Mury obronne w Barlinku

Mury obronne w Barlinku to jeden z najstarszych i najbardziej charakterystycznych zabytków miasta. Wzniesione na przełomie XIII i XIV wieku, otaczały dawniej całe miasto szczelnym, eliptycznym pierścieniem. Ich potężna konstrukcja miała około 7 metrów wysokości i długość przekraczającą 1,7 kilometra, a całość uzupełniały liczne baszty, fosa oraz wały ziemne. Do dziś zachowały się fragmenty dawnych obwarowań, które przypominają o bogatej historii Barlinka i jego strategicznym znaczeniu w regionie.

Historia powstania barlineckich murów

Miasto Barlinek, znane niegdyś jako Berlinchen, powstało w drugiej połowie XIII wieku z inicjatywy margrabiów brandenburskich. Jako ośrodek położony przy granicy i ważnym szlaku handlowym, szybko zyskało na znaczeniu, co wymagało jego odpowiedniego ufortyfikowania. Budowę murów miejskich rozpoczęto pod koniec XIII wieku lub na początku XIV wieku, a zakończono najprawdopodobniej przed rokiem 1350.

Pierwsze wzmianki o murach pojawiają się w dokumentach z lat 1362–1363 i dotyczą sporu o obsadzenie Bramy Młyńskiej. W kolejnych stuleciach fortyfikacje modernizowano – dostosowując je do rozwoju broni palnej poprzez zmianę formy przedpiersia, dodanie otworów strzelniczych i wzmocnienie baszt.

Architektura i układ obwarowań

Średniowieczne miasto założono na planie zbliżonym do wydłużonego owalu, otoczonego od wschodu przez Jezioro Barlineckie. Mury wznoszono z kamienia i cegły, tworząc solidną barierę o grubości około 1,5 metra. Wysokość murów sięgała 7–8 metrów, a ich korona była wyposażona w chodnik straży z otworami strzeleckimi.

W obrębie fortyfikacji znajdowało się około 30 baszt, rozmieszczonych co 30–40 metrów. Wyróżniała się szczególnie pełna baszta na Górze Goldowskiego, zbudowana w formie czworoboczno-cylindrycznej wieży. Do miasta prowadziły dwie główne bramy: Młyńska i Myśliborska, a także dwie furty wodne – Wielka i Mała – które umożliwiały dostęp do Jeziora Barlineckiego. Całość uzupełniały fosa i wały ziemne, tworzące skuteczny system obronny.

Zmiany i upadek fortyfikacji

Od XVIII wieku mury obronne Barlinka zaczęły tracić swoje znaczenie militarne. Postęp w sztuce wojennej sprawił, że średniowieczne umocnienia stały się przestarzałe. Z czasem przestały być remontowane, a w XIX wieku rozpoczęto ich rozbiórkę w celu pozyskania miejsca pod rozwój miasta. Bramy miejskie i część baszt rozebrano, a kamień wykorzystano przy budowie nowych obiektów.

Do dziś zachowało się jedynie około 480 metrów murów. Najlepiej widoczne fragmenty znajdują się przy ulicach Chmielnej, Górnej i Jeziornej, gdzie można zobaczyć detale dawnych baszt oraz fragment tzw. Psiej Furty – malowniczego przejścia, które przez lata było miejscem zabaw barlineckich dzieci.

Mury obronne jako atrakcja turystyczna

Dziś mury obronne w Barlinku stanowią cenną atrakcję historyczną i turystyczną regionu. Spacerując wzdłuż zachowanych fragmentów, można przenieść się w czasy średniowiecza i wyobrazić sobie, jak miasto wyglądało przed kilkuset laty. Szczególnie polecane są okolice ulic Chmielnej i Górnej, gdzie zachowały się najbardziej efektowne odcinki obwarowań z reliktami czatowni.

Barlinek, dzięki połączeniu zabytków, przyrody i malowniczego Jeziora Barlineckiego, przyciąga turystów szukających zarówno historii, jak i wypoczynku w urokliwym miejscu.

Ciekawostka historyczna

Pamiątką po rozebranej w 1825 roku Bramie Młyńskiej jest Kamieniczka przy ul. Niepodległości 7, z charakterystyczną wieżyczką wykuszową. To jeden z niewielu budynków w Barlinku, który zachował ślad po dawnych miejskich fortyfikacjach i przypomina o obronnym charakterze miasta w minionych wiekach.