władysław Łokietek oddał wieś Morsko kanonikom laterańskim w Mstowie; w ich rękach pozostawała jeszcze w r. 1470. Na początku XVI w. była własnością rodziny Włodków, którzy zapewne na przełomie w. XV i XVI zbudowali zamek murowany z kamienia. Następnie przeszła w posiadanie Zborowskich, w r. 1531 wzmiankowane jest fortalitium w Morsku. Później właścicielami Morska byli Brzescy i Giebułtowscy. W XVII w. zamek został opuszczony. W latach 1929-33 u stóp południowego wzgórza zamkowego architekt Witold Czeczott wzniósł nowy dom mieszkalny.
Na podstawie istniejących murów można ustalić, że zamek został założony na planie nieregularnego, wydłużonego wieloboku powierzchni około 500 m2, składał się z elementów mieszkalnych i obronnych. Do zamku był wyłącznie dostęp pieszy z przedzamcza o powierzchni około 800 m2 położonego poniżej od strony zachodniej, od strony wschodniej otoczonego wałami łączącymi poszczególne wolno stojące skałki.
Zamek w Morsku jest dobrym przykładem zamku zbudowanego na skalnym wzgórzu, w pełni wykorzystującego warunki naturalne do wzniesienia zarówno umocnień jak i pomieszczeń mieszkalnych, podobnie jak pierwotny zamek w Ogrodzieńcu, który także należał do rodziny Włodków.
Źródło: Guerquin Bohdan, Zamki w Polsce, Arkady 1974
| Początki zamku "Bąkowiec" nie mają udokumentowanej historii.... ale z ruinami zamku związane są legendy... |
Jedna z legend o zamku ?Bąkowiec" mówi, że zamek został zbudowany przez bogatego pana, który przechowywał tutaj swoje ogromne skarby. Pan ten ze swoją drużyną wyruszył na wyprawę wojenną, z której nie powróci ł już nigdy do swoich włości. Bogactwo po nim podobno do dziś spoczywa gdzieś na terenie zamku... Z miejscem tym związana jest też romantyczna i tragiczna historia: Pan Morska miał córkę niezwykłej urody, w której zakochał się ubogi młodzieniec. Ojciec odrzucił zaloty ubogiego młodzieńca, po czym zły uwięził córkę w lochu i tam zamorzył ją głodem. Rozżalony kochanek postanowił pomścić śmierć ukochanej. Młodzieniec zwołał oddanych sobie ludzi w pobliże skały zwanej Okiennikiem, po czym, po okolicy siał postrach oraz śmierć. Widząc co się dzieje na ziemi, siły niebieskie rozpętały ogromną burzę, która zmiotła zamek z powierzchni ziemi. Młodzieniec zobaczywszy, że zemsta wymknęła mu się z rąk popełnił samobójstwo, żeby połączyć się z ukochaną. I tak, od tego czasu podobno w czasie burzy, w ruinach dawnego zamku pojawia się olbrzymia, straszna postać podobna poczwary, która pełznie po resztkach muru... Źródło: Sypek Robert, Zamki i obiekty warowne Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Almapress 2003 |
- M. Antoniewicz: Zamki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej...
- B. Guerquin: Zamki w Polsce, Arkady 1984
- R. Sypek: Zamki i obiekty warowne Jury Krakowsko-Częstochowskiej
- Guerquin Bohdan, Zamki w Polsce, Arkady 1974
