Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Zabrzu
A/209/07 z 27.06.2007
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem położonej na terenie dekanatu Zabrze-Mikulczyce Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego należącego do diecezji gliwickiej, której historia sięga XIII w. Obecna świątynia jest trzecią z kolei, wcześniejsze dwie – z XIV i XV w. uległy całkowitemu zniszczeniu.
Murowany z cegły kościół wzniesiono w stylu neogotyckim na planie krzyża z transeptem i trójboczną absydą. Posiada jedną wieżę z ośmiobocznym hełmem o konstrukcji kamiennej dekorowanym czołgankami, a u nasady sterczynami, dominującą nad zabudową dzielnicy. Wieżyczka zdobiona jest sygnaturką z sześcioboczną latarnią. Wokół całego kościoła rozciąga się fryz dekoracyjny. Wnętrze kościoła jest trzynawowe o cechach neogotyckich. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj ołtarz główny, drewniana chrzcielnica oraz zwieńczenie ambony. Pod posadzką świątyni znajduje się krypta grobowa rodziny Ballestremów, którzy byli jego fundatorami.
Biskupicki kościół był, jak na tamte czasy, jednym z najładniejszych kościołów w okolicy.
Dookoła świątyni znajduje się zabytkowy cmentarz z nagrobkami sięgającymi lat 1838–1850, upamiętniającymi m.in. powstańców śląskich i mieszkańców Biskupic, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Warto także dodać, iż na miejscu starego kościoła, który spłonął w 1845 r. znajduje się obecnie płyta pamiątkowa.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Obecny kościół pw. św. Jana Chrzciciela jest trzecią świątynią parafialną stojącą w tym miejscu, jako że parafia w Zabrzu-Biskupicach powstała już w XIII w. Dawny kościół parafialny był pierwszy raz wzmiankowany w 1305 r. Pod koniec XV w., w 1491 r. wzniesiono w Biskupicach drugą świątynię, również drewnianą. Nie wiadomo dokładnie, w jakich okolicznościach zniszczeniu uległ pierwszy kościół parafialny. Możliwe, że został zniszczony podczas rewolucji husyckiej lub przez Tatarów siejących spustoszenie tych ziem w 1474 r. Świątynia ta, konsekrowana dopiero w 1516 r., dostała się w czasie reformacji, podobnie jak większość katolickich kościołów, w ręce protestantów. Następnie z powrotem służyła katolikom, aż do 1845 r. Wówczas bowiem, 22 czerwca, nad Biskupicami rozszalała się burza, w wyniku której XVI-wieczny kościół pw. św. Jana Chrzciciela uległ całkowitemu zniszczeniu. Ocalała tylko wolnostojąca dzwonnica (campanilla).
Budowa nowego kościoła, który podziwiać możemy do czasów współczesnych, przypadła już na kadencję nowego proboszcza, którym został 28 sierpnia 1851 r. ks. Karol Pressfreund. W 1853 r. dzięki bogatej rodzinie Ballestremów przystąpiono do budowy nowego kościoła. 10 maja 1853 r. nastąpiło wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę nowej świątyni. Budowa trwała cztery lata, 27 listopada 1857 r. nastąpiło poświęcenie nowego kościoła, a w 1863 r. miała miejsce jego konsekracja.
Ostatnią restaurację budynku świątyni przeprowadzono w latach 1994–1995.
Z biegiem czasu z parafii pw. św. Jana Chrzciciela wyodrębniły się nowe parafie: św. Franciszka i św. Jadwigi w Zabrzu, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zabrzu-Biskupicach oraz św. Józefa i Matki Bożej Różańcowej w Rudzie Śląskiej.
Warto tutaj dodać, iż nowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela nie był jedyną inwestycją o charakterze religijnym hrabiego von Ballestrema. W 1867 r. wybudował on, przy obecnej ulicy Bytomskiej 39, klasztor „Zgromadzenia S.S. Miłosierdzia”. Rok później 18 listopada uruchomiono tam trzyklasową szkołę dla dziewcząt. Obecnie znajduje się tam Dom Pomocy Społecznej. Hrabia von Ballestrem był także fundatorem nowej plebanii, która została wybudowana w 1860 r. i służy tutejszym księżom do dnia dzisiejszego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
