Mogiła Kosynierów nr 1 w Dziemięrzycach

Diemięrzyce to miejsce upamiętniające zwycięską bitwę wojsk polskich, dowodzonych przez Tadeusza Kościuszkę, nad wojskami rosyjskimi. Po bohaterskim starciu kosynierów pod Racławicami do dziś pozostały tylko dwie oznakowane mogiły. Znajdują się w miejscu historycznej bitwy powstania kościuszkowskiego, która miała miejsce w 1794 roku.
Wygrana bitwa z wojskami rosyjskimi przeszła do historii jako akt bohaterstwa i waleczności. Niestety, kosynierów poległych w trakcie walk racławickich chowano najczęściej w miejscu, gdzie zginęli. Dlatego dawniej na okolicznych polach i łąkach znajdowało się wiele krzyży i kopców mogilnych. Większość z nich uległa jednak z czasem zatarciu, zachowało się ich bardzo niewiele.

W latach 60. XX wieku, wśród pól należących do wsi Dziemięrzyce, wzniesiono dwa kurhany z pamiątkowymi tablicami i krzyżami. Straty polskie ocenione zostały na od około stu do kilkuset zabitych. Do miejsca, gdzie znajdują się mogiły można dotrzeć sugerując się znakami prowadzącymi od centrum Racławic, między innymi obok Kopca Kościuszki oraz pomnika Bartosza Głowackiego. Mogiły mają kształt niskich kopców z tablicami inskrypcyjnymi o tej samej treści, na których można wyczytać: W hołdzie/ bohaterskim kosynierom/ i żołnierzom regularnych/ wojsk koronnych/ Rzeczpospolitej-/ uczestnikom insurekcji/ kościuszkowskiej poległym/ w bitwie racławickiej/ 4 kwietnia 1794 r./ w walce o wolność/ i niepodległość Polski. Na jednej z tablic rośnie ogromne drzewo.

Źródło: visitmalopolska.pl