Pałac "Bażantarnia" w Porębie
504/65 z 20.01.1966
Książęca Bażantarnia jest typową klasycystyczną budowlą na planie prostokąta, z wysokim, czterospadowym dachem krytym dachówką oraz murowanym, usytuowanym na południe frontem, z pięcioosiową elewacją frontową ozdobioną portykiem o czterech poprzedzonych schodami kolumnach. W XX w. budynek został rozbudowany o jedno skrzydło w kierunku północno-zachodnim. W skrajnych partiach elewacji znajdują się arkadowe płyciny mieszczące okna: dolne – prostokątne oraz górne – półkoliste. Salon posiada sufit z fasetą, a na wysokości piętra znajduje się balkon dla orkiestry i chóru. Wejścia i okna posiadają płaskie obramowania z kluczami. Do dziś zachował się czytelny układ wnętrz: dwutraktowy, z szeroką płytką sienią i piętrowym salonem na osi, ze ściętymi narożnikami.
Dzięki pszczyńskiemu archiwum możemy się jednak dowiedzieć, jak dokładnie wyglądały wnętrza pałacyku w XIX w. Na parterze mieściły się przedpokój, piętrowy salon z balkonem, pokój dam, palarnia oraz pokój bilardowy. Dodatkowo kilka pomieszczeń znajdowało się na poddaszu.
Pałac w Porębie służył głównie rozrywce. W odróżnieniu od dostojnych i reprezentacyjnych wnętrz zamku pszczyńskiego, „Bażantarnia” była „prawdziwą świątynią zabaw i radości”. Na bale, odbywające się z okazji urodzin członków rodziny książęcej, zapraszano zwykle gości z miasta i jego najbliższych okolic. Szczególnie uroczysty charakter miały zawsze urodziny księżnej Augustyny Esperanzy Fryderyki von Reuss żony Henryka Anhalta, której data urodzin zbiegała się z datą urodzin króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III.
Czas świetności pałacyku zakończył się wraz z panowaniem Anhaltów, ich następcy bowiem – Hochbergowie – wszelkie imprezy organizowali już w samym zamku.
Dzisiaj „Bażantarnia”, po remoncie konserwatorskim, spełnia taką samą funkcję, jak za czasów swojej największej świetności. Znajduje się tutaj duża sala balowa i jadalna wraz z zapleczem gastronomicznym na partnerze oraz sala konferencyjna i trzy apartamenty na piętrze. Jest to doskonałe miejsce na zorganizowanie wesela, komunii, konferencji, czy też rodzinny wypad weekendowy.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pomysł założenia w Porębie gospodarstwa zajmującego się hodowlą bażantów powstał stosunkowo wcześnie, bo już w 1770 r. Wtedy to zaczęto czynić starania mające na celu pozyskanie potrzebnych do tego terenów. Poprzez zabiegi rekultywacyjne dokonano zmiany stosunków wodnych, wytyczając miejsca pod stawy i potoki oraz układ dróg i ścieżek. Poza tym poprzez planowe nasadzenia nadano ostateczny kształt kompozycji założenia parkowo-leśnego. Mając gotowe grunty, przystąpiono do realizacji zamysłu gospodarczo-krajobrazowego, którego projekt dostarczył w 1792 r. książęcy architekt W. Pusch. Powstały wówczas malownicze, krzyżujące się ze sobą promenady, zabudowania gospodarcze, domek dla opiekuna bażantów i drewniana willa zwana „Źródłem Henryka”. Na wzgórzu, nieco na uboczu od alei biegnącej jego grzbietem, Fryderyk Erdmann polecił wznieść zamek letni wg planów Puscha, który wzorował się na publikowanym wcześniej projekcie Carla Gottharda Langhansa. Chociaż nie wiadomo, kiedy dokładnie rozpoczął jego budowę, znana jest dokładnie data oddania go do użytku – 25 czerwca 1800 r.
Przez czas panowania Anhaltów „Bażantarnia” była przede wszystkim miejscem, w którym odbywały się wszelkie imprezy. Tę funkcję jednak przestała pełnić, kiedy władcami ziemi pszczyńskiej zostali Hochbergowie. Od 1922 r. książę Jan Henryk XV pozwolił na funkcjonowanie pałacu jako eleganckiego zajazdu, w którym wielokrotnie zatrzymywali się między innymi prezydent Ignacy Mościcki, budowniczy Gdyni – Eugeniusz Kwiatkowski oraz elita Śląska i Warszawy. Pod koniec II wojny światowej pałac przez krótki czas funkcjonował jako siedziba sztabu pułku Wehrmachtu. Do końca II wojny światowej „Bażantarnia” pełniła funkcje mieszkalne dla pracowników dóbr książęcych, podobnie zresztą po 1945 r. – tyle, że już nie książęcych.
W latach 70. obiekt przejęła na własne potrzeby socjalne Kopalnia Węgla Kamiennego „Pniówek”. Wyburzono wówczas oficyny i odrestaurowano wnętrza na siermiężny styl z lat 70.
W 2011 r. zakończyła się restauracja „Bażantarni”, dzięki czemu obiekt z powrotem lśni swoim blaskiem.
Źródło: peuk.fiiz.pl
