Drewniany kościół pw śś. Piotra i Pawła w Hannie
A-141 z dnia 21.12.1966
Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Hannie – kościół parafialny parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Hannie.
Postanowienia synodu zamojskiego w 1720 roku, które uwzględniono podczas budowy, nakazywały urządzić wnętrze cerkwi greckokatolickich, tak samo jak kościołów łacińskich. Wewnątrz świątyni zachowało się barokowe wyposażenie i polichromia z pierwszej połowy XVIII wieku malowana na płótnie. Obok kościoła znajduje się drewniana dzwonnica z 1739 roku. Do kościoła należy również stary cmentarz z drewnianą kaplicą św. Anny z 1880 roku.
Szczególnie cenny - rzadki na terenie Chełmszczyzny - przykład zespołu drewnianej architektury sakralnej z 1. poł. XVIII wieku.
Zespół usytuowany w północno-wschodniej części wsi - obejmuje drewnianą cerkiew i dzwonnicę. Cerkiew prezbiterium zwrócona na północny wschód. Wzniesiona na planie trójdzielnym składającym się z prostokątnej nawy, równego wysokością lecz nieco węższego, zamknięte trójbocznie prezbiterium z zakrystią i skarbcem po bokach oraz babińca - tej samej co nawa wysokości i szerokości. Od północy do nawy przylega zamknięta trójbocznie kaplica pw. Chrystusa Ukrzyżowanego, od południa nowszy otwarty przedsionek przy bocznym wejściu do babińca. Drewniana, wzniesiona w konstrukcji wieńcowej, oszalowana i wzmocniona lisicami. Wewnątrz stropy drewniane z zaskrzynieniami w nawie, kaplicy i babińcu; otwór tęczowy zamknięty półkoliście. W tylnej części babińca chór muzyczny, pod którym wydzielona kruchta. Nad prezbiterium, nawą i babińcem dachy dwuspadowe o zróżnicowanej wysokości, z trzema ośmiobocznymi wieżyczkami o cebulastych formach na kalenicach. Dachy pokryte blachą (pierwotnie gontem). Elewacje oszalowane pionowo deskami z listwowaniem i widocznymi lisicami, zwieńczone profilowanym gzymsem. Okna prostokątne wielokwaterowe w listwowych obramieniach, w prezbiterium okulus. Zachowane oryginalne drzwi o rombowym układzie klepek nabijanych ozdobnymi ćwiekami. Wewnątrz polichromia na płótnie z k. XVIII w. (kilkakrotnie przemalowywana) ze scenami figuralnymi w oprawie architektury iluzjonistycznej. Ołtarze regencyjne z ok. poł. XVIII wieku. Dzwonnica wzniesiona na planie prostokąta, trójkondygnacyjna. Drewniana zbudowana w konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana. Dolna partia nakryta szerokim zadaszeniem tworzącym przy dłuższych bokach podcienia wsparte na omieczowanych słupach. Górna kondygnacja węższa, z otworami dzwonowymi w dwu strefach, nakryta dachem namiotowym pod blachą.
Źródło: wikipedia.pl / zabytek.pl
W 1726 roku powstała pierwsza wzmianka pisana o istniejącej świątyni w Hannie. W latach 1739–1742 z fundacji Hieronima Floriana Radziwiłła powstała cerkiew unicka, którą fundator skończył wyposażać w 1750 roku. W 1791 roku ukończono malować polichromię kościoła i zbudowano kapliczkę bazyliańską jako pamiątkę misji świętych. W 1844 roku została zbudowana plebania. W 1875 r., w okresie likwidacja unickiej diecezji chełmskiej i resztek obrządku unickiego przez władze carskie, cerkiew greckokatolicka (unicka) została zamieniona na prawosławną. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki (łaciński), a w 1924 utworzono przy świątyni pierwszą w historii miejscowości parafię rzymskokatolicką.
Źródło: wikipedia.pl
