Kopalnia Soli "Bochnia" - Szyb Sutoris
A-238 z 11.12.1981
Zwany inaczej Szewczy, Szewcza Góra (pierwsza wzmianka źródłowa z 1397 r.). Uważany za jeden z pierwszych szybów bocheńskich, wybity w połowie XIII w. Legenda powiada, że właśnie na tym miejscu miał mieć miejsce cud znalezienia soli przez księżną Kingę. Lokalizuje to nadzwyczajne wydarzenie w ogrodzie pewnego szewca (szewc to w języku łacińskim sutor, stąd rzekomo nazwa szybu). Okazuje się, że ma bardziej prozaiczne pochodzenie. W XVI w. znacznymi udziałami w dochodach z szybu dysponował cech szewców – jedna z najzamożniejszych korporacji rzemieślniczych działających wówczas w Bochni. Pierwotna głębokość szybu nie przekraczała 60-70 metrów, czyli dzisiejszego pierwszego poziomu kopalni o nazwie Danielowiec. W XIV i XV w. Sutoris należał do głównych szybów wydobywczych kopalni bocheńskiej. W następnym stuleciu utracił jednakże to znaczenie w związku z zakończeniem eksploatacji łatwiej dostępnych pokładów, wskutek ograniczeń ówczesnej techniki wydobywczej. Do głębiej położonych złóż sięgnięto dopiero w XVIII w., stąd przez następne kilkadziesiąt lat szybem Sutoris znów zaczęto wydobywać znaczne ilości soli. W 1830 r. osiągnięto przy jego pomocy poziom August (176 m) stanowiący dziś istotny fragment podziemnej trasy turystycznej.
W 1874 r. zainstalowano nad szybem Sutoris pierwszą w kopalni bocheńskiej maszynę wyciągową o napędzie parowym. Obecne budynki nadszybia zostały wzniesione w latach 1905-1906 wg proj. Ferdynanda Lieblinga. Podczas generalnego remontu w latach 1993-1995, wymieniono wieżę oraz poszerzono otwór szybowy.
Obecnie w budynkach Szybu "Sutoris" zlokalizowano Hotel Sutoris należy do kompleksu Uzdrowisko Kopalnia Soli Bochnia. Do dyspozycji Gości oddano 102 miejsca noclegowe w pokojach 1, 2 i 3-osobowych oraz w pokojach typu studio. Wszystkie pokoje posiadają łazienki i wyposażone są w: TV, telefon, oraz dostęp do Internetu. W wolnym czasie Goście mogą zwiedzić najstarszą w Polce kopalnię soli, bez konieczności wychodzenia z obiektu.
Hotel Sutoris to także doskonałe miejsce na organizację szkoleń i konferencji. Obiekt posiada dwie w pełni wyposażone sale konferencyjne, przeznaczone do organizacji spotkań do 100 osób. Na parterze hotelu znajduje się Centrum Rehabilitacji i Odnowy Biologicznej, gdzie pod opieką specjalistów Goście mogą odpocząć i zregenerować siły.
Źródło: bochnia.eu
Początki kopalni sięgają roku 1248, kiedy to odkryto pokłady soli kamiennej. Odkrycie to jest związane z legendą o św. Kindze. Okolice Bochni znacznie wcześniej, bo od ok. 3500 lat p.n.e. były znane z uzyskiwania soli przez odparowywanie wody z solanki (sól warzona). Studnie solankowe w rejonie Babicy stały się zalążkiem dwóch szybów Gazaris i Sutoris, w których zaczęto wydobywać sól metodami górniczymi, wydobycie rozpoczęto w 1251 roku.
Bocheńska kopalnia była przedsiębiorstwem królewskim, przynoszącym olbrzymie dochody Rzeczypospolitej. Od XIII wieku do 1772 wchodząca w skład żup krakowskich. W 1368 roku Kazimierz Wielki wydał dokument zwany Statutem żupnym. Dokument ten ustanawiał zasady organizacyjne żup solnych i prawa rządzące sprzedażą soli. W tym czasie eksportowano sól na Ruś i na Węgry. W kopalni pracowało od 120 do 150 osób. W XV i XVI wieku kopalnia w Bochni (Żupa bocheńska) w ramach żup krakowskich, a więc wraz z kopalnią soli w Wieliczce, rozwinęła się znacznie – zatrudniając około 500 kopaczy (górników). Powstały też nowe szyby: Regis, Bochneris, Campi. W XVI i XVII wieku kopalnia składała się z dwóch części: Stare Góry – najstarszej (wschodniej) i praktycznie wyeksploatowanej części kopalni z szybami Floris, Sutoris i Gazaris oraz części zachodniej Nowe Góry z szybami Regis, Bochneris i Campi. Głębokość kopalni w tym czasie osiągnęła około 300 metrów.
W XVII wieku za przyczyną wojen i upadku gospodarczego kraju nastąpiło zahamowanie rozwoju przedsiębiorstwa.
Po roku 1772 kopalnia dostała się w ręce austriackie, przez okres rozbiorów aż do roku 1918 pozostawała pod ich kontrolą. Okres ponownego rozwoju saliny nastąpił po 1785 r., kiedy stanowisko jej naczelnika objął Dionizy Stanetti. Rozbudowa systemu wentylacji oraz nowy podziemny szyb (nazwany później „Stanetti”) otwarły w 1794 r. dostęp do nowych pokładów soli, które zapewniły kopalni funkcjonowanie przez następne dziesięciolecia. Dopiero w XX w. z powodu wyczerpujących się pokładów soli i związanej z tym nieopłacalności wydobycia nastąpiło zaniechanie produkcji na skalę przemysłową.
W 1981 wpisano historyczne wyrobiska do rejestru zabytków. Kopalnia przekształciła się w obiekt turystyczny i leczniczy. Komora Ważyn, największe podziemne pomieszczenie w Europie wykonane przez człowieka, ze względu na specyficzny mikroklimat, wzbogaciła zakres funkcji turystycznych i leczniczych.
W 1990 roku zakończono przemysłowe wydobycie soli w kopalni. Pośród wielu zabytkowych urządzeń kopalni funkcjonuje sprawny i okazjonalnie uruchamiany mechanizm napędowy wind w szybach napędzany maszyną parową. Jest to unikatowy w Europie czynny zabytek techniki. 6 października 2000 roku obiekt został wpisany na listę Pomników historii. 23 czerwca 2013 kopalnia została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO.
Do kopalni Bochnia należała także Otworowa Kopalnia Soli Łężkowice w Łężkowicach, działająca w latach 1968–1987.
Źródłó: wikipedia.pl
- Największe podziemne pomieszczenie w Europie wykonane przez człowieka to Komora Ważyn w Bochni mająca 266 m długości.
- Kopalnia Soli w Bochni jest najstarszym, nieprzerwanie czynnym zakładem przemysłowym w Europie. W 1248 r odkryto tutaj twardą sól kamienną, którą zaczęto wydobywać.
- Najdłuższa podziemna zjeżdżalnia w Europie znajduje się w Kopalni Soli w Bochni. 140-m zjeżdżalnia łączy 2 poziomy kopalni i jest dostępna turystycznie.
