Pomnik "Tym, co za polskość Gdańska" w Gdańsku
Współczesny pomnik upamiętniający wydarzenia związane z historią Polaków w Gdańsku. Budowę pomnika rozpoczęto w 1969 roku, ukończono w 2007.
Dekoracja reliefowa i wypukłe napisy wykute w blokach granitowych cokołu i konstrukcji pomnika odnoszą się do wydarzenia zwanego Rzezią Gdańska i wojny trzynastoletniej między Królestwem Polskim a Zakonem Krzyżackim oraz wydarzeń wojennych na Wybrzeżu w 1939 r. Na stronie wschodniej pomnika znajduje się napis o treści 1308 RZEŹ GDAŃSKA, na stronie północnej (na cokole) daty: 1454-1466, 1939 (czas trwania polsko-krzyżackiej wojny trzynastoletniej i rok wybuchu II wojny światowej), a na stronie zachodniej napis: 1410-1945. TYM CO ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA. Na stronie południowej znajdują się wykute (litery wklęsłe) nazwiska autorów projektu: W. PIETROŃ, W. SAMP.
Reliefowa dekoracja rzeźbiarska przedstawia na stronie wschodniej pomnika postać kobiety z dzieckiem w ramionach, z zabitymi u stóp, na tle krzyży i postaci rycerzy. Na stronie zachodniej zobrazowana została postać żołnierza z czasów II wojny światowej oraz rycerza wspierających się na mieczach. W tle znajdują się przedstawienia Orła (godła państwa polskiego), czołgu, kotwicy, okrętowego koła sterowego, postacie w strojach historycznych oraz herb Gdańska i godło Pomorza - herb z Gryfem Pomorskim.
Ponadto na stronie północnej monumentu, na cokole, umieszczona jest tablica z polerowanego granitu z napisem wgłębnym, złoconym, o treści: PAMIĘCI POLAKÓW GDAŃSKICH, KTÓRZY ZGINĘLI ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA W NIEMIECKICH WIĘZIENIACH, OBOZACH KONCENTRACYJNYCH I INNYCH MIEJSCACH KAŹNI W LATACH 1939-1945. PREZYDENT I RADA MIASTA GDAŃSKA, KOŁO POLONII GDAŃSKIEJ, TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ GDAŃSKA oraz na odrębnej płycie, poniżej( na powierzchni bocznej podstawy) fragment z Pieśni XII Jana Kochanowskiego : A JEŚLI KOMU DROGA OTWARTA DO NIEBA – TYM CO SŁUŻĄ OJCZYŹNIE. Jan Kochanowski
Źródło: gzdiz.gda.pl
