Kaplica cmentarna pw. Pocieszenia NMP w Bydlinie
A-97/M z 13.06.2007
Kaplica cmentarna zachowała w niezmienionej postaci formę nadaną jej w II poł. XIX w., oryginalną dekorację wnętrza i wyposażenia z epok wcześniejszych, a także relikty pierwotnej budowli, pustelni z XVIII w. i jest tym samym dobrym przykładem ilustrującym zmiany architektoniczne od końca XVIII w. do końca. wieku XIX.
Kaplica znajduje się w granicach obecnego cmentarza parafialnego (na którym spoczywa 46 legionistów Józefa Piłsudskiego poległych 18 listopada 1914 r. w bitwie pod Krzywopłotami) w jego pd.-wsch. części, u podnóża wzgórza zamkowego. Kaplicę wzniesiono z kamienia na rzucie prostokąta z półkolistą absydą, od strony południowej znajduje się dobudowana zakrystia i wejście na chór. Budowla jest jednonawowa, orientowana (prezbiterium jest lekko odchylone od osi zachód - wschód w kierunku północnym.
Kaplica przykryta jest gontowym dachem wielospadowym z wieżyczką. W pd.-zach. elewacji frontowej, nad wejściem, umieszczona jest rozeta, a w elewacjach bocznych umieszczono ostrołukowe okna. Świątynia jest sklepiona kolebkowo. W prezbiterium zachowała się podłoga z kamiennego ciosu, na ścianach fragmenty pierwotnej polichromii z przedstawieniami figuralnymi, motywami roślinnymi i geometrycznymi. Zachował się także drewniany ołtarz i chór, w ołtarzu pierwotnie zasuwa z wizerunkiem św. Józefa oraz obraz św. Mikołaja w zwieńczeniu ołtarza. W krypcie kaplicy złożono ciało proboszcza ks. A. Paprockiego, który świątynię w końcu XIX w. rozbudował.
Źródło: zabytek.pl
Początki wsi Bydlin sięgają XII w. Dzięki położeniu przy trakcie handlowym, prowadzącym z Krakowa do Wielkopolski osada bogaciła się i w 1404 r. wzmiankowana jest w źródłach jako miasto. Miejscowość stanowiła kolejno własność Niemierzy z Bydlina, Gałki z Galowa, Pełki oraz Zbigniewa z Łapanowa. W XVI w. właścicielami Bydlina byli Bonerowie i Firlejowie. Na przełomie XVI i XVII w. Bydlin utracił prawa miejskie. Parafia bydlińska i pierwszy drewniany kościół pw. św. Małgorzaty powstały pod koniec XIV w. W XVIII w., u podnóża wzgórza zamkowego, na którym wznosił się popadający w ruinę kościół pw. Świętego Krzyża, zbudowano, na miejscu dawnej pustelni, kaplicę pw. Pocieszenia Najświętszej Marii Panny. W 1790 r. papież Pius VII nadał świątyni breve na odpust zupełny. W parafialnej księdze metrykalnej z 1764 r. zapisano cuda jakie dokonały się za sprawą modlitw do Matki Boskiej z Dzieciątkiem, której XV-wieczna polichromowana drewniana figura stanowiła wyposażenie ołtarza.
W II poł. XIX w. (l. 1880-1884) z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Paprockiego obiekt został rozbudowany. Przedłużono i podwyższono nawę oraz dobudowano niewielką zakrystię. W dokumentach kościelnych z czasów budowy kaplicy zapisano, że do prac budowlanych wykorzystano kamienie, z których wzniesiono wcześniej pustelnię. Ponadto zachowały się fundamenty widoczne przy murze kaplicy od strony północno-zachodniej. Dzisiejsza forma budowli pochodzi właśnie z II poł. XIX w.
Źródło: zabytek.pl
