Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim

Nr w rejestrze zabytków:
A-1343 z dnia 04.05.1956
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim - 5679aafac53d1
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim - wirydarz w katedrze kamienskiej
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim - 572c680b25091
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim - 5679aafb9aedc
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim - kamien pomorski katedra wewnatrz 10
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim - kamien pomorski katedra wewnatrz 30
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim - kamien pomorski katedra wewnatrz 32
Data powstania obiektu: koniec XII - XV w.
Opis

Konkatedra Najświętszej Marii Panny, św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna biskupa w Kamieniu Pomorskim – kościół parafii rzymskokatolickiej św. Ottona w Kamieniu Pomorskim. Historyczna katedra diecezji pomorskiej.

W latach 1972–1992 świątynia pełniła funkcję konkatedry diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Obecnie jest konkatedrą archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.

1 września 2005 roku konkatedra oraz sąsiadujący z nią zespół budynków rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zostały uznane za Pomnik historii.

Romańsko-gotycka, ceglana, trójnawowa bazylika z wirydarzem od strony północnej. Prezbiterium o cechach romańskich i wczesnogotyckich. Bogato udekorowana gotycka fasada południowa. Nad całością dominuje masywny neogotycki blok wieżowy z 1934 roku, zwieńczony czterospadowym hełmem, na szczycie którego ustawiony jest duży łaciński krzyż.

We wnętrzu katedry uwagę zwracają XVII-wieczne barokowe organy fundacji księcia Ernesta Bogusława de Croya oraz pochodząca z 1682 roku barokowa ambona. Krzyżowo-żebrowe i gwieździste sklepienia katedry ozdobione są w stylu średniowiecznym motywami roślinnymi.

W prezbiterium znajduje się XIII-wieczna polichromia, której tematem jest Eden oraz XV-wieczny ołtarz główny w formie tryptyku przedstawiający sceny: Zaśnięcia, Wniebowzięcia i Koronacji Matki Bożej, a na skrzydłach męczeństwo św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna. Obok ołtarza uwagę zwraca zakratowana wnęka ścienna, średniowieczne tabernakulum tzw. sakraria.

Chór od transeptu oddziela zdobiona barokowa krata z 1684 roku, nad którą na belce umieszczony jest gotycki krucyfiks. W transepcie obok ozdobnej kraty ustawiony jest tron arcybiskupi z baldachimem oraz ołtarz przy którym odprawiana jest liturgia w zwyczajnej formie rytu rzymskiego. Przy pierwszym filarze nawy południowej znajduje się ołtarz z obrazem Chrystusa przed Piłatem namalowany według sztychu Rembrandta.

W przęśle północnym transeptu znajduje się baptysterium z chrzcielnicą z XIV wieku otoczone bogatą, barokową kratą kurtynową z 1685 roku. W nawie głównej dwa obrazy Drogi Krzyżowej pędzla Łukasza Cranacha Starszego.

Przy ścianie transeptu południowego znajduje się ołtarz z kościoła św. Mikołaja w Trzęsaczu. A przy pierwszym filarze nawy północnej ołtarz barokowy z 1683 roku, gotycka szafa z figurami Najświętszej Maryi Panny i świętych z kościoła św. Mikołaja w Kamieniu Pomorskim.

W kaplicy katedralnej umieszczono ołtarz z obrazem Ukrzyżowanego z Brzozdowiec przywieziony do Kamienia Pomorskiego po II wojnie światowej przez polskich wysiedleńców z przedwojennego województwa lwowskiego.

Źródło: wikipedia.pl

Historia

Katedrę ufundował w 1176 roku książę pomorski Kazimierz I w miejscu wcześniejszego drewnianego kościółka przygrodowego. Budowa świątyni związana była z przeniesieniem siedziby biskupów pomorskich z pobliskiego Wolina.

Pierwotnie świątynia była wznoszona w stylu romańskim. W latach 1180–1210 wzniesiono część prezbiterium. Około 1250 roku zbudowano portal w transepcie południowym z rzeźbionymi archiwoltami i tympanonem przedstawiającym Adorację Baranka. Wybudowano także paradyz. W 1308 nieukończoną budowlę zniszczyły wojska brandenburskie. Po wznowieniu prac, budowę bazyliki kontynuowano w stylu gotyckim. Po 1310 roku wzniesiono krużganki po północnej stronie, a w latach 1325–1350 nad skrzydłem wschodnim katedry dobudowano pomieszczenie gotyckie, w którym w późniejszych czasach mieścił się katedralny skarbiec.

Na początku XIV wieku powstały malowidła na sklepieniu prezbiterium oraz w konsze absydy. W tym samym czasie zbudowano korpus bazylikowy świątyni na pierwotnym fundamencie romańskim, gotycką wieżę ceglaną i lektorium przed prezbiterium. We wnętrzu katedry ustawiono ołtarze, stalle kanonickie, granitową chrzcielnicę i wielki krucyfiks mistyczny. Około 1382 roku świątynia została wyposażona w pierwsze organy.

Na początku XV wieku w katedrze wzniesiono ażurą attykę ceglaną nad nawą południową. W 1419 roku zbudowano przylegającą do nawy południowej kaplicę Lepelów.

Kościół ukończono w pod koniec XV wieku. Zbudowano wówczas przylegający do prezbiterium od strony południowej kapitularz oraz wyposażono katedrę w nowe organy fundacji biskupa Benedykta Wallensteina. Około 1480 roku w prezbiterium ustawiono ołtarz główny.

W 1535 katedra przeszła w ręce Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego. Świątynią luterańską pozostawała do 1945 roku. Pomimo wprowadzenia protestanckiej ordynacji kościelnej zachowano rangę katedralną świątyni i do XIX wieku przy kościele istniała kapituła katedralna.

Podczas wojny trzydziestoletniej doszło do zniszczenia wnętrza. Dzięki hojności księcia Ernesta Bogusława von Croya świątynia w drugiej połowie XVII wieku uzyskała nowe barokowe wyposażenie oraz istniejące do dziś organy. W 1802 roku została zburzona gotycka wieża katedry. W 1855 w świątyni zostały przeprowadzone prace renowacyjne oraz wzniesiono nową neogotycka dzwonnicę. W 1888 przeprowadzono renowację barokowych organów. W 1934 roku dokonano kolejnej restauracji katedry, a także zmieniono wygląd wieży.

W latach 60. XX wieku dokonano regotyzacji i renowacji świątyni oraz przystosowano ją do potrzeb posoborowej formy rytu łacińskiego. W 1972 roku ustanowiono ją konkatedrą rzymskokatolickiej diecezji szczecińsko-kamieńskiej, w 1992 roku przekształconej w archidiecezję.

Źródło: wikipedia.pl

Ciekawostki

Katedra jest nekropolią książąt pomorskich z dynastii Gryfitów. W prezbiterium świątyni zostali pochowani:

  • Małgorzata, żona Bogusława IV
  • Warcisław IV
  • Bogusław V
  • Bogusław VIII
  • Zofia, żona Bogusława VIII

Wirydarz katedry kamieńskiej wzniesiony na przełomie XIII i XIV wieku jest jedynym tego typu założeniem przykatedralnym w Polsce. W przeszłości był on miejscem pochówku kanoników i biskupów kamieńskich, miejscem kontemplacji oraz ogrodem.

Źródło: wikipedia.pl

Zaktualizowano 8 miesięcy temu

Dane teleadresowe

Plac Katedralny 1
72-400 Kamień Pomorski
Tel.: +48 91 38 2 05 54
place
53.973269, 14.772679Skopiowano do schowka
N53º58'23.768", E14º46'21.644"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Możliwość zwiedzania
Miejsce/obiekt, który jest udostępniany do zwiedzania.
Pomnik Historii
Miejsce/obiekt zaliczające się do zabytków nieruchomych o szczególnym znaczeniu dla polskiej kultury.
Ogólnodostępny
Obiekt ogólnodostępny dla wszystkich w określonych dniach i godzinach. (np. instytucja publiczna lub kościół czynne w określonych godzinach).
Wstęp bezpłatny
Kościół rzymskokatolicki

Inne w kategorii: Sakralne To najbliższe atrakcje w tej samej kategorii.

Najbliższe atrakcje W najbliższej okolicy znajduje się wiele ciekawych atrakcji. Oto niektóre z nich.

Powiązane artykuły W tych artykułach wspomnieliśmy o aktualnie oglądanej przez Ciebie atrakcji