Dwór w Boleniu
A-654 z 2.07.1993 [A-459/M]
Zespół dworski w Boleniu – zespół dworski znajdujący się w Boleniu (sołectwo Bosutów-Boleń), w gminie Zielonki, w powiecie krakowskim.
Budynek murowany, parterowy nakryty dachem czterospadowym z kwadratową w przekroju, piętrową wieżą nakrytą dachem wieżowym z nieistniejącym już wiatrowskazem. W 1938 roku dobudowano garaż. W budowli można dostrzec elementy pseudoobronne:
- wieża zwieńczona niby gankiem wspartym na konsolowym gzymsie z wąskimi okienkami;
- w jednym narożniku nadwieszona „wieżyczka-strzelnica”.
Źródło: wikipedia.pl
W skład zespołu dworskiego wybudowanego na początku lat 90. XIX wieku wchodzi: dwór, budynek gospodarczy oraz ogród. Obiekty zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Przed 1890 rokiem wieś należała do Karola Starzeńskiego, a potem do Heleny Unierzyskiej. Dom wybudowany przez Jana Matejkę dla córki Heleny i jej męża malarza Józefa Unierzyskiego, którzy po ślubie w nim zamieszkali.
Dwór w Boleniu należał niegdyś do Heleny Unierzyskiej (1867 - 1932), córki polskiego malarza Jana Matejki. Helena Matejkówna wraz ze swym rodzeństwem wychowywała się w domu rodzinnym przy ul. Floriańskiej w Krakowie. Była wielokrotnie portretowana przez swego Ojca (Portret dzieci, Portret z Krogulcem). Wyszła za mąż za profesora krakowskiej ASP Józefa Unierzyskiego. W roku 1897 zakupiła duży obszar ziemi w podkrakowskiej wsi Boleń. Wkrótce wybudowany został tutaj eklektyczny dwór z olbrzymią pracownią malarską. W okresie przed i po I wojnie, Helena zajmowała się bardzo aktywnie działalnością patriotyczną oraz charytatywną. Zmarła w roku 1932 odznaczona Medalem Niepodległości. Po śmierci żony Józef Unierzyski sprzedał dwór zabierając jednocześnie wyposażenie oraz rzeczy osobiste Heleny. Dziś pamiątki po Helenie z Matejków Unierzyskiej możemy oglądać w Muzeum przy ul. Floriańskiej. W Boleniu zachował się budynek dworu oraz niektóre elementy założenia ogrodowego.
Obecnie właściciele dworu starają się podtrzymywać tradycje polskie. Corocznie z Bolenia wyruszają uczestnicy Marszu I Kompani Kadrowej, przy kapliczce położonej w ogrodzie dworskim odbywa się w Wielką Sobotę święcenie pokarmów. Ta piękna polska uroczystość gromadzi coraz liczniejszych mieszkańców Bolenia i okolic. Dwór wraz z otaczającym wspaniałym ogrodem udostępniany jest wycieczkom tematycznym oraz zainteresowanym osobom indywidualnym, po wcześniejszym kontakcie z właścicielami.
Źródło: wikipedia.pl / dworbolen.nocowanie.pl