Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Łabędach
303/60 z 07.03.1960
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach Łabędach jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która znajduje się na terenie diecezji gliwickiej. Stanowi niewątpliwie największą atrakcję gliwickiej dzielnicy Łabędy, niegdyś samodzielnej miejscowości. Należy również do najstarszych obiektów sakralnych na terenie województwa śląskiego, niewiele bowiem kościołów i parafii może się tutaj pochwalić XII-wiecznym rodowodem.
Świątynia jest orientowana, czyli jej prezbiterium zwrócone jest w kierunku wschodnim. Obiekt jest murowany z kamienia łamanego i cegły. Budowla ma charakter jednonawowy, z wydłużonym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Kościelną wieżę zwieńczono hełmem cebulastym z ośmioboczną latarnią. Na wieży zawieszone są dwa gotyckie dzwony z 1479 i 1480 r. z łacińskimi inskrypcjami.
Wnętrze kościoła reprezentuje w przeważającej większości styl barokowy, nadano je bowiem w czasie przebudowy na początku XVIII w. Znajdują się tutaj jednak również elementy starsze, sprzed przebudowy świątyni. Ich przykładem jest piękna XVI-wieczna ambona.
Ozdobą kościoła jest ołtarz główny z 1858 r., który został wykonany przez rzeźbiarza Kutzera. Centralnie umieszczony obraz autorstwa E. Hoeckera przedstawia Matkę Boską Królową Niebios. W świątyni istnieją również ołtarze boczne pochodzące z XVII w. Zawierają one liczne rzeźby i malowidła, z których najciekawszy jest flamandzki obraz św. Hieronima z XVII w. Na uwagę zasługują ponadto zabytkowe organy z ok. 1720 r. oraz barokowe lichtarze cynowe.
Obok kościoła znajdują się dwie kaplice barokowe z XVIII w. wkomponowane w kamienny mur otaczający budowlę oraz dawny cmentarz, który został utworzony pod koniec XVII w. i należy do najstarszych gliwickich nekropolii.
W Gliwicach znajduje się jeszcze jedna parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Ów kościół, drewniany, przeniesiony w 1925 r. do Gliwic z Zębowic koło Olesna, gdzie został wzniesiony w XV w., znajduje się na cmentarzu starokozielskim przy ulicy Kozielskiej. Do 2004 r. pełnił on funkcję kościoła rektorskiego, obecnie jest zaś kościołem parafialnym. Drewniany kościółek „starokozielski” nazywany jest „Perełką Gliwickich Kościołów”. Niewątpliwie jednak drugą taką perełką, przede wszystkim z uwagi na XII-wieczny rodowód, jest świątynia w Łabędach.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łabędach wyraźnie wspominają dokumenty nuncjusza apostolskiego Galharda de Carceribus z 1339 r. Jednak pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z jeszcze wcześniejszych czasów – 1317 r. Dowiadujemy się z niej, że kościół, prawdopodobnie razem z parafią, istniał już w XII w.
Pierwotna świątynia spłonęła w czasie zawieruchy husyckiej. Na jej miejscu wzniesiono nową, w XV w., którą przebudowano w latach 1716–1719 ze środków fundacji Bernarda Welczka. W czasie owej przebudowy przedłużono nawę świątyni od zachodu, dobudowano wieżę, kaplice przy nawie i prezbiterium, empory oraz zrobiono nowe sklepienia. W 1864 r. oraz 1912 r. przeprowadzono gruntowne remonty obiektu.
Z parafii wyodrębniły się: Rudno, Rudziniec, Pławniowice, a w XX w. Kleszczów (1933), parafia św. Jerzego w Łabędach (1939), Dzierżno (1939), parafia św. Gerarda w Starych Gliwicach (1951), parafia św. Anny w Łabędach (1994) oraz parafia MB Różańcowej w Rzecycach Śląskich (1998).
Źródło: peuk.fiiz.pl
