Punkt oporu "Łagiewniki" - 08. Schron bojowy nr 5

Schron w Chorzowie funkcjonuje jako jedna z izb muzealnych stworzonych i zarządzanych przez funkcjonujące od 1997 r. Stowarzyszenie na rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”, którego głównym celem działalności jest ratowanie zabytków architektury militarnej, a także rozbudzanie wśród ludzi zainteresowania problematyką fortyfikacji.

Schron jest jednym z obiektów Obszaru Warownego „Śląsk” i jednocześnie elementem tzw. Punktu Oporu „Łagiewniki”, który chronił osiedle „Łagiewniki” (dzisiaj dzielnicę Bytomia) od strony niemieckiej granicy.

Pozornie osamotniony schron został wybudowany 1936 r., czyli w pierwszym rzucie wznoszonych schronów. Został wybudowany w kategorii odporności E. Grubość stropu wynosi 175 cm, ściany czołowej dochodzi nawet do 200 cm, był więc wytrzymały na ostrzał ciężkiej artylerii przeciwnika. Dodatkowo ściany narażone na ostrzał zabezpieczono płaszczem kamiennym i obsypano ziemią. Co ciekawe, schron był malowany w barwy maskujące (jego dzisiejszy wygląd jest próbą odwzorowaniem oryginalnego malowania).

Obiekt jest dwukondygnacyjny, połączony dwoma wyłazami zaopatrzonymi w stalowe drabinki do wspinania. Na jednej i na drugiej kondygnacji jest po siedem pomieszczeń. Wejście do schronu było najpierw zagrodzone tzw. kratą przeciwszturmową. Wejście było chronione przez strzelnicę rkm-u. Dopiero dalej, za załamaniem korytarza znajdowały się dwudzielne drzwi pancerne, które szczelnie zamknięte chroniły obiekt przed atakiem gazowym. Na górnej kondygnacji znajdowała się izba bojowa, a w niej chronione pancerną płytą stanowiska dwóch ckm-ów (Browning wz. 30 kal. 7,92 mm). Trzeci ckm (ten sam typ) zamontowany był w kopule pancernej. Wszystkie były chłodzone wodą. Na górnej kondygnacji znajduje się również pomieszczenie maszynowni, gdzie znajdował się filtr ręczny i filtr powietrza. Na dolnej kondygnacji znajdowały się pomieszczenia dowódcy i załogi, a w pomieszczeniu pod szybem kopuły zbiornik wodny i pompa wodna zasilająca system chłodzenia ckm-ów. Znajduje się tu również pomieszczenie magazynu, gdzie przechowywano wodę pitną, żywność, środki opatrunkowe, amunicję i części zapasowe.

Schron posiadał podłączenie do energii elektrycznej, a także połączenie telefoniczne. Ilość izb dowodzenia na dolnej kondygnacji i łączność telefoniczna wskazuje, iż obiekt ten miał specjalne znaczenie. Prawdopodobnie był obiektem dowodzenia na tym odcinku. Nie ma też pewności co do liczby jego załogi. Mogło to być minimum 8 osób, ale mogło też być i 20.

Niestety nie mam dowodów na to, iż obiekt brał udział we wrześniowych walkach. Prawdopodobnie, podobnie jak inne schrony Obszaru Warownego „Śląsk”, został opuszczony przez wojskowe załogi. Po wojnie nie był użytkowany przez wojsko (jak to się zdarzało w przypadku innych obiektów), a z czasem niezabezpieczony ulegał powolnej zdewastowany. Do tego znacznie zmieniono jego otoczenie budując trakcję tramwajową (zniszczono wtedy jeden z jego nasypów), a także obecną trasę Bytom - Katowice, dzięki czemu został w odpowiedni sposób wyeksponowany.

Od 2001 r. chorzowskim schronem opiekuje się Stowarzyszenie na rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”, które poddało go pracom remontowym i renowacyjnym. Obecnie służy on jako obiekt o znaczeniu edukacyjnym, zapoznający młodych ludzi z faktami związanymi z II wojną światową.

Źródło: peuk.fiiz.pl