Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej – instytucja kultury województwa podkarpackiego, wpisana do Państwowego Rejestru Muzeów. Obiekt zlokalizowany jest głównie na obszarze Brzezówki – przysiółka wsi Domatków, a także na terenie Kolbuszowej i Kolbuszowej Górnej.

Park Etnograficzny, skansen budownictwa ludowego, zlokalizowany jest na terenie trzech sąsiadujących ze sobą miejscowości: Brzezówki, Kolbuszowej oraz Kolbuszowej Górnej, położony nad rzeką Nil, wśród lasów, stawów i pól uprawnych – zajmuje powierzchnię niemal 30 hektarów z czego większość tego obszaru przynależy do miejscowości Brzezówka. Zgromadzono w nim ponad 80 mniejszych i większych obiektów architektury drewnianej oraz liczne sprzęty, narzędzia oraz inne przedmioty obrazujące życie codzienne wsi Lasowiaków i Rzeszowiaków z przełomu XIX i XX w. Do ciekawych obiektów należy okazały kościół pw. św. Marka Ewangelisty z Rzochowa, zespół wiatraków, młyn wodny, olejarnia, remiza strażacka z wystawą dawnego sprzętu pożarniczego, budynek szkoły i karczmy wiejskiej. Kulturę materialną i duchową Lasowiaków i Rzeszowiaków obrazują także urządzone w niektórych wnętrzach wystawy: wyrobów rękodzielniczych, o pracach gospodarskich, o zwyczajach i obrzędach.

• Sektor wejściowy
  
  • dwór z Sędziszowa Małopolskiego (połowa XIX w.) – recepcja, sklep, kawiarnia,
  • dom z Żołyni Dolnej (1815) – wystawa Jak powstał skansen?, wystawa ziół, oryginalna wędzarnia,
  • krucyfiks z Kolbuszowej Dolnej (1 połowa XIX w.) – rzeźba polichromowana.

• Sektor lasowiacki
  
  • drewniany wiatrak paltrak z Rudy (1934),
  • młyn wodny z Żołyni Dolnej (1897),
  •  kapliczka z Kolbuszowej Górnej (XIX w.),
  • północnolasowiacka zagroda z Jeziórka (Zagroda Bartników): chałupa (koniec XIX w.), stajnia (początek XX w.), spichlerz (przełom XVIII i XIX w.), stodoła z Woli Zarczyckiej-Kołaczni (koniec XVIII w.), gruba (ziemna piwniczka wolnostojąca),
  • spichlerz z Bidzin (1784) – najstarszy obiekt skansenu, magazyn i sala wystawowa,
  • ul pawilonowy z Lubaczowa zbudowany przez Józefa Petrusa (początek XX w.),
  • kapliczka ze Staniszewskiego (przełom XIX i XX w.),
  • zagroda z Wrzaw: chałupa (1866), stajnia (około 1925), stodoła z Cyganów (2 połowa XIX w.),
  • zrekonstruowana kapliczka z Jeżowego (pierwotna z 1824 wzniesiona przez chłopa Sagana),
  • zagroda puszczańska z Kopci: chałupa z Cierpisza (1859), stodoła z Kopci (2 połowa XVIII w.), spichlerz z Kopci-Żarkowiny (koniec XVIII w.), stajnia z Nowej Wsi (2 połowa XIX w.),
  • pasieka z Puszczy Sandomierskiej,
  • zagroda józefińska z Bożej Woli: chałupa z Bożej Woli (1 połowa XIX w.), budynek gospodarczy z Bożej Woli (rekonstrukcja), stodoła z Glin Małych (lata 20. XX w.),
  • drewniana kuźnia ze Staniszewskiego (początek XX w.),
  • małomiasteczkowa zagroda rzemieślnicza z Żołyni Dolnej: chałupa (1810), stodoła połączona ze stajnią (1 połowa XIX w.),
  • kapliczka z Domatkowa (2 połowa XIX w.),
  • zagroda z Woli Zarczyckiej: chałupa Marcina Turczyna (1914), stodoła Bronisława Piechowskiego (2 połowa XIX w.), stajnia Katarzyny Turczyn (1926), chlew Józefa Sarzyńskiego (lata 20. XX w.), spichlerz Czesława Białasa z Mazurów (1929),
  • kapliczka słupowa z Widełki (2 połowa XIX w.),
  • kościół św. Marka z Rzochowa (1843), w skansenie od 2008,
  • zagroda z Huty Przedborskiej: chałupa (pierwotnie dymna, 1862), stajnia (2 połowa XIX w.), stodoła z Kopci-Górali (połowa XVIII w.),
  • drewniana szkoła z Trzebosi (1881) z ogrodem kwiatowym i budynkiem gospodarczym z Wólki Sokołowskiej (1 połowa XX w.),
  • pracownia garncarska z Łążka Garncarskiego (lata 30. XX w.),
  • zagroda z Lipnicy: chałupa (lata 60. XIX w.), stajnia z Weryni (połowa XX w.),
  • krzyż z Kolbuszowej Dolnej ufundowany przez Jana Rzepkę (około 1910),
  • wiatrak holenderski z Zarównia (1936),
  • karczma żydowska z Hadli Kańczuckich ze studnią w komorze (koniec XIX w.),
  • drewniana kuźnia z Białobrzegów (1881),
  • wiatrak holenderski z Padwi Narodowej zbudowany przez Stanisława Skrzypka (1939, funkcjonował do 1975),
  • wiatrak koźlak z Trzęsówki (około 1910, pracował do lat 60. XX w.),
  • wiatrak koźlak z Zarębek (pierwotnie z Woli Domatkowskiej, koniec XIX w., działał do lat 60. XX w.),
  • wiatrak koźlak z Trzęsówki-Kłodzin (pierwotnie stał w Siedlance, lata 20. XX w., pracował do 1950).

• Sektor rzeszowiacki
  
  • zagroda z Brzózy Stadnickiej: chałupa (2 połowa XIX w.), budynek gospodarczy (2 połowa XIX w.), stodoła z Rzeszowa (2 połowa XIX w.), olejarnia z Brzyskiej Woli (przełom XIX i XX wieku),
  • remiza (późniejsza kancelaria gminna i areszt) ze Słociny wystawiona staraniem księdza prałata Daniela Solikowskiego (1877) – wystawa poświęcona Ochotniczym Strażom Pożarnym,
  • kapliczka z Rakszawy (koniec XIX w.), w skansenie od 1983,
  • zagrody okólne z Markowej: Szylarów (XVIII-XIX w.) i Kielarów (1804, XIX w.),
  • zagroda z Budziwoja: chałupa (1867), stodoła (2 połowa XIX w.), piwnica (rekonstrukcja z 1986), spichlerz z Ropczyc (przełom XVIII i XIX w.),
  • wiatrak koźlak z Markowej wzniesiony przez Stanisława Galę (1935). 

Źródło: wikipedia.pl