Synagoga w Dzierżoniowie

Synagoga została zbudowana w 1875 roku. W 1937 roku władze hitlerowskie zabroniły użytkowania synagogi przez gminę żydowską. W drodze licytacji została nabyta przez miejscowego ogrodnika. Po zakończeniu II wojny światowej, w czerwcu 1945 roku synagoga została nieodpłatnie przekazana Wojewódzkiemu Komitetowi Żydów w Rychbachu. Wkrótce została wyremontowana i ponownie dostosowana do potrzeb kultu religijnego.

9 maja 1946 roku w synagodze odbyło się uroczyste nabożeństwo żałobne w intencji Żydów, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Po wydarzeniach z marca 1968 roku nabożeństwa odbywały się nieregularnie, a od 1980 roku zostały zupełnie zaprzestane. W następstwie synagoga stała opuszczona i niszczejąca. W 1989 roku przeprowadzono małe prace remontowe elewacji zewnętrznych.

W nocy z 19 na 20 października 2001 roku podczas Dni Kultury Żydowskiej nieznani sprawcy wymalowali rasistowskie napisy oraz wizerunki swastyk na murach synagogi. 23 lutego 2004 roku pożar strawił znaczną część synagogi, której straty przekroczyły 10 tysięcy złotych. Przyczyną pożaru było prawdopodobnie podpalenie. Wcześniej również powybijano szyby w oknach budynku.

W 2004 roku synagogą zainteresowała się Fundacją Beiteinu Chaj – 2004, założona przez Rafaela Blau, rodowitego dzierżoniowskiego Żyda, mieszkającego obecnie za granicą. Fundacja mimo że nie była właścicielką budynku, na własny koszt wykonała w nim szereg prac zabezpieczających, przede wszystkim remont zniszczonego podczas pożaru dachu. W kwietniu 2006 roku przeprowadzono kolejne prace zabezpieczające. Wewnątrz usunięto gruz, śmieci, pousuwane zostały szyby w oknach, zagrażające bezpieczeństwu, po których wnęki zostały zabite deskami, zostały założone rynny i rury spustowe. Do tej pory wejście do synagogi było możliwe jedynie poprzez okna na pierwszym piętrze, ponieważ drzwi główne i gospodarcze zostały zamurowane kilka lat wcześniej. Fundacja założyła ponownie drzwi gospodarze.

W styczniu 2007 roku synagoga została zakupiona przez Fundację Beiteinu Chaj – 2004, która starała się o jej zakup od ponad trzech lat. Po gruntownym remoncie w jej wnętrzu ma się znaleźć centrum integracyjno-kulturalne. 5 grudnia 2007 roku z inicjatywy fundacji zorganizowano w synagodze pierwsze od kilkunastu lat spotkanie inaugurujące święto Chanuki, w którym udział wzięło kilkudziesięciu mieszkańców miasta oraz członków lokalnej społeczności żydowskiej.

Postępujące prace renowacyjne umożliwiły uroczystości 19 kwietnia 2013 z udziałem konsula generalnego USA i attaché kulturalnego USA z Kijowa upamiętniające powstanie w Getcie Warszawskim, a letnie renowacje w 2013 nadały świeży wygląd elewacjom i otoczeniu.

Źródło: wikipedia.pl