Hotel i nadajnik na górze Ještěd
Hotel i nadajnik telewizyjny na górze Ještěd (cz. Hotel a televizní vysílač na Ještědu) to hotel górski wraz z nadajnikiem telewizyjnym znajdujący się na górze Ještěd – najwyższym szczycie Grzbietu Jesztedzkiego (cz. Ještědský hřbet) w północnych Czechach.
Nietypowa budowla wymagała również nietypowych rozwiązań budowlanych. Niektóre z nich zostały wypróbowane w praktyce po raz pierwszy. Ze względu na umieszczenie anten wewnątrz budynku, trzeba było opracować specjalną obudowę z laminatu, plastikowe pręty o długości kilku metrów zgodziła się wykonać tylko fabryka wędek (i z tego powodu w tej małej fabryce trzeba było wybić dziurę) itd. Dramatyczne chwile miały miejsce również po ukończeniu budowy, kiedy silne wiatry spowodowały drżenie budynku, co zagrażało zniszczeniem wieży. Projektanci rozwiązali tę trudną sytuację, dodając 600-kilogramowy obciążnik i amortyzatory drgań. Z takim ładunkiem już trudno podskakiwać, więc Jeszted przetrwał bez szwanku do dziś.
W 2007 roku hotel z nadajnikiem został wpisany na listę informacyjną światowego dziedzictwa UNESCO – listę obiektów, które Czechy zamierzają rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa.
Obiekt znajduje się na szczycie góry Ještěd (1012 m n.p.m.) leżącej ok. 6 km od centrum Liberca. Na szczyt można dostać się drogą lub przy pomocy kolejki linowej.
Gmach – połączenie górskiego hotelu, restauracji i nadajnika telewizyjnego – ma kształt, który wydaje się przedłużać szczyt. Budowla to hiperboloida obrotowa o 10 kondygnacjach, która od fundamentu do czubka anteny liczy 91 m wysokości. Oryginalny kształt i górski klimat wymagały niestandardowych rozwiązań konstrukcyjnych i statycznych. Podstawowym elementem nośnym konstrukcji jest rdzeń żelbetowy złożony z dwóch koncentrycznych struktur o różnej wysokości o średnicach 5 m i 13 m.
Na dwóch niskich poziomach znajdują się maszynownia, wyposażenie techniczne i pomieszczenia gospodarcze. Na kolejnym, na wysokości 1014 m n.p.m., mieści się taras widokowy, bufet oraz restauracja z kawiarnią. Hotel, z 14 pokojami dla 56 gości, zajmuje czwarte i piąte piętro. Na czwartym piętrze znajdują się również pokoje dla pracowników nadajnika i hotelu oraz dwa trzypokojowe mieszkania. Wyższe kondygnacje mieszczą sprzęt łącznościowy. Na siódmym i ósmym piętrze znajduje się zbiornik na wodę pitną oraz zasilacz awaryjny, a na dziewiątym pomieszczenie windy. Powyżej umieszczono specjalne wahadło, którego ruch pochłania poprzeczne drgania wieży. Całość wieńczy antena o wysokości 17 m.
Źródło: wikipedia.pl / laznelibverda.cz
Pierwszym obiektem wzniesionym na górze Ještěd był kamienny krzyż z 1737 roku, który stał na szczycie do 1812 roku i został zastąpiony przez kolejne krzyże. W 1844 roku na górze otwarto pierwszy punkt gastronomiczny dla obsługi coraz większej liczby turystów. W 1850 roku punkt przekształcono w schronisko, które w 1865 roku przebudowano, a nowy obiekt otrzymał nazwę Schronisko Rohana. W 1876 roku wzniesiono obok drewnianą wieżę widokową o wysokości 5 m. W 1889 roku w jej miejsce zbudowano 8-metrową wieżę z platformą widokową dla 20 osób, która stała do 1902 roku.
W 1906 roku rozpoczęto na szczycie budowę pierwszego hotelu górskiego według projektu Ernsta Schäfera (1862–1936). Hotel z wieżą widokową otwarto 13 stycznia 1907 roku. Gmach mieścił 23 pokoje, noclegownię na 50 osób oraz salę świetlicową z dużą werandą. W 1963 roku został strawiony przez pożar wywołany podczas rozmrażania zamarzniętych rur, a rok później spłonęło Schronisko Rohana.
30 lipca 1966 roku rozpoczęto budowę nowego obiektu – połączenia górskiego hotelu, restauracji i nadajnika telewizyjnego. Głównym architektem był Karel Hubáček (1924–2011) a wnętrza zaprojektował Otakar Binar (ur. 1931). Budowa trwała prawie 10 lat, została znacznie opóźniona wskutek wydarzeń w 1968 roku. Obiekt otwarto 21 września 1973 roku. W 1969 roku projekt Hubáčka zdobył Nagrodę Perreta Międzynarodowej Unii Architektów. Po aksamitnej rewolucji w 1989 roku hotel sprywatyzowano a jego oryginalne wyposażenie z lat 70. XX w. wyprzedano. Właściciel prywatny wkrótce zbankrutował i hotel zamknięto. W 1996 roku prowadzenie hotelu i restauracji objęła firma Ještěd spol. s r.o. Od 2000 roku właścicielem obiektu jest przedsiębiorstwo České radiokomunikace a.s.
W 1998 roku obiekt został zarejestrowany jako nieruchomy zabytek kultury. W roku 2000 gmach ogłoszono Budowlą XX wieku Republiki Czeskiej. W 2006 roku nadano mu status narodowego zabytku kultury. W 2007 roku hotel z nadajnikiem został wpisany na listę informacyjną światowego dziedzictwa UNESCO – listę obiektów, które Czechy zamierzają rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa. W 2012 roku powstało towarzystwo na rzecz przywrócenia obiektowi jego dawnej świetności pod nazwą Ještěd 73. W 2013 roku sfinansowało ono wykonanie replik mebli według oryginalnych projektów Otakara Binara, a w kolejnych latach zajęło się przygotowaniem przebudowy obiektu.
Źródło: wikipedia.pl
Pierwszy nadajnik na górze Ještěd, należący do klubu radiowego libereckiej organizacji Svazarm, rozpoczął nadawanie sygnału 1 lipca 1958 roku. W 1959 roku nadajnik został przejęty przez państwo i zaczął być wykorzystywany do regularnego przesyłu sygnału radiowego. Po trzech latach urządzenie zastąpiono profesjonalnym nadajnikiem produkcji radzieckiej.
W 1968 roku, podczas inwazji wojsk Układu Warszawskiego, znajdowała się tu prowizoryczna stacja nadawcza skąd w dniach 25–27 sierpnia przemawiali aktor Jan Tříska (1936–2017) i późniejszy prezydent Czech Václav Havel (1936–2011). Miejsce, gdzie znajdowała się stacja, upamiętnia tablica pamiątkowa.
1 maja 1971 roku rozpoczęto nadawanie na falach UKF, dwa dni później uruchomiono także nadawanie 1. programu Telewizji Czechosłowackiej (cz. Československá televize) a dwa lata później programu 2. Po 1989 roku rozpoczęto nadawanie programów publicznych i komercyjnych stacji telewizyjnych, m.in. ČT1 i ČT2, oraz radiowych, m.in. Czeskiego Radia. W 2009 roku uruchomiono nadawanie cyfrowe, a nadawania analogowego zaprzestano stopniowo. Nadajnik świadczy usługę łącza bezprzewodowego WS WiMAX i jest bazą operatorów telefonii komórkowej. Obecnie z wieży nadaje sześć stacji radiowych i kilka multipleksów telewizji cyfrowej.
Źródło: wikipedia.pl
