Muzeum w Gliwicach - Willa Caro

Wzniesiona pod koniec XIX w. mieszkalno-reprezentacyjna willa Caro była pierwotnie domem śląskiego przemysłowca Oscara Caro. Od 1934 r. stanowi siedzibę Muzeum w Gliwicach. Prezentowana jest tutaj wystawa wnętrz mieszkalnych górnośląskich przemysłowców.

Muzeum w Gliwicach jest samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest Miasto Gliwice. Placówka posiada następujące działy:

• Archeologia – prowadzone przez muzeum w Gliwicach badania archeologiczne przyczyniły się do zgromadzenia większości materiałów pradziejowych pochodzących z terenu Gliwic i powiatu gliwickiego, które eksponowane w ramach ekspozycji czasowych;
• Etnografia – gliwickie zbiory etnograficzne dokumentują kulturę wsi regionu gliwickiego oraz porównawczo także innych terenów Śląska i Małopolski. Obecnie w zbiorach znajduje się ponad 4 250 obiektów i około 6 200 archiwalnych klisz szklanych i fotografii o tematyce etnograficznej;
• Historia – zbiory historyczne obejmują następujące kategorie zabytków: dokumenty pergaminowe, akta i rękopisy, starodruki, książki i broszury, zabytki cechowe, zabytki górnicze, kartografię, prasę, militaria, sztandary i chorągwie, afisze i plakaty, banknoty i numizmaty, odznaczenia i medale, ikonografię oraz fotografie;
• Sztuka i Rzemiosło Artystyczne – w zbiorach znajduje się około 16 500 zabytków. Kolekcje wiodące to: odlewnictwo artystyczne dawne i współczesne, w tym kolekcja XIX-wiecznych odlewów żeliwnych, ceramika polska, ceramika zachodnioeuropejska oraz należąca do największych w kraju kolekcja polskiej, srebrnej biżuterii artystycznej, powstałej po 1945 r.;
• Biblioteka;
• Dział Konserwacji.

Wystawy stałe Muzeum Gliwicach to:

• „Słusznie słyną dziś Gliwice” w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego,
• „Gliwice – miasto wielu kultur” na Zamku Piastowskich,
• XIX-wieczne wnętrza mieszkalne górnośląskiej burżuazji wielkoprzemysłowej z przełomu wieków w willi Caro.

Willa Caro należy do unikatowych przykładów XIX-wiecznych obiektów z niemal całkowicie zachowanym wystrojem wnętrz. Budynek powstał w latach 1882–1885 i został rozbudowany w latach 20. XX w. poprzez dodanie jednej kondygnacji, która została pozbawiona elementów stylowych.  

Prezentowana w willi Caro ekspozycja muzealna obejmuje ruchome zabytki wtórne pochodzące z własnych zbiorów Muzeum w Gliwicach. Znajdują się one w 10 pomieszczeniach, które zostały urządzone na wzór wystroju wnętrz rezydencji mieszkalnych śląskich przemysłowców z przełomu XIX i XX w.

Pierwszym pomieszczeniem jest stanowiący wizytówkę pana domu hol na parterze. Pełnił on funkcję reprezentacyjną. Z niego na górę wiodą główne schody, które zachowały się w całości i są dziełem berlińskich rzemieślników. Rzeźba gryfa przy schodach przedstawia fantastyczne zwierzę, podtrzymujące tarczę z monogramem OC (Oscar Caro).

Jednym z dwóch największych i najbardziej reprezentacyjnych pomieszczeń parteru jest położona na lewo od wejścia głównego jadalnia. W sali zachował się w całości eklektyczny wystrój o cechach neobaroku i neorenesansu włoskiego. Boazerie, strop zdobiony sztukateriami i malowidłem na płótnie, stolarka drzwiowa i okienna są oryginalne. Obecnie sala ma charakter użytkowy – odbywają się tutaj koncerty i konferencje.

Drugim najbogatszym pomieszczeniem jest tzw. duży salon, niegdyś przeznaczony na oficjalne spotkania towarzyskie. Zachował się w nim oryginalny, kasetonowy, neorenesansowy strop oraz stolarka drzwiowa i okienna. Boazerie i parkiet zostały natomiast zrekonstruowane. Ściany pokryto tkaniną o historycznym wzorze. Wnętrze zostało wyposażone w empirowe meble.

Z dużego salonu wiedzie wejście do narożnego saloniku przy „ogrodzie zimowym” (otwartej na zewnątrz loggi), przeznaczonego na spotkania towarzyskie kobiet (tzw. mały salon). Zachował się tutaj oryginalny strop zdobiony sztukateriami – eklektyczny z elementami neobaroku. Boazerie, parkiet, tkanina na ścianach zostały zrekonstruowane. Wystrój saloniku jest lekki i bardziej kameralny. Wyposażono go w XIX-wieczne meble.

Mały salon jest połączony amfiladowo z pokojem pana domu. Gabinet właściciela rezydencji był miejscem pracy, wypoczynku oraz „męskich” spotkań. Jego wystrój jest „ciężki”, tkaniny ciemne, wyposażenie zaś stanowią neorenesansowe i neobarokowe meble, akcesoria myśliwskie i „wschodnie” przedmioty. Zachował się intarsjowany różnymi gatunkami drewna, oryginalny, neorenesansowy strop. Boazerię i parkiet zrekonstruowano.

W ostatnim pomieszczeniu amfilady, tzw. muzeum pana domu, zachował się oryginalny strop zdobiony klasycyzującymi malowidłami. Pierwotnie znajdował się tu pokój bilardowy. Obecnie pomieszczenie zaadaptowano na gabinet osobliwości, miejsce ekspozycji cennych i oryginalnych zabytków, zgodnie z XIX-wieczną modą na urządzanie domowych muzeów w ziemiańskich i miejskich rezydencjach mieszkalnych.

Hol na I piętrze, umieszczony nad holem parteru, pełnił funkcję komunikacyjną. Przed przebudową willi był połączony z niemal wszystkimi pomieszczeniami piętra: sypialnią, pokojami dziecinnymi i garderobą. Wystrój holu na piętrze jest jeszcze oficjalny, łączy reprezentacyjny parter z kameralnym, mniej oficjalnym I piętrem.

Sypialnia właścicieli willi została wyposażona w holenderskie neorokokowe meble. Malowany strop został zrekonstruowany w oparciu o zachowany fragment. Neorenesansowy piec kaflowy przeniesiono z dawnego pokoju śniadaniowego, znajdującego się w bocznej części willi.

Kameralny i skromny buduar, jak wszystkie pomieszczenia położone na I piętrze, przylega do sypialni. Niegdyś służył pani domu jako gotowalnia i miejsce wypoczynku. Zachował się w nim autentyczny strop z ozdobnym dekoracyjnym pasem (bordiurą). Malowane i złocone na profilach boazerie są rekonstrukcjami. Draperie w oknach i drzwiach wykonano z  naturalnego jedwabiu.

Mniej oficjalnym, zacisznym miejscem spotkań rodzinnych był tzw. salon rodzinny. W pomieszczeniu zachował się oryginalny strop. Parkiet z ozdobnym fryzem został wiernie zrekonstruowany. Salon wyposażono w meble z epoki biedermeier.

Źródło: peuk.fiiz.pl