Cmentarz z I wojny światowej w Bydlinie
Cmentarz z I wojny światowej w Bydlinie – cmentarz z okresu I wojny światowej w Bydlinie w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Klucze. Pochowano na nim żołnierzy, którzy zginęli podczas bitwy pod Krzywopłotami.
Są to dwie kwatery na cmentarzu parafialnym w Bydlinie. Na pierwszej pochowano 46 poległych żołnierzy Legionów Polskich. Jest wśród nich porucznik Stanisław Paderewski, przyrodni brat sławnego pianisty Ignacego Jana Paderewskiego. Ogrodzenie tej kwatery składa się ze stylizowanych, niskich, betonowych słupków i ozdobnych, ażurowych, również betonowych segmentów. Wejście przez dwuczęściową, metalową furtkę. Głównym elementem ozdobnym (oprócz ogrodzenia) jest stojący na cokole duży betonowy krzyż. Na jego cokole umieszczono dwie pamiątkowe tablice. Wewnątrz ogrodzenia na mogiłach posadzono niskie iglaki.
Na drugiej kwaterze o numerze ewidencyjnym 1212040-002 pochowano 78 żołnierzy z armii rosyjskiej i 206 żołnierzy z armii austro-węgierskiej. Są na niej 3 zbiorowe mogiły obramowane betonowymi słupkami o zaokrąglonych krawędziach. Na jednej z krawędzi obramowanie każdej z mogił zamontowano krzyż łaciński. Na środkowej mogile umieszczona jest prostokątna tablica z ciemnego kamienia z napisem: „Mogiły żołnierzy austriackich i rosyjskich poległych w bitwie – pod Krzywopłotami, Załężem i Bydlinem 17–19 listopada 1914 r."
Źródło: wikipedia.pl
Bitwa pod Krzywopłotami – bitwa stoczona nieopodal wsi Krzywopłoty, na bagnach między Bydlinem a Załężem w dniach 17-18 listopada 1914, pomiędzy oddziałami Austro-Węgier i Rosjan.
Bitwa legionistów Józefa Piłsudskiego. Legioniści z 4 i 6 batalionów 1 pułku piechoty Legionów (dowódcy kpt. Tadeusz Furgalski „Wyrwa” i kpt. Herwina), oraz artylerzyści pod dowództwem kpt. Brzozy, razem około 1400 żołnierzy, okopali się na wzgórzu Św. Krzyża we wsi Bydlin i sąsiednich Krzywopłotach. Wojska rosyjskie zajęły pozycje w lasach Smolenia i Domaniewic. W wyniku toczonej ze zmiennym szczęściem bitwy obie strony poniosły straty. W ataku na Załęże poległ por. Stanisław Paderewski, brat przyrodni Ignacego Paderewskiego, dowódca 3 kompanii 6 batalionu. W bitwie zginęło 46 legionistów, a 131 było rannych i dostało się do niewoli. Bitwa powstrzymała rosyjskie natarcie. Polegli legioniści spoczywają na cmentarzu w Bydlinie. W innej kwaterze cmentarza spoczywają żołnierze austriaccy i rosyjscy.
Miejsce bitwy Józef Piłsudski nazwał „krzywopłockimi legionowymi Termopilami”. W 1920, z inicjatywy Piłsudskiego, na cmentarzu w Bydlinie stanął pomnik – kilkumetrowy kamienny krzyż zdobiony legionowymi symbolami. Żywym pomnikiem tych wydarzeń jest szkoła wybudowana w 1937 z inicjatywy i za pieniądze legionistów, dla upamiętnienia tej bitwy. W 95. rocznicę bitwy mieszkańcy Bydlina postawili obelisk z krzyżem i dwiema tablicami; na tablicach wyryto nazwiska poległych legionistów.
Walki pod Krzywopłotami zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic, w okresie II RP i po 1990 "KRZYWOPŁOTY 14 XI 1914".
Źródło: wikipedia.pl
