Ulica Długi Targ w Gdańsku

W XIII wieku wraz z ul. Długą, Długi Targ był traktem kupieckim, którego przedłużeniem był owalny plac targowy. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.

Po zajęciu Gdańska przez Krzyżaków, trakt ten stał się najważniejszym na całym Głównym Mieście. Od 1331 bywa określany w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś w jej miejscu wznosi się Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany za jedną ulicę.

W 1331 za Bramą Kogi znajdował się solidny most, do którego mogły przybijać duże statki, m.in. kogi, i to właśnie od nich wzięła się ówczesna nazwa pobliskiej bramy. Później wybudowano na jej miejscu znacznie okazalszą bramę, a od zielonkawego koloru detali wzięła się nazwa jej, i mostu.

Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych tą drogą w latach 1457-1552, wzięło się jej określenie jako Drogi Królewskiej. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki. W XIV i XV wieku w każdą sobotę przy Długim Targu handlowano mięsem, a na odcinku między Fontanną Neptuna a ratuszem sprzedawano żywe prosięta, dlatego też tę część Drogi Królewskiej nazywano Targiem Prosiąt.

Po stłumieniu przez króla Zygmunta I Starego gdańskiej rewolty luteran, 13 czerwca 1526 roku zostało tu ściętych 14 przywódców przewrotu z Jerzym Wendlandem na czele.

Na Długim Targu wykonywano także egzekucje czarownic, heretyków i złoczyńców, będących jednak wyłącznie szlachcicami lub prawowitymi obywatelami. Pozostałych tracono na Górze Szubienicznej bądź w Katowni.

W XIX w. rozebrano przedproża kamienic, zastępując je głównie witrynami sklepów i pracowni. Ostatnie przedproże zniknęło w 1872.

Długi Targ podobnie jak ulica Długa zostały wybrukowane w 1882 kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym poprowadzono linię tramwajową. Przed 1945 plac nosił niemieckojęzyczną nazwę Langer Markt.

W wyniku działań wojennych zdecydowana większość zabudowy Długiego Targu została zniszczona. W trakcie odbudowy usunięte zostały szyny, a kostkę zastąpiono szlifowanym granitem.

Wiosną 2019 zaprezentowano koncepcję przebudowy Drogi Królewskiej przewidującą nawierzchnię z granitowej kostki w odcieniach czerwieni w głównym ciągu i jasnoszarymi granitowymi płytami po bokach. Natomiast jesienią 2019 planowana była naprawa bieżąca nawierzchni, mająca na celu przywrócenie jej stanu z lat 1971–1973, czyli czasu przebudowy całego Traktu Królewskiego, w czasie której kostkę brukową zastąpiono płytami granitowymi. Rozpoczęcie przebudowy zostało opóźnione ze względu na sprzeciw wojewódzkiego konserwatora zabytków. Porozumienie w sprawie wyglądu nawierzchni zawarto wiosną 2021, a we wrześniu tego samego roku przystąpiono do prac budowlanych na dwóch środkowych pasach pomiędzy latarniami. Zakończenie prac wartych ponad 3 mln zł nastąpiło w połowie 2022.

Źródło: wikipedia.pl

Charakterystyczny układ przestrzenny Długiego Targu, odbiegający od typowego w średniowieczu rozplanowania głównego placu miejskiego jest znany w miastach południowego wybrzeża Bałtyku, lokowanych na prawie lubeckim. Usytuowany jest na osi zachód-wschód, w kierunku pobrzeża Motławy, podobne jak większość ulic Gdańska. Dłuższe pierzeje były zabudowane dwutraktowymi, a następnie trzytraktowymi kamienicami mieszczańskimi z dużymi sieniami. Średniowieczna zabudowa mieszkalna z ozdobnymi elewacjami tworzącymi północną i południową pierzeję placu została całkowicie zastąpiona w XVI-XVIII wieku nowożytną. Od zachodu plac zamknięty jest ratuszem Głównomiejskim i kamienicą Schumannów zaś od wschodu Zieloną Bramą.

Wyróżniamy m.in.:

• Ratusz Głównego Miasta
• Fontanna Neptuna
• Dwór Artusa
• Brama Zielona
• Kamienice przy Długim Targu