Ulica Grodzka w Krakowie

Dom nr 1 – kamienica Celestyńska

Dom nr 3 – dawna drukarnia Mikołaja i Jana Szarffenbergów (założona w 1570)

Dom nr 9 – w domu tym mieszkała w XV wieku Jadwiga – siostra Wita Stwosza, rzeźbiarza, twórcy ołtarza Mariackiego. Po pożarze z 1850 rozbudowano tę kamienicę łącząc ją z sąsiednim domem.

Dom nr 15 – dom należał do krakowskiego malarza z przełomu XVIII i XIX w., Michała Stachowicza, ilustratora historycznych wydarzeń z czasów insurekcji kościuszkowskiej, twórcy wielu portretów krakowskich osobistości i dekoratora licznych wnętrz.

Dom nr 22 – w tym domu urodziła się w 1840 jedna z najwybitniejszych aktorek świata – Helena Modrzejewska. Na fasadzie budynku w setną rocznicę jej urodzin umieszczono pamiątkową tablicę.

Dom nr 28/30 – dom nr 30, w oficynie kamienicy znajduje się Dom modlitwy Mordechaja Tignera

Dom nr 32 – Podelwie zachował na elewacji nad portalem godło domu, kamienną rzeźbę lwa z XV wieku. Jak pisał Ambroży Grabowski: Znak ten i nazwa domu są bardzo dawne, bo już w r. 1431 mówią o nim, a kształtna ta rzeźba jest niezawodnie w Krakowie wyrobiona. Dom ten kupiło miasto w roku 1562 za złotych 3350 od Jana Bonera z Balic Kasztelana bieckiego i Zofii Bonerówny małżonki Jana z Dabrówki Firleja, Wojewody lubelskiego i wtedy też już w umowie nazywany jest Podelwie - Za czasów posiadania Bonera była tu łaźnia. W domu tym urodził się Jacek Idzi Przybylski.

Dom nr 38 – Pod Elefanty z godłami słonia i nosorożca. Na parterze, w lokalu sklepowym ma dobrze zachowane drewniane polichromowane stropy z XVIII wieku. Pierwotnie w miejscu tym znajdował się kościół św. Piotra.

Dom nr 39 – dom Wita Stwosza. W budynku tym, w drugiej połowie XV wieku mieściła się pracownia rzeźbiarska Wita Stwosza.

Dom nr 40 – pałac Stadnickich ma zdobioną fasadę w stylu drugiego rokoka z połowy XIX wieku.

Dom nr 52 – dawne Collegium Jezuitów, które powstało w pierwszej ćwierci XVII wieku. Jezuici utworzyli tu szkołę konkurującą z Uniwersytetem Jagiellońskim. Po kasacie zakonu w 1773 gmachy Collegium zostały zajęte na cele publiczne. W latach 1815–1846 mieściła się tu siedziba Senatu Rzeczypospolitej Krakowskiej, później gmach użytkował Sąd Wojewódzki, obecnie mieści się tutaj Collegium Broscianum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Dom nr 53 – Collegium Iuridicum pochodzi z końca XIV wieku. W 1403 budynek został zakupiony przez Uniwersytet Krakowski na pomieszczenie Wydziału Prawa. W 1719 Collegium przebudowano, z tego też czasu pochodzi barokowa fasada budynku z kamiennym portalem. Wewnątrz mieści się czworoboczny dziedziniec, otoczony w XVII wieku arkadowymi krużgankami. W budynku zachowało się wiele detali architektonicznych, takich jak portale i gotyckie obramowania okien.

Kościół św. św. Piotra i Pawła – został wzniesiony jako pierwszy w Krakowie obiekt architektury barokowej, na miejscu niewielkiej gotyckiej świątyni, która spaliła się w 1455. Budowę kościoła rozpoczęto w 1596 pod kierunkiem Józefa Britiusa, dla przybyłego do Krakowa w 1583 zakonu jezuitów. Następnie budową kierował architekt zakonny Jan Maria Bernardoni z Como. Na skutek błędów budowy mury wznoszonej świątyni zaczęły się rysować i musiano je rozebrać, by pogłębić fundamenty. Dopiero budowniczy króla Zygmunta III Wazy, Jan Trevano z Lombardii, w latach 1605–1619 doprowadził ostatecznie budowę do końca. Plan kościoła i fasady wzorowane są na wczesnobarokowych jezuickich kościołach rzymskich Il Gesù Vignoli i Sant'Andrea della Valle Maderny. Podobnie jak jego archetypy rzymskie, kościół krakowski wzniesiono na planie krzyża łacińskiego, a zamiast naw bocznych wybudowano dwuszereg połączonych ze sobą kaplic. Przecięcie nawy z transeptem nakryto wielką kopułą. Wnętrze kościoła zdobi dekoracja stiukowa wykonana w latach 1619–1633 przez włoskiego artystę Jana Chrzciciela Falconiego.

W bębnie kopuły, w niszach, umieszczone są złocone posągi czterech ewangelistów, dzieła Falconiego. Na środku prezbiterium, w posadzce znajduje się płyta nagrobkowa Piotra Skargi Pawęskiego, jezuity, nadwornego kaznodziei królewskiego.

Dom nr 54 – kościół św. Andrzeja sąsiadujący z jezuicką świątynią, fundował najprawdopodobniej około 1086 książę Władysław Herman i jego żona Judyta, jako votum z okazji narodzin syna Bolesława.

Jest to trzynawowa romańska bazylika z nawą poprzeczną. Mury wzniesiono z drobnej kostki kamiennej, narożniki z większych ciosów z piaskowca. W zachodniej fasadzie wznoszą się dwie smukłe wieże, dołem czworoboczne, w górnych partiach przechodzące w ośmioboki. Trójdzielna loggia w górnej części fasady wraz z ażurowymi prześwitami bliźniaczych okien wież dodaje lekkości tej części kościoła. Widoczne wąskie otwory strzelnicze są dowodem także obronnego niegdyś charakteru budowli. Obecne hełmy wież pochodzą z 1693.

Wnętrze świątyni zostało w epoce baroku ozdobione stiukami wykonanymi przez Baltazara Fontanę i polichromią zapewne braci Karola i Innocentego Montich.

W skarbcu kościelnym znajdują się gotyckie, jedne z najstarszych w Europie, figury jasełkowe, mozaikowy obrazek bizantyński z XIII wieku, hafty i tkaniny ozdobne.

W 1316 przy kościele wzniesiono budynki klasztorne dla zakonu klarysek. W 1241 w kościele św. Andrzeja schronili się mieszkańcy Okołu i przetrwali oblężenie podczas najazdu tatarskiego.

Dom nr 58 – kościół św. Marcina postawiony w XVII wieku na miejscu dawnego romańskiego, pochodzącego z XII wieku, fundacji Piotra Włostowica. Obecną barokową świątynię wybudował dla zakonu karmelitanek bosych nadworny architekt królewski Jan Trevano. W 1816 kościół przekazano krakowskiej gminie ewangelickiej, założonej w 1555. W głównym ołtarzu zasługuje na uwagę dekoracyjny obraz Henryka Siemiradzkiego z końca XIX wieku.

Dom nr 60 - kamienica wzniesiona w 1871 na pustej parceli. W miejscu tym w XVI wieku wznosił się dwór Odrowążów. Anna Odrowążowa wynajęła okresowo swoją siedzibę Mikołajowi Rejowi, który mieszkał tu w l. 1541-1569.

Dom nr 65 – kamienica prymasowska zbudowana w XVII wieku, przebudowana w stylu klasycystycznym w XIX wieku.

Dom nr 64 – arsenał Władysława IV w stylu wczesnobarokowym pochodzi z 1643. Przebudowany i podwyższony w 1898 był siedzibą Instytutu Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, a od 2005 Wydziału Polonistyki.

Dom nr 67 – kościół św. Idziego wzniesiono w początkach XIV wieku. Niewielka gotycka świątynia wraz z sąsiednimi, niskimi domami z XVII wieku tworzy pod masywem murów wawelskich malowniczy zaułek, otoczony zielenią. Na placu przed kościołem znajduje się Krzyż Katyński.

Źródło: wikipedia.pl