Drewniany kościół pw. św. Jerzego w Gliwicach-Ostropie
263 z 14.01.1949; 355/60 z 10.03.1960
Jeden z wielu interesujących, drewnianych kościołów Śląska znajduje się w gliwickiej dzielnicy Ostropa. Obiekt, leżący kilka km na zachód od centrum miasta, znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego. Trudno jest dokładnie określić datę powstania pierwszej budowli na miejscu obecnej świątyni. Obiekt ten wzmiankowany był już w 1340 r. Wiemy natomiast, że budowla spalona została w czasie wojen husyckich. W XVII w. zastąpiła ją nowa świątynia.
Dzisiejszy kościół św. Jerzego pochodzi z prawdopodobnie z wieku XVI. Świątynia ta również niedługo cieszyła się spokojem, gdyż w czasie potopu została częściowo zrujnowana przez Szwedów. Odbudowę obiektu podjęto w latach 1667-68, przy czym prezbiterium z zakrystią wymurowano z cegły, a nawę wzniesiono z drzewa.
Wieża jest starsza, datowana na ok. 1544 r. Rok 1807 przyniósł powstanie odrębnej parafii. W 1925 r. w Ostropie przystąpiono do W 1925 r. obok dotychczasowej budowli przystąpiono do wznoszenia nowego obiektu, jakim wkrótce stał się murowany kościół w stylu neobarokowym, p.w. Ducha Świętego. Od czasu oddania do użytku nowej świątyni, stary kościół stał nieużywany. Znajdujące się w jego wnętrzu wyposażenie częściowo trafiło do nowego obiektu. Drewniana nawa kościoła św. Jerzego posiada konstrukcję zrębową stojącą na ceglanym podmurowaniu. Wieża oraz kruchta mają konstrukcję słupową. Do nawy przylega murowane prezbiterium oraz zakrystia. Wystrój wnętrza i polichromia posiadają charakter barokowy. W latach 70-tych XX w. podczas prac konserwatorskich odtworzono dach i odsłonięto fragmenty polichromii. Dostrzegając potrzebę gruntownego remontu świątyni na początku XXI w. przeprowadzono szereg akcji zbierania funduszy na jej ratowanie. 17 kwietnia 2005 r. we wnętrzu zorganizowano specjalny spektakl co stało się początkiem działań. Od 2006 r. z inicjatywy proboszcza Józefa Kary rozpoczęto zainicjowano pozyskiwanie środków z funduszy europejskich, zaś po dwóch latach rozpoczęto prace remontowe. Do 2009 r. wymieniono gontowe pokrycie dachu, wieży i drewnianych ścian nawy oraz przeprowadzono renowację prezbiterium. W ostatnim czasie przystąpiono do odnawiania cennych malowideł ściennych. Kościół po ukończeniu prac ma z powrotem pełnić funkcje sakralne oraz być udostępniony zwiedzającym.
Źródło: sad.slaskie.travel
Pierwsza wzmianka o Ostropie pochodzi z 1286 r. W dokumentach kościelnych Galharda de Carceribus z 1340 r. i Mikołaja Wolffa z 1447 r. pojawia się już informacja o istnieniu tutaj parafii oraz kościoła, który został spalony w czasie wojen husyckich. Na jego miejscu wzniesiono w 1640 r. nową drewnianą budowlę, która przetrwała do dnia dzisiejszego. Po zniszczeniach dokonanych podczas potopu szwedzkiego w 1643 r., świątynia została odbudowana i znacznie przebudowana – miało to miejsce w latach 1667–1668. Dobudowano wówczas do kościoła późnogotyckie murowane prezbiterium oraz zakrystię po jego północno-wschodniej stronie. Pierwsza wizytacja kanoniczna wymienia Ostropę jako ecclesia adiuncta parochiae Glivicensis, tzn. że była to filia gliwickiej parafii, ale będąca kiedyś samodzielną parafią – być może na skutek braku kapłanów czy też beneficjum połączono ją z kościołem pw. Wszystkich Świętych. Na utrzymanie kościoła i duszpasterzy w posiadaniu kościelnym był 1 łan ziemi (tzw. farskie pole – ok. 14–16 ha) oraz mały domek zwany wikarówką, w której mieszkał wikary gliwickiej fary na czas wypełniania tutaj obowiązków duszpasterskich. Początkowo w kościele sprawowano służbę Bożą co drugą niedzielę, ale od 1687 r. sprawowano tu nabożeństwa w każdą niedzielę i uroczystości (I nieszpory, Matutinum, Laudesy, Msza św., II Nieszpory). Do 1807 r. każdorazowy najstarszy wikary gliwickiej parafii odpowiedzialny był za opiekę i troskę duszpasterską w Ostropie, nosząc przy tym miano „ostropskiego proboszcza” – (parochus ostropiensis).
W 1807 r. erygowana została parafia w Ostropie, a kościół św. Jerzego stał się kościołem parafialnym. W miarę jednak wzrostu liczby wiernych, zaczęto snuć plany budowy nowej świątyni.
W 1925 r., przy bardzo niesprzyjających warunkach ekonomicznych (okres po powstaniach śląskich, wysoka inflacja) przystąpiono do budowy – obok starego kościoła pw. św. Jerzego – nowego, neobarokowego kościoła pw. Ducha Świętego. Nowa, neobarokowa świątynia został konsekrowana w 1927 r. Przeniesiono do niej część zabytkowego wyposażenia z kościoła pw. św. Jerzego, który wówczas zamknięto.
Zamknięta i opuszczona drewniana świątynia od poł. lat 20. XX w. stopniowo niszczała. Jej stan był już tak zły, iż zaczęto się obawiać, czy zabytek w ogóle przetrwa. W 2006 r. z inicjatywy proboszcza parafii św. Ducha, ks. Józefa Kary, przy udziale specjalistów z Politechniki Śląskiej, rozpoczął się proces pozyskiwania środków z funduszy europejskich na pokrycie prac remontowych w kościele pw. św. Jerzego, które rozpoczęły się w sierpniu 2008 r. Kościół ma być udostępniony dla zwiedzających w 2012 r. Będzie również z powrotem pełnił funkcje sakralne.
Źródło: peuk.fiiz.pl
