Drewniany kościół pw. św. Jacka w Borze Zapilskim
Bór Zapilski to miejscowość leżąca w gminie Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim. Okolice znane są z tradycji patriotycznych, a tutejsi mieszkańcy często stawali do walki z różnymi okupantami, nieraz nierównej, za którą płacili cenę krwi. W miejscowości znajduje się wzniesiony w konstrukcji zrębowej kościół pw. św. Jacka, pochodzący z 1921 r. Obiekt ten leży na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Pierwsza wzmianka o Borze Zapilskim pochodzi z 1748 r., kiedy to tutejsi wierni należeli do parafii w Truskolasach. Odrębna parafia w samej miejscowości została erygowana w 1919 r., a więc wkrótce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Pierwszy proboszcz, ks. Michał Marczewski, zamieszkał w pobliskich Węglowicach, gdzie początkowo odprawiał nabożeństwa w szopie straży ogniowej. Kościół postawiono niedługo później. Jego poświęcenie odbyło się 1 października 1921 r. Budowla zaprojektowana została przez Stefana Szyllera. Parafia w Truskolasach przekazała nowemu kościołowi m.in. barokowe stacje Męki Pańskiej z końca XVIII w. Kolejne lata przyniosły zbudowanie plebanii i organistówki, a także stopniowe wyposażanie kościoła. Budynek posiada konstrukcję zrębową i wzniesiony został na planie krzyża. Prezbiterium zamknięte jest trójbocznie. Po bokach nawy dobudowane są symetrycznie dwie kaplice. Pokryty blachą dach zwieńczony jest czworoboczną wieżyczką na sygnaturkę, z baniastym hełmem i latarnią. Wnętrze świątyni podzielone jest na trzy nawy. Obok części wyposażenia, pochodzącego z lat międzywojennych, w kościele znajdują się wspomniane, barokowe stacje Męki Pańskiej, a także relikwiarz św. Jacka, z drugiej połowy XVIII w. Warto wspomnieć, że okoliczna ludność zapisała piękną kartę w XX-wiecznych dziejach naszego kraju. W czasie I wojny, w listopadzie 1917 r. grupa rolników, uzbrojonych w widły i kosy, stawiła tutaj opór Niemcom zmuszającym miejscowych do oddawania płodów rolnych. Podczas potyczki oddziały niemieckie użyły wobec chłopów karabinów maszynowych, zabijając ośmiu z nich i raniąc trzydziestu. Miejsce masakry upamiętnia tablica. Z kolei w latach po II wojnie światowej działali tu „żołnierze wyklęci”, stawiający opór komunistycznej władzy, narzuconej przez Związek Radziecki. 26 sierpnia 1946 r. w Borze Zapilskim miała miejsce potyczka oddziału częstochowskiego obwodu Konspiracyjnego Wojska Polskiego z przeważającymi siłami KBW-UB-MO. Poległo wówczas siedmiu partyzantów; miejsce ich pochówku nie jest znane. Pacyfikacyjny oddział, przysłany przez władze komunistyczne, ma także na koncie ofiarę cywilną, Marię Płazę, którą zabito strzałem w plecy, gdy próbowała schronić się przed atakującymi.
Źródło: sad.slaskie.travel
Pierwsza wzmianka o Borze Zapilskim pochodzi z 1748 r. Nazwa osady wymieniona została wówczas w księgach parafii w Truskolasach, do której miejscowość należała aż do czasu erygowania własnej parafii, co miało miejsce 1 września 1919 r. 19 czerwca 1920 r. dołączono do niej część wsi Długi Kąt (tzw. Kopskie). Początkowo Bory Zapilskie nie posiadały swojego kościoła, tak więc przez pierwsze dwa lata msze św. odprawiane były w wypożyczonej dla tego celu szopie strażackiej w Węglowicach. Tam również zamieszkał pierwszy proboszcz, którym mianowany został ks. Michał Maniewski. To właśnie jego staraniem udało się w ciągu pierwszych dwóch lat istnienia parafii wybudować kościół parafialny, a później również plebanię, drewnianą organistówkę i budynki gospodarcze. Wszystkimi pracami budowlanymi kierował majster ciesielski Józef Busse. Największą pomocą i jednocześnie prawą ręką proboszcza był Józef Głąb z Węglowic, inicjator założenia nowej parafii w Borze Zapilskim. Świątynia parafialna została poświęcona 1 października 1921 r. W 1937 r. na cmentarzu parafialnym zbudowano kaplicę. Na początku lat 70. ubiegłego wieku kryty gontem dach zastąpiono blaszanym. W kościele parafialnym prace remontowe ostatni raz przeprowadzono w 1990 r.
W czasie I wojny światowej na terenie wsi miała miejsce tzw. „bitwa ziemniaczana”. Plac, na miejscu którego stoi obecnie kościół parafialny, był punktem zbornym – okoliczni gospodarze mieli obowiązek w to miejsce dostarczać Niemcom płody rolne. W listopadzie 1917 r. rolnicy zebrali się na placu uzbrojeni w kosy i widły, aby stawić opór okupantom. Doszło do potyczki, w trakcie której Niemcy użyli karabinów maszynowych. W wyniku strzelaniny zginęło ośmiu Polaków, a trzydziestu zostało rannych. W miejscu tego zdarzenia, na drzewie, znajduje się tablica pamiątkowa.
Źródło: peuk.fiiz.pl
