Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Żernicy
299/56 z 02.11.1956; 375/60 z 10.03.1960
Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Żernicy należy do najlepiej zachowanych drewnianych świątyń na Górnym Śląsku. Według najnowszych badań został zbudowany w 1661 roku, a jego wieża najpewniej już w 1518. Wielką wartość posiada odsłonięta w ostatnich latach barokowa polichromia, namalowana tuż po wybudowaniu kościoła i uzupełniona w pierwszej połowie XVIII wieku. Budowlę wzniesiono w konstrukcji wieńcowej; słupową wieżę nakryto ostrosłupowym hełmem.
Żernica leży na południowy zachód od Gliwic, w gminie Pilchowice. Pierwsze wiadomości o istnieniu osady pochodzą z XIII stulecia; z tego samego okresu pochodzą wzmianki o żernickim kościele. Pod koniec tego wieku wioska weszła w skład dóbr klasztornych opactwa cysterskiego w nieodległych Rudach, również kościół znalazł się pod patronatem zakonników. Sytuacja ta trwała aż do początku XIX wieku, kiedy klasztor został skasowany przez władze pruskie. Pierwszy drewniany kościół musiał istnieć w Żernicy już w XIII wieku. Wiemy, że uległ zniszczeniu podczas wojen husyckich w wieku XV. Kościół, który obecnie możemy podziwiać, postawiono w XVII. Stoi na niewielkim wzniesieniu, w otoczeniu starych drzew. Do niedawna dokładna data budowy świątyni nie była znana – podawano zarówno rok 1648, jak i 1661. Po ostatnich badaniach dendrologicznych ustalono, że konstrukcja powstała na pewno w 1661. Inicjatorem wzniesienia budowli był opat cystersów z Rud – Andreas Emanuel Pospel. Kościół jest orientowany. Nawa i wąskie, zamknięte trójbocznie prezbiterium, zostały zbudowane w technologii zrębowej; wieża – w słupowej. Do prezbiterium dostawiono zakrystię, do nawy – niewielką kruchtę. Dach jest dwukalenicowy, dwuspadowy, przykryty gontami. Nad nawą wznosi się sygnaturka z latarnią i ostrosłupowym hełmem. Wieża jest oszalowana deskami, ma izbicę i ostrosłupowy hełm. Co ciekawe, badania dendrologiczne dowodzą, że jest starsza od zasadniczego budynku - powstała już na początku XVI wieku! Nawę i prezbiterium obiegają soboty. Wielkie wrażenie wywiera utrzymane w stylu barokowym wnętrze świątyni. Na ścianach i stropach nawy oraz prezbiterium, a nawet na balustradzie chóru odsłonięto piękną polichromię z drugiej połowy XVII i pierwszej XVIII wieku. Wyposażenie w większości jest barokowe i późnobarokowe. Warto zwrócić uwagę na ołtarz główny z obrazem św. Michała Archanioła (z 1661 roku), nieco późniejsze ołtarze boczne, drewniany krucyfiks, figury świętych oraz oryginalne portale i drzwi. Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Żernicy znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Źródło: sad.slaskie.travel
Żernica, której nazwa pochodzi od prasłowiańskiego słowa oznaczającego „ziarno”, jest starą górnośląską osadą. Po raz pierwszy wzmiankowana była w 1246 r. W latach 1246–1278 stanowiła własność rycerską. Następnie natomiast znalazła się we władaniu zakonu cystersów z Rud, których klasztor został tam założony w 1258 r. przez księcia Władysława Opolczyka. Cystersi prowadzili tutaj duszpasterstwo aż do kasaty zakonu, która nastąpiła w 1810 r. na mocy edyktu króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II. Wówczas to został przejęty przez cystersów z Rud Raciborskich.
Zarówno parafia, jak i kościół, istniały tutaj już przed 1283 r., co czyni je jednymi z najstarszych w regionie. Pierwotna świątynia, również drewniana, uległa zniszczeniu w czasie wojen husyckich. Obecny kościół został zbudowany w latach 1648–1661 z inicjatywy opata zakonu Andrzeja Emanuela. Jego najstarszą częścią jest wieża, datowana na początek XVI w. W 1836 r. do świątyni dobudowano kruchtę i podcienie. Świątynia była remontowana w 1907 r., a następnie w latach 1931–1932 i 2001–2006. Podczas ostatnich prac renowacyjnych udało się odsłonić starą, zabytkową polichromię.
W najnowszych czasach w historii parafii pw. św. Michała Archanioła ważny był koniec lat 60. XX w., kiedy to – w tajemnicy przed władzami świeckimi – zaadaptowano na nowy kościół zabytkową stodołę. W odpust św. Michała Archanioła, 27 września 1970 r., biskup opolski ks. Franciszek Jop dokonał jego poświęcenia, nadając mu wezwanie Świętego Krzyża. W latach 1973–1975 dobudowano do tego kościoła dzwonnicę, a w 1993 r. jej kopuła otrzymała nowy, sakralny kształt.
Źródło: peuk.fiiz.pl
