Zamek w Tudorowie
Jadąc od strony Opatowa drogą krajową nr 9, na wysokości wsi Okalina-Kolonia skręcamy w lewo na Tudorów. Przejeżdżamy około 1,5 km i na skrzyżowaniu jedziemy prosto - mijając skręt w lewo na Karwów. Z lewej strony widać już samotnie stojącą na wzgórku wieżę mieszkalno-obronną w Tudorowie.
Samochodem podjeżdżamy jak najbliżej się uda i parkujemy przy polnej drodze, która w dół prowadzi pod ruiny wieży.
Teren na którym położone są ruiny wieży znajduje się w rękach prywatnych, o czym świadczy znak ostrzegawczy na drodze do zamku. Można go łatwo ominąć, lecz należy pamiętać, że możemy narazić się właścicielowi terenu.
Pozostałości zamku rycerskiego położone na cyplu odciętym fosą od płaskowzgórza, nad rzeczką Opatówką.
W roku 1361 w aktach sądowych dotyczących zatrzymania dopływu wody do sztucznych zalewisk przez Pełkę z rodu Janinów było wzmiankowane Castrum Tudorow. Zamek murowany został w r. 1517 sprzedany przez Jana Tudorowskiego z rodu Janinów Krzysztofowi Szydłowieckiemu. Następnie był własnością Tarnowskich, Ostrogskich, Wiśniowieckich, Lubomirskich i Potockich. Pozostała tylko wieża na wschodnim krańcu wzgórza, zapewne zbudowana w XVI w., murowana z kamienia, ze śladami sześciu kondygnacji przykrytych stropami. Na wyższych kondygnacjach są okna i rozglifione, odcinkowo przesklepione strzelnice. Od strony wschodniej w fosie są widoczne ślady podmurowania przejazdu. Dotychczas ruiny nie były badane.
Źródło: Guerquin Bohdan, Zamki w Polsce, Arkady 1974
Tudorów - wieża obronna z końca XIV w.
Pośród mokradeł i rozlewisk bezimiennego potoku, będącego dopływem Opatówki, wznoszą się opuszczone mury wieży mieszkalno-obronnej. Stanowi ona jedyne tego typu rozwiązanie architektoniczne rycerskiej siedziby obronnej, jakie zachowało się na ziemi sandomierskiej.
W odróżnieniu od późnośredniowiecznych gródków w Dębnie, Kiełbowie Starym czy Włoszczowej, gdzie zachowały się jedynie fortyfikacje ziemne, a ślady wież zostały odnalezione dopiero w wyniku badań archeologicznych, w przypadku zespołu w Tudorowie było dokładnie odwrotnie. Pozwoliło to badaczom na rekonstrukcję jedynego zachowanego elementu warowni.
Wieża stanowiła siedzibę mieszkalną z wyraźnie podkreślonymi elementami obronnymi. Fundament budynku miał ponad 2 m grubości. Został wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 9,35 x 10,5 m. Pierwotnie wejście do wieży znajdowało się na drugim piętrze, w zachodniej ścianie budynku (jeszcze dziś jest widoczny zamurował y otwór z ostrołukowym zwieńczeniem). Poszczególne boki wieży były zaopatrzone w strzelnice, obecnie w większości zamurowane. Obecne wejście na parterze przebite zapewne w czasach nowożytnych.
Wzmianki o warownej siedzibie w Tudorowie pojawiły się już w źródłach z XIV w. Wówczas znajdowała się ona w rękach bliżej nie znanego Pełki, herbu Janina. Na początku XVI w. posiadłość nabyli Szydłowscy. Późniejszymi właścicielami Tudorowa byli kolejno: Lubomirscy, Sanguszkowie, Potoccy i Karscy.
Wydaje się, że wieża została opuszczona jeszcze w XVII w. Od tego czasu nie użytkowana i nie zabezpieczona niszczeje.
Źródło: Sypek Agnieszka i Robert, Zamki i warownie ziemi sandomierskiej, Warszawa 2003
- B. Guerquin: Zamki w Polsce, Arkady 1984
- Sypek Agnieszka i Robert, Zamki i warownie ziemi sandomierskiej, Warszawa 2003
