Eliaszówka (1023 m n.p.m.)
Eliaszówka (słow. Eliášovka, dawniej też Heliášovka; 1023 m) – szczyt położony w Beskidzie Sądeckim, w Górach Lubowelskich, na granicy polsko-słowackiej. Jest najwyższym szczytem Gór Lubowelskich (słow. Ľubovnianska vrchovina).
Znajduje się w grzbiecie łączącym Wielkiego Rogacza (1182 m) przez Gromadzką Przełęcz (938 m) i Okrúhlę (958 m) z Eliaszówką. Eliaszówka jest szczytem zwornikowym – oprócz grzbietu łączącego ją z Wielkim Rogaczem odbiegają od niej jeszcze dwa inne grzbiety. Jeden z nich biegnie w północno-wschodnim kierunku poprzez Świni Groń do Karczmarskiej Góry. Grzbietem tym prowadzi granica polsko-słowacka. Drugi biegnie nadal w południowo-wschodnim kierunku w głąb Słowacji, w Góry Lubowelskie. Stoki północne opadają w stronę doliny potoku Czercz, zachodnie – po stronie słowackiej – do doliny Wielkiego Lipnika, natomiast ze stoku południowo-wschodniego początek bierze również słowacki potok Eliaszówka (Eliášovka).
Na północno-wschodnim stoku usytuowany jest ośrodek narciarski Sucha Dolina, jeden z większych w regionie, zaś na południowym zboczu, na polanie Zvir w łemkowskiej wsi Litmanowa, znajduje się Sanktuarium Matki Boskiej Litmanowskiej będące celem licznych pielgrzymek. Tutaj w niedużej szopie pasterskiej, w latach 1990-1995, 13-letniej Katce i 12-letniej Ivetce miała ukazywać się Matka Boska.
Z Polski na szczyt prowadzą szlaki turystyczne różnego typu, ale można się tam dostać także z drugiej strony granicy. Mimo braku szlaków, ze względu na brak prawnej ochrony przyrody, wejście jest dozwolone. Do 21 grudnia 2007 r. funkcjonowało tutaj turystyczne przejście graniczne Eliaszówka-Eliášovka.
Źródło: wikipedia.pl
Dawniej stoki Eliaszówki były znacznie bardziej bezleśne, trawiaste i służyły jako wielkie pastwisko. Widoki z Eliaszówki były też znacznie bardziej rozległe. Obecnie wierzchołek Eliaszówki zarósł już lasem i jest nieciekawy, pozbawiony widoków. Widoki są jeszcze ze szlaku turystycznego na podejściu pod Eliaszówkę z Piwnicznej-Zdroju. Sporo polan istnieje jeszcze na słowackich stokach Eliaszówki, ale i one stopniowo zarastają lasem.
W czasie II wojny światowej okolice Eliaszówki były popularnym miejscem przekraczania granicy przez kurierów. Było to kontynuowane również po wojnie. W grudniu 1983 polscy wopiści ujęli tutaj trzech młodych Słowaków przemycających w plecakach z Polski wydawnictwa religijne, których drukowanie i posiadanie na Słowacji było zabronione. Spędzili w polskich aresztach 6 miesięcy, a potem w słowackim więzieniu 14 miesięcy.
Dla zwiększenia atrakcyjności turystycznej szczytu powstała na nim 20-metrowa wieża widokowa, zadaszona altana, miejsce na ognisko i kolarski tor przeszkód.
Źródło: wikipedia.pl
Po opracowaniu w 2018 roku nowej regionalizacji fizyczno-geograficznej Polski, zostało wydzielone Pogóze Popradzkie, którego najwyższym szczytem jest Eliaszówka.
