Dwór w Ścinawce Górnej

Pałac w Sarnach – powstał w 1661 r. w Sarnach z przebudowy renesansowego dworu, dokonanej przez von Götzenów.

Położenie
Pałac położony jest w Sarnach – przysiółku wsi Ścinawka Górna w Polsce w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków na skraju wsi w malowniczym miejscu, na skarpie w rozwidleniu rzek Włodzicy i Ścinawki.

Stan po prywatyzacji
Od początku 2014 r. trwają prace remontowe, w trakcie których odbudowano dach XVII-wiecznego spichlerza dworskiego przy udziale funduszy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Jako pierwszy W 2017 r. otwarto po kompleksowym remoncie dom bramny, jeden z najstarszych obiektów zespołu, w którym mieści się punkt obsługi ruchu turystycznego i przejście do Kaplicy Św. Jana Nepomucena. Trwają prace nad pozyskaniem dotacji remontowych. W 2016 r. Fundacja otrzymała 400 tys. zł z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na ratunkowe prace konstrukcyjne w budynku dworu oraz 180 tys. zł na ratunkowy remont hełmu wieży.

Zespół pałacowy bierze udział w powołanej w 2014 r. Fundacji Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Hrabstwa Kłodzkiego mającej na celu promocję zabytków regionu, a skupiającej pałace w Sarnach, Gorzanowie, Kamieńcu i Żelaźnie oraz Dom pod Twierdzą w Srebrnej Górze i Wapiennik Stara Morawa.

Właściciele:

• 1350–1406 – von Czeschaw:
  
  • 1350–1406 – Fryderyk
• 1406–1564 – Pradelowie:
  
  • od 1406 – Niclas
  • 1480 – Niclas Grotz
  • 1480, 1494 – Hans
  • 1564 – Henryk
• 1565 – Henryk von Stillfried Starszy
• 1565–1625 – von Reichenbachowie:
  
  • Grzegorz
  • 1602 – Fabian (1547–1605) ze Stoszowic
  • Adolf
• 1628 – oo. jezuici z Kłodzka
• 1661–1875 – von Götzenowie:
  
  • 1661 – Jan Grzegorz (1623–1679)
  • Jan Franciszek (1667–1707)
  • Jan Franciszek Antoni (1693–1738)
  • Jan Karol Józef Leonard (1716–1771)
  • Fryderyk Wilhelm (1734–1794)
  • od 1796 – Adolf (1770–1847)
  • do 1875 – Gustaw Adolf (1866–1910)
• od 1876 – Schneiderowie z Jugowic:
  
  • 1876 – Henryk
  • 1890, 1894 – Max
• 1917 – Rudolf Röβler
• 1937–1945 – prof. Franciszek Poppler, Eleonora Lilly Poppler z domu Röβler (Rössler) (1907-1940)
• po 1945 – Państwowe Przedsiębiorstwo Hodowlane, potem Agencja Nieruchomości Rolnych
• od 2013 – Fundacja Odbudowy Dworu Sarny

Kaplica
Kaplica pw. św. Jana Nepomucena wzniesiona została w latach 1722–1730 w kształcie elipsy. Jej najlepsze czasy przypominają freski iluzoryczne na ścianach i sklepieniach z 1738 r. Jan Nepomucen jest główną postacią fresków. Na jednych unoszą go aniołowie, na innych trzyma palmę męczeństwa, na kolejnych ośmiu są sceny z jego życia. Poza św. Janem znajduje się tam również herb Götzenów, św. Apolonia i św. Barbara – patronki rodu, a także m.in. Antoni Padewski, Franciszek Ksawery, Franciszek z Asyżu, Jan Boży, Jan Sarkander, Jan Jałmużnik, Jan Chrzciciel. Polichromie, które wyszły spod pędzla Jana Franciszka Hoffmanna z Kłodzka, dwukrotnie później konserwowane w 1850 r. i w latach 1971-1977, zachowały się do czasów obecnych.

Opis zniszczeń
Z dziedzińca pałacu można zobaczyć całą posiadłość z kilkoma budynkami gospodarczymi oraz zabytkowym spichlerzem z drugiej połowy XVII w., w którym kilka lat temu zawalił się dach. W 2014 r. rozebrano pozostałości zawalonego dachu i wykonano nowy dzięki dotacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.

W 2013 r. zespół był w bardzo złym stanie. Przez nieszczelny dach woda przelewała się przez wszystkie kondygnacje. Zdewastowane pomieszczenia, w których brak podłóg, futryn i drzwi, zawalone były cegłami i resztkami z pieców. Komnatę na drugiej kondygnacji zajmowały wielkie belki ze stropu, które runęły. Kolejne piętro przez zniszczoną podłogę było niedostępne. Złodzieje kradli wszystko od kafelków ze ścian po kafle piecowe. Pałac Götzenów z oknami zasłoniętymi deskami w owym czasie nie przedstawiał się najlepiej.

W skład zespołu pałacowego Sarny wchodzą jeszcze:

• pałac letni – wybudowany w 1730 r. Obiekt dwukondygnacyjny pokryty dachem mansardowym z lukarnami. Nad wejściem znajdował się kartusz z herbami budowniczego pałacu hrabiego Franza Antona von Götzena (1693–1738) i jego żony Marii Anny (Marianne) von Stillfried, córki Raymunda Erdmanna Antona barona Stillfrieda von Rattonitz (1672–1720) z Nowej Rudy. Kartusz skradziono w 1996 r. Pałac pozostaje od lat 90. XX w. w odrębnej własności od głównego założenia
• spichrz z drugiej połowy XVII w.
• park z XVIII-XIX w. projektu wielkiego pruskiego architekta krajobrazu Eduarda Petzolda.
• Działania kulturalne
  We wrześniu 2014 r. zaprezentowano wystawę zdjęć opuszczonych pałaców Dolnego Śląska i Wielkopolski autorstwa Patrycji Makowskiej.
• W lipcu 2015 r. odbyła się I Międzynarodowa Letnia Szkoła Muzyki Dawnej Schloss Scharfeneck z udziałem wykładowców i studentów z Polski, Niemiec, Belgii, Holandii, Czech i Słowacji. W sierpniu 2015 r. odbył się w kaplicy św. Jana Nepomucena koncert "Omnes Sancti Dei" Zespołu Męskiego „Gregorianum”, podczas którego zabrzmiały nieprezentowane od stuleci utwory z repertuaru krakowskiej Kapeli Rorantystów, m.in. Magnificat Jeana L'Heritier.
• W lipcu 2016 r. odbyła się II Międzynarodowa Letnia Szkoła Muzyki Dawnej oraz koncert orkiestry Arte dei Suonatori i klawesynisty Marcina Świątkiewicza.
• W lipcu 2017 r. orkiestra Arte dei Suonatori ponownie odwiedziła Sarny z programem utworów Georga Philipa Telemanna, przywożąc do Wambierzyc i Saren solistki Reiko Ichise (viola da gamba) i Bolette Roed (flet prosty).
• W sierpniu 2017 r. odbyła się III Międzynarodowa Letnia Szkoła Muzyki Dawnej, podczas której klasy mistrzowskie prowadzili światowej sławy cynkista Jeremy West, puzonistka Stephanie Dyer i kontratenor Jakub Burzyński.
• Pałac w Sarnach we wrześniu 2016 r. i 2017 r. brał udział w Europejskich Dniach Dziedzictwa.

Źródło: wikipedia.pl