Bazylika pw. Matki Boskiej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
A/1623/96 z 29.03.1996
Bazylika pw. Matki Boskiej Anielskiej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona w dekanacie dąbrowskim – Najświętszej Maryi Panny Anielskiej, należącym do diecezji sosnowieckiej, a która została erygowana w 1901 r.
Monumentalną świątynię wzniesiono na przełomie XIX i XX w. wg projektu znanego śląskiego architekta, projektanta wielu śląskich obiektów sakralnych – Józefa Pomian-Pomianowskiego. Budowla reprezentuje dominujący w tamtych czasach styl neogotycki. Kościół z górującą nad Dąbrową Górniczą 86-metrową wieżą zakończoną krzyżem jest długi na 68 m, szeroki na 30 m i wysoki wewnątrz na 30 m. Same jego wymiary robią więc ogromne wrażenie. Świątynia posiada układ typowy dla bazylik – trójnawowy z dwoma transeptami, trzema wieżami w fasadzie zachodniej i dwiema bocznymi, przy czym wieża główna, która prezentuje się najbardziej imponująco, zakończona jest stalowym hełmem pokrytym miedzianą blachą. Wewnątrz tej wieży znajduje się kilka poziomów. Najwyższym jest pomost widokowy z balkonami, z których można podziwiać przepiękną panoramę miasta. Kościół halowy przecięty jest kaplicą św. Aleksandra, która niegdyś stanowiła pierwotną świątynię.
Wnętrze bazyliki jest, tak jak cała świątynia, neogotyckie. Składają się na niego ołtarze, ambona i konfesjonały. Najważniejszym elementem kościoła jest bogato zdobiony ołtarz główny, w którym znajduje się łaskami słynąca koronowana figura Najświętszej Panny Anielskiej, wykonana w 1904 r. przez Józefa Baltazara Proszowskiego. Ołtarze boczne to:
- znajdujące się w transepcie: ołtarz św. Barbary z rzeźbami św. Kingi i św. Jadwigi oraz ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa z rzeźbami Maryi i św. Jana Ewangelisty i obrazem Ukrzyżowania;
- umieszczone w kaplicach przy prezbiterium: ołtarz Najświętszej Maryi Panny Różańcowej z rzeźbami patronów Śląska: bł. Czesława i św. Jacka oraz św. Antoniego z Padwy w zwieńczeniu, ołtarz św. Józefa z rzeźbami patronów Polski – św. Wojciecha i św. Stanisława i figurą bł. Wincentego Kadłubka.
W kościele na szczególną uwagę zasługuje kaplica pw. św. Aleksandra, z rozbudowania której powstała bazylika. Zdobi ją piękna polichromia pochodząca z II poł. XIX w. przedstawiająca anielski orszak oraz świętych, a także neogotycki ołtarz z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
Na koniec warto zwrócić uwagę, iż dąbrowska bazylika jest chronologicznie pierwszą na ziemiach polskich bazyliką po Katedrze Wawelskiej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pierwotną świątynią, na bazie której powstała bazylika pw. Matki Boskiej Anielskiej, był kościół pw. św. Aleksandra wzniesiony w 1875 r. Wkrótce po jego wybudowaniu okazał się za ciasny dla rosnącej liczby wiernych. Władze carskie zgodziły się więc na wybudowanie nowej świątyni katolickiej pod warunkiem przekazania kościoła pw. św. Aleksandra na cerkiew. Ostatecznie jednak władze carskie wyraziły zgodę na rozbudowę kościoła.
Prace ruszyły w sierpniu 1898 r., kiedy do dziekan będziński, ks. Leopold Dobrzański, poświęcił kamień węgielny. Prace trwały aż do 1912 r. i prowadzone były wg projektu wybitnego architekta J. Pomian-Pomianowskiego. Jednak już w 1901 r. utworzono w kościele parafię pw. Matki Boskiej Anielskiej w Dąbrowie, zaś decyzją papieża Leona XIII z 19 marca 1901 r. świątynię agregowano do rangi bazyliki, ze wszystkimi należnymi jej odpustami i przywilejami. W 1912 r. miała miejsce konsekracja kościoła, której dokonał biskup kielecki ks. Augustyn Łosiński.
Niezwykle ważną datą w historii dąbrowskiej bazyliki był 1957 r., w którym to prymas Polski, ks. kardynał Stefan Wyszyński ogłosił, na prośbę ks. proboszcza Jana Domarańczyka, Najświętszą Maryję Pannę Anielską patronką Dąbrowy Górniczej i Matką Zagłębia. Równie istotnym wydarzeniem była uroczysta koronacja łaskami słynącej figury Matki Bożej Anielskiej, która odbyła się za zezwoleniem papieża Pawła VI, 19 maja 1968 r. Korony papieskie na skronie Jezusa i Maryi nałożyli kardynałowie: Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła – ówczesny metropolita krakowski, przy licznym udziale biskupów z całej Polski, księży i wiernych z Zagłębia i Śląska.
Źródło: peuk.fiiz.pl
