Stellung b1 - Punkt oporu "Zawada-Mstów" - 3. Regelbau 668
Mały schron bierny R-668 (niem. Kleinstunterstand für 6/9 Mann). Jest to dwuizbowy bierny schron przeznaczony dla drużyny piechoty. Budowany był w klasie odporności „B-1”. Wejście do obiektu wykonano standardowo, tj. drzwi kratowe przeciwszturmowe, przedsionek broniony strzelnicą dla broni ręcznej z izby załogi, drzwi pancerne dwudzielne, śluza przeciwgazowa i drzwi wewnętrzne stalowe do izby załogi. Izbę załogi wyposażono w piec grzewczy typu WT 80, wentylator typu HES-1,2 z wymiennymi filtrami, łóżka (3 komplety) piętrowe lub dwupiętrowe dla 6/9 ludzi, stół, taborety, półki, szafki, aparat telefoniczny, agregat i prostą instalację elektryczną. Ponadto w izbie załogi przewidziano również typowe wyjście awaryjne o wymiarach 80x60cm. W jego ścianach wykonano specjalne bruzdy dla umieszczenia w nich belek stalowych lub drewnianych, spełniających rolę dodatkowej przegrody. Pionowy szyb wyjścia awaryjnego osłonięto od zewnątrz półokrągłym murem z cegły na zaprawie cementowej o grubości 12 cm i średnicy 2 m. Wewnątrz pionowego szybu w ścianie osadzano stalowe klamry dla szybkiej ewakuacji. Pionowy szyb zasypywano żwirem lub piaskiem, który po otwarciu wyjścia łatwo było wybierać do wnętrza schronu. Schron lokalizowano całkowicie pod powierzchnią terenu.
Podstawowe parametry techniczne obiektu przedstawiają się następująco:
- ilość betonu: 210 m3,
- ilość stali zbrojeniowej: 9 400 kg,
- ilość stali profilowej: 1 700 kg,
- wymiary zewnętrzne: długość - 7,65 m, szerokość - 7,55 m i wysokość - 4,40 m,
- ilość pomieszczeń: 3,
- wymiary wewnętrzne izby załogi: długość - 4,75 m, szerokość - 4,65 m i wysokość - 2,10 m,
- załoga: 6/9 żołnierzy,
- pancerze:
- drzwi stalowe gazoszczelne jednoskrzydłowe typu 19P7,
- drzwi stalowe gazoszczelne wyjścia awaryjnego typu 410P9,
- drzwi stalowe gazoszczelne dwuskrzydłowe typu 434P01,
- stalowa osłona peryskopu typu 735P3,
- drzwi kratowe przeciwszturmowe,
- opcjonalnie dwie, nieoznaczone symbolem, stalowe osłony anten, stosowane w obiektach dowodzenia.
Źródło: Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014
Pośpiesznie budowane w 1944 roku fortyfikacje, w skład których wchodziły polowe, liniowe pozycje obrony stałej, miały za zadanie powstrzymywać kolejne uderzenia Armii Czerwonej. Nazwano je „łamaczami fal”. W ich skład wchodziła również pozycja fortyfikacji polowych oznaczonych jako „b-1 Stellung”. Charakteryzowała się ona zastosowaniem standardowych, typowych, betonowych, polowych obiektów fortyfikacyjnych. Zastosowano praktycznie pięć różnych typów obiektów, w tym trzy lekkie („Kochbunkier”, R-58c i R-67) oraz dwa ciężkie (R-668 i R-701).
Punkt oporu "Zawada-Mstów" zlokalizowano w rejonie wzgórza „Chrapoń - 308 m n.p.m.". Większość obiektów jest praktycznie całkowicie zaśmiecona, co powoduje, iż brak jest możliwości swobodnej penetracji ich wnętrz. Przepiękna jest lokalizacja punktu oporu na dominującym w okolicy wzgórzu, z którego rozciągają się wspaniałe widoki, zwłaszcza na dolinę rzeki Warty.
Źródło: Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014
Dojazd: do punktu oporu dostaniemy się drogą nr 786, jadąc z miejscowości Mstów w kierunku na Koniecpol. Po przejechaniu ok. 2,5 km skręcamy w pierwszą w lewo, asfaltową ulicę. Na jej końcu skręcamy w lewo pod górę i dalej dochodzimy, zostawiając samochód, do punktu oporu, gdzie natrafiamy na obiekt R-701 i położony obok niego współczesny, betonowy zbiornik wodny. Zadaniem taktycznym tego punktu oporu była obrona drogi bitej z Częstochowy przez Mstów, Św. Annę, Koniecpol, Włoszczową do Kielc. Obecnie jest to droga nr 786. Niestety tutaj również widoczny jest brak zainteresowania punktem oporu ze strony mieszkańców i władz samorządowych.
- Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014