Giżycki Rejon Umocniony - Schron bojowy B1-1 nr 1274 (Stręgielek)

Giżycki Rejon Umocniony GRU ("Befestigunsraum Lötzen") – linia umocnień powstała po wypowiedzeniu przez Niemcy w maju 1935 roku międzynarodowych umów, ograniczających niemieckie zbrojenia i fortyfikacje. Powstała na bazie unowocześnienia i rozbudowy Giżyckiej Pozycji Polowej (Feldstellung Lötzen), powstałej w latach I wojny. Jej zadanie pozostawało niezmienne - miała stanowić "ostrogę" wbitą między armie nieprzyjaciela, wkraczające od południa i wschodu na teren Mazur. GRU stanowił wyjątkowy w III Rzeszy zamknięty kompleks, którego walory obronne miały dodatkowo podnieść liczne przeszkody naturalne (jeziora, bagna, lasy, kanały i rzeki). Jeszcze przed rozpoczęciem budowy fortyfikacji, rozpoczęto prace hydro inżynieryjne. Dzięki zaporom i jazom można było podnosić poziom jezior i wód gruntowych oraz zatapiać rozległe obszary Mazur.

Do budowy nowych umocnień przystąpiono na odcinku wschodnim w 1936 roku. Linię nowych schronów bojowych wysunięto przed punkty oporu z lat 1915/17. Miała przebiegać od północy przez Ogonki, Przytuły, Kruklanki, Miłki, Wyszowate, Cierzpięty, kończąc na Okartowie. Podstawowym typem były schrony B1-1 i B1-1a (gr. ścian 1 m żelbetonu) z czołową płytą pancerną 7P7 o grubości 10 cm, przeznaczone dla obsługi 1 ckm i sektorze ostrzału 65 stopni. W podobnej odporności wybudowano także 19 schronów dwusektorowych B1-5a i B1-7. Występowały również obiekty bojowe z dodatkowym pomieszczeniem załogi oraz dzwonem obserwatora B1-3, dodatkowym pomieszczeniem dla drużyny piechoty B1-2, B1-2a i B1-4/I oraz batalionowe schrony dowodzenia B1-27. Wybudowano dwa obiekty B1-23 z trójstrzelnicowymi kopułami pancernymi dla ckm i wyjątkowo schron B1-28 dla obserwatora artylerii (z kopułą 44P8). Rzadszym i kosztowniejszym rozwiązaniem były schrony z tzw. kazamatą pancerną 5P7 "Deckenplatte" typu B1-9 i dwusektorowe B1-13 . Sektory ogniowe zaplanowano tak, aby ckm-y mogły prowadzić ogień na wprost lub skos do nacierającej piechoty.

W styczniu 1945 tylko pojedyncze schrony GRU obsadzone zostały przez Wehrmacht i zdały praktyczny egzamin. Do 27 stycznia wszystkie umocnienia GRU wpadły w ręce Rosjan.

W myśl instrukcji Sztabu Inżynieryjnego Armii Czerwonej z października 1944 roku, dotyczącej bezwzględnego likwidowania napotkanych umocnień, zapór wodnych, rowów p. czołg. a nawet okopów, do działania przystąpili saperzy. Wysadzali systematycznie schron po schronie i "odzyskiwali" stal z płyt, kopuł pancernych oraz wyposażenie. Podczas rozminowania terenu, detonowano także w schronach miny i niewybuchy. To co ocalało, to zaledwie kilka obiektów, pozostawionych celowo do badań i pomiarów na potrzeby własnych fortyfikacji.

Źródło: wikimapia.org