Zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu
A-124 z 7.06.1977
Zabudowa w Zalipiu. Wieś słynąca ze zdobienia domów malunkami na ścianach i piecach oraz kwiatami z bibuły, wycinankami i pająkami ze słomy. Zwyczaj ten istniał we wsiach na Powiślu Dąbrowskim od schyłku XIX w. Kwiaty malowano również na zewnętrznych ścianach chat i budynków gospodarczych, na płotach, studniach czy nawet budach dla psów. W Zalipiu znajduje się obecnie ok. 20 malowanych domów. Najbardziej znanym przykładem tej oryginalnej sztuki ludowej jest zagroda Felicji Curyłowej (obecnie filia Muzeum Okręgowego w Tarnowie),” utalentowanej zalipiańskiej malarki, której malarstwo znane było już w okresie międzywojennym.
Wieś Zalipie, położona na Powiślu Dąbrowskim, niedaleko doliny Wisły i kilkanaście kilometrów na północny-wschód od Dąbrowy Tarnowskiej, słynie z barwnych malowanek. Popularność zawdzięcza talentom malarskim mieszkanek. Ściany domów, zabudowań gospodarczych, a nawet studnie, psie budy, płoty ozdabiane są pięknymi, kolorowymi, kwiatowymi ornamentami. Barwne ściany chałup harmonizują z zielenią drzew i pełnymi kwiatów ogródkami. Bogato zdobione są również wnętrza domów. Kolorowe wzory na meblach, ścianach, powałach, haftowane poduszki i kapy, ręcznie malowane garnuszki i talerze zadziwiają bogactwem motywów. Malowanie budynków odbywa się w Zalipiu w okresie poprzedzającym Zielone Świątki i jest związane z powszechnym zwyczajem odświeżania chałup na wiosnę. Tematem malatur ściennych są głównie motywy kwiatowe: bukiety osadzone w koszach lub dzbanach, kwiaty „rzucane” nieregularnie, wieńce lub girlandy malowane zwłaszcza pod obrazami, drobne szlaczki. Wzory maluje się tylko czystymi farbami, bez ich mieszania, używając pędzli własnego wyrobu. Stosuje się farby wodne lub rozrabiane z mlekiem czy białkiem kurzym. Za odkrywcę zalipiańskiej sztuki ludowej uważa się Władysława Hickla, który w 1906 r. opublikował artykuł w czasopiśmie „Lud”, gdzie zwrócił uwagę na oryginalność malowanek. Od kilkunastu lat, w czerwcu każdego roku odbywa się w Zalipiu konkurs na najładniej pomalowane domy, pod nazwą „Malowana Chata”. Prace Zalipianek eksponowane są w „Domu Malarek”.
Budynki rozmieszczone są na planie litery U. Cały teren muzeum otoczono plecionym płotem. Budynki są drewniane i podobne do innych wiejskich zabudowań z okolicznych terenów. Elewacje malowane w różnobarwne kwiaty. Zagroda została zachowana niemal w identycznej postaci, w jakiej istniała za życia malarki. We wnętrzach znajdują się oryginalne meble, naczynia, oleodruki i pamiątki po artystce, a ściany i piec zdobią malowane kwiaty. W komorze domu zachowały się pierwsze malowidła Felicji Curyłowej.
Zabytek dostępny w godzinach otwarcia Muzeum.
Źródło: drewniana.malopolska.pl / zabytek.pl
Zagrodę wybudowali Felicja Curyłowa z mężem w latach 30. XX w. Felicja Curyłowa (1904-1974) była wybitną zalipiańską malarką, jedną z pierwszych uczestniczek dorocznych konkursów „Malowana Chata”. Po jej śmierci zagrodę zakupiła „Cepelia” i w 1978 r. przekazała Muzeum Okręgowemu w Tarnowie. Mieści się tu muzeum sztuki ludowej (Oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie). W 1981 r. na przylegające do posesji pole przeniesiono z innej części wsi tzw. chatę biedacką. Zagroda położona jest w południowej część wsi, w przysiółku Nowiny. Zachowana in situ, składa się z domu, stajni, stodoły i studni.
Źródło: zabytek.pl
Godziny otwarcia:
- poniedziałek nieczynne
- wtorek 10.00 – 18.00 (od 1 maja do 30 września); 8.00 – 16.00 (od 1 października do 30 kwietnia)
- środa 10.00 – 18.00 (od 1 maja do 30 września); 8.00 – 16.00 (od 1 października do 30 kwietnia)
- czwartek 9.00 – 17.00 (wejście bezpłatne)
- piątek 10.00 – 18.00 (od 1 maja do 30 września); 8.00 – 16.00 (od 1 października do 30 kwietnia)
- sobota 10.00 – 18.00 (od 1 maja do 30 września); 8.00 – 16.00 (od 1 października do 30 kwietnia)
- niedziela 9.00 – 17.00
Inne obiekty znajdujące się w:
Muzeum Okręgowe w Tarnowie
- Muzeum Pamiątek po Janie Matejce w Nowym Wiśniczu
- Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach
- Zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu
- Muzeum Historii Tarnowa i Regionu
- Muzeum Etnograficzne w Tarnowie
- Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci w Tarnowie
- Muzeum Ratusz - Galeria Sztuki Dawnej w Tranowie
- Galeria "Panorama" w Tarnowie
- Muzeum Zamek w Dębnie
- Muzeum Dwór w Dołędze
