Pałac w Kamieniu Śląskim
838/64 z 7.05.1964
Pałac w Kamieniu Śląskim stanowi barokową dominantę zespołu pałacowo-folwarcznego, powstałego ok. 1890 roku.
Założenie pałacowo-folwarczne jest usytuowane na pd. skraju Kamienia Śląskiego, w zach. części parku.
Murowany z kamienia i cegły pałac jest centralną budowlą zespołu. Składa się z dwóch skrzydeł (pd. i pn.), usytuowanych równolegle do siebie i połączonych łącznikiem. Korpus główny (skrzydło pn.) został wzniesiony na planie prostokąta, który w pd.-zach. narożniku mieści czworoboczną wieżę z kaplicą na piętrze. Przy narożniku pd.-wsch. powstała przybudówka wsparta na czterech filarach, mieszcząca na piętrze salę balową. Trójkondygnacyjny korpus nakryto dachem mansardowym z lukarnami, a wieżę czworobocznym hełmem z ośmiobocznym baniastym zwieńczeniem. Jednokondygnacyjne skrzydło pd. (oficyna) założono na planie wydłużonego prostokąta, z krużgankami w przyziemiu elewacji wsch. i przykryto dachem siodłowym z lukarnami. Naroża oficyny zaakcentowano wieżyczkami nakrytymi hełmami cebulastym z latarniami. Podziały architektoniczne elewacji w znacznej mierze pochodzą z 2. poł. XIX wieku. Na osi elewacji wsch. korpusu wyodrębniono ryzalit, flankowany pilastrami podtrzymującymi belkowanie oraz balkon na piętrze. Ponad oknami znajdują się kartusze. Wnętrze dwutraktowego korpusu nakryto sklepieniem kolebkowym z lunetami, a kaplicę sklepieniem klasztornym. W sali balowej strop płaski z fasetą.
Na wprost głównej bramy wjazdowej ulokowano zespół budynków folwarcznych: powozownię, stajnię, stodołę oraz dom mieszkalny dla stangreta i stajennego. Obiekty zbudowano na planie prostokąta i nakryto dachem dwuspadowym. Ze względu na duży stopień zniszczenia dekoracje elewacji są bardzo skromne i nawiązują do klasycyzmu lub neogotyku.
Źródło: zabytek.pl
Wzmiankowany już w 1104 r. Kamień Śląski był od XII w. siedzibą rodową Odrowążów. Od XVI w. właścicielami kamienieckiego zamku obronnego były kolejno rodziny Strzałów i Rokowskych. Niemal do końca XVIII w. majątek w Kamieniu Śląskim należał do rodu von Larischów. Na przełomie XVII i XVIII w. wznieśli oni pałac, przebudowany następnie przez Ludwika Jacka Larischa w 1779 r. W 2. poł. XIX w. kamienieckie dobra odziedziczyła rodzina von Strachwitzów, która inicjując w latach 1858 i 1889-1891 przebudowę wnętrz, w niewielkim stopniu zmieniła wygląd elewacji. W tym czasie powstały również budynki gospodarcze i mieszkalne założenia pałacowego i folwarcznego, które po 1945 r. zostało upaństwowione. W 1971 r. pożar zmienił obiekt w ruinę i dopiero w 1990 r., kiedy zespół pałacowy przekazano diecezji opolskiej, odzyskał on dawną świetność. Obecnie w murach dawnej rezydencji Strachwitzów znajduje się centrum konferencyjno-naukowe oraz sanatorium. Kamień Śląski jest również ważnym miejscem pielgrzymkowym, związanym z kultem św. Jacka, który pochodził z tej miejscowości.
Źródło: zabytek.pl
