Wieża widokowa na Śnieżniku

Szczyt Śnieżnika ma kształt rozległej kopuły. Obserwacje panoramy utrudnia wypłaszczenie na szczycie ograniczające perspektywę. Już podróżnicy w pierwszej połowie XIX w. (Peter Samuel Schilling, Julius Krebs) zwracali uwagę na konieczność wzniesienia wieży, która miłośnikom turystyki ułatwiałaby podziwianie okolicy ze śląskiego Mont Blanc. W 1882 r. sekcja Staré Město Morawsko-Śląskiego Sudeckiego Towarzystwa Górskiego zaproponowała budowę wieży widokowej. Jej inicjatywa spotkała się z przeciwdziałaniem Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego, które samo planowało taką inwestycję. Konflikt rozstrzygnął książę Albrecht Hohenzollern, będący właścicielem większości ziemi na szczycie, który w październiku 1884 r. odmówił zgody na budowę.

W 1887 r. inicjatywę budowy przejęła sekcja wrocławska GGV. Prezesem GGV był wówczas Felix Burczek, którego uważa się za ojca wieży. W rok później, gdy umarł cesarz Wilhelm I, zapadła decyzja, że wieża będzie pomnikiem jego pamięci. W ten sposób planowano przełamać opór księcia Albrechta. Pomysł okazał się trafny. Księciu nie wypadało sprzeciwiać się budowie wieży ku czci cesarza i swojego krewnego. Projektantem budowli był Felix Henry. Jego plany zatwierdzono w 1893 r. wraz z podpisaniem umowy budowlanej z księciem, właścicielem klucza strońskiego. W 1894 r. zadanie budowy powierzono Emilowi Giesserowi, mistrzowi budowlanemu z Kłodzka. Koszt inwestycji oszacowano na 32–36 tys. ówczesnych marek. W celu zgromadzenia niezbędnych funduszy wypuszczono obligacje. Umowę z firmą Giessera podpisano 4 marca 1895 r. Felix Burczek zrzekł się na czas budowy funkcji przewodniczącego GGV.

6 kwietnia 1895 r. przekazano plac pod budowę, a 17 kwietnia położono kamień węgielny. Prace budowlane ruszyły na początku września tego samego roku. Trwały one przez cztery lata w bardzo trudnych warunkach i tylko w miesiącach letnich. Kamienne bloki na budowę (gnejs) pozyskiwano na miejscu z okolicznych gołoborzy. Na szczycie Śnieżnika znaleziono też nieco piasku, a wodę pozyskiwano ze źródeł rzeki Morawy na południowym stoku. Materiały budowlane były sprowadzane z okolicznych miejscowości. Piaskowiec na detale architektoniczne pochodził z Piekielnej Doliny nieopodal Polanicy-Zdroju.

Wieża została ukończona w 1899 r. 9 lipca nastąpiło oficjalne otwarcie z udziałem księcia Albrechta. Oddano ją dla ruchu turystycznego. Miejsce zyskało ogromną popularność i wiadomo, że np. w 1906 r. odwiedziło ją 4200 osób. Wstęp do wieży był płatny i kosztował 20 fenigów.

Po 1945 r. ziemia kłodzka została włączona do Polski. Nowi gospodarze nie interesowali się wieżą. PTT z okazji 75-lecia istnienia wieży umieściło w niej tablicę pamiątkową. Na Hali pod Śnieżnikiem 22 sierpnia 1948 r. PTT – Oddział w Kłodzku otwierał odbudowane schronisko PTTK „Na Śnieżniku” i poświęciło ufundowaną z tej okazji tablicę. Zebrało się ponad 1500 osób, obecni byli prof. dr Walery Goetel, wiceprezes PTT, Stanisław Kulczyński, rektor Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu, przedstawiciele Wojska Polskiego, licznych stowarzyszeń, delegatów Klubu Czeskich Turystów oraz władz czeskich. Mimo że w 1948 r. przeprowadzono remont zabezpieczający, opuszczona budowla niszczała – przez ponad 20 lat nie doczekała się opieki, nie przeprowadzono konserwacji. Nadal stanowiła atrakcję turystyczną i cel licznych wycieczek na szczyt. Dewastacje i surowe warunki atmosferyczne niszczyły obiekt turystyczny. Wejście na wieżę uchodziło za niebezpieczne.

W 1973 r. ówczesne władze podjęły arbitralną decyzję o zburzeniu wieży na Śnieżniku. O jej losie zadecydował naczelnik Stronia Śląskiego Marian Snopkowski, który podjął decyzję o wyburzeniu wieży. Pretekstem stał się zły stan techniczny. Przy pomocy wojskowych saperów z Wrocławia wysadzono ją w powietrze. Pierwsza detonacja materiałów wybuchowych okazała się nieudana. Kamienna konstrukcja runęła 11 października 1973 r. o godz. 14:01, wbrew opiniom o złym stanie technicznym, dopiero po zastosowaniu podwójnych ładunków. Zdemontowana polska tablica została porzucona, uratowali ją Czesi i do 1989 wisiała w Starym Městě pod Sněžníkem. Odzyskana, została zamontowana przez Lecha Rugałę oraz Zbigniewa Fastnachta w ścianie schroniska „Na Śnieżniku” i odsłonięta 20 sierpnia 1989.

Z dzisiejszego punktu widzenia ocenia się, że była to niepotrzebna i pochopna decyzja. Decyzja o wyburzeniu wieży na Śnieżniku była błędna, można było przeznaczyć fundusze na jej remont i modernizację. Wieży „zaszkodziło” też imię patrona, uchodzącego za wroga Polaków i niewygodne dla wizerunku polskości Ziem Odzyskanych.

Źródło: wikipedia.pl

W 1938 r. wieża widokowa i pobliskie schronisko „Na Śnieżniku” były miejscem spotkań oficerów Abwehry z niemieckimi szpiegami na terenie Czechosłowacji. Jedną z rozmów podsłuchał agent czechosłowacki i dzięki temu udało się aresztować dwoje niemieckich szpiegów, którzy jednak wkrótce po zawarciu układu monachijskiego zostali zwolnieni.