Pomniki Historii w Polsce

Pomnik historii to najwyższy tytuł przyznawany od 1994 roku polskim zabytkom nieruchomym o ważnym znaczeniu dla polskiej kultury. Aktualnie wyróżnienie to nadano ponad 120 zabytkom i jest to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Lista pomników historii jest otwarta. Zawiera obiekty i obszary reprezentujące najwybitniejszą grupę zabytków, odzwierciedlającą bogactwo i różnorodność dziedzictwa kulturowego w Polsce. Należą do nich oprócz pojedynczych obiektów także zespoły staromiejskie, komponowane krajobrazy kulturowe, dzieła budownictwa obronnego, pola bitewne, kanały, zespoły budowlane czy zespoły klasztorne.

Procedura uznania za pomnik historii
Lista najcenniejszych obiektów sukcesywnie się powiększa, gdyż tytuł pomnika historii ustanawiany jest rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W treści prezydenckiego rozporządzenia określa się cechy zabytku świadczące o jego szczególnej wartości, precyzyjnie wyznacza się jego granice i zamieszcza schematyczną mapę z lokalizacją i granicami obiektu.

Do elitarnego grona mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.

Kryteria
Rada Ochrony Zabytków ustaliła warunki przyznawania tytułu. Głównymi kryteriami, które musi spełniać obiekt wyróżniony mianem pomnika historii są:

zachowanie pierwotnej kompozycji przestrzennej lub jej nieznaczne przekształcenie;
jednorodność stylowa lub zharmonizowana i czytelna mieszanina różnych stylów;
należyte wyeksponowanie w przestrzeni miejskiej lub krajobrazie i zachowanie pierwotnych relacji z otoczeniem;
obiekt musi być owocem pracy wybitnych twórców, np.: architektów, planistów, architektów krajobrazu, ogrodników;
zadowalający stan techniczny lub stan pozwalający na rewaloryzację obiektu;
obiekt jest przedmiotem troski konserwatorskiej.

Logo
W celu wyróżnienia pomnika historii jako marki i ułatwienia działań promocyjnych, w 2011 roku Narodowy Instytut Dziedzictwa opracował logo, mające postać godła z motywem gotyckiego łuku.

Mapa prezentująca rozmieszczenie pomników historii na mapie Polski

Kalwaria Zebrzydowska

Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim

Kamień Pomorski

Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach

Katowice

Osiedle Nikiszowiec w Katowicach

Katowice

Zabytkowy układ urbanistyczny w Kazimierzu Dolnym

Kazimierz Dolny

Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach

Kielce

Kościół pw. Nawiedzenia NMP w Klępsku

Klępsk

Opactwo Cystersów w Kołbaczu

Kołbacz

Dwór w Koszutach

Koszuty

Muzeum Zamoyskich w Kozłówce

Kozłówka

Zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym w Kórniku

Kórnik

Założenie urbanistyczne Nowej Huty w Krakowie

Kraków

Stare Miasto w Krakowie

Kraków

Kopiec Kościuszki w Krakowie

Kraków

Opactwo Cystersów w Mogile (Kraków)

Kraków

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu

Kraków

Zamek w Krasiczynie

Krasiczyn

Bohoniki i Kruszyniany - meczety i mizary

Kruszyniany

Pocysterskie Opactwo w Krzeszowie

Krzeszów

Zespół katedralno-zamkowy w Kwidzynie

Kwidzyn

Opactwo Cystersów w Lądzie

Ląd

Bazylika pw. św. Jadwigi w Legnickim Polu

Legnickie Pole

Zespół Kościoła i Klasztoru Bernardynów w Leżajsku

Leżajsk

Zamek Lidzbark Warmiński

Lidzbark Warmiński

Zespół opactwa benedyktynów w Lubiniu

Lubiń

Stare Miasto w Lublinie

Lublin

Pałac w Lubostroniu

Lubostroń

Zamek w Łańcucie

Łańcut

Park Mużakowski

Łęknica

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Łowiczu

Łowicz

Wielokulturowy krajobraz miasta przemysłowego Łodzi

Łódź

Zamek Malbork

Malbork

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Małujowicach

Małujowice

Zespół pałacowy w Nieborowie

Nieborów

Pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze

Nowa Słupia

Zamek w Wiśniczu

Nowy Wiśnicz

Bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie

Nysa

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Oblęgorek

Drewniany kościół odpustowy pw. św. Anny w Oleśnie

Olesno

Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie

Olsztyn

Kolegiata św. Marcina w Opatowie

Opatów

Drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Orawce

Orawka

Żelazny most wiszący w Ozimku

Ozimek

Zespół staromiejski Paczkowa ze średniowiecznym systemem fortyfikacji

Paczków

Zespół pocystersko-katedralny w Pelplinie

Pelplin

Wzgórze Tumskie

Płock

Historyczny zespół miasta Poznań

Poznań

Twierdza Przemyśl

Przemyśl

Zespół staromiejski Przemyśla

Przemyśl

Zespół zamkowo-parkowy w Pszczynie

Pszczyna

Pałac Czartoryskich w Puławach

Puławy

Bazylika kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku

Pułtusk

Klasztor oo. Bernardynów w Radomiu

Radom

Drewniana cerkiew pw. św. Paraskewy w Radrużu

Radruż

Zespół pałacowo-parkowy w Rogalinie

Rogalin

Założenie rezydencjonalno-urbanistyczne w Rydzynie

Rydzyna

Pustelnia Złotego Lasu w Rytwianach

Rytwiany

Historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy w Sandomierzu

Sandomierz

Twierdza Srebrna Góra

Srebrna Góra

Opactwo Benedyktynek w Staniątkach

Staniątki

Stare Miasto w Stargardzie

Stargard

Zespół staromiejski Starego Sącza

Stary Sącz

Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym

Stoczek

Bazylika Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu

Strzegom

Zespół dawnego klasztoru Norbertanek w Strzelnie

Strzelno

Krzemionkowski region pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego

Sudół

Opactwo Cystersów w Sulejowie

Sulejów

Willa "Milusin" w Sulejówku

Sulejówek

Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa w Supraślu

Supraśl

Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej

Szalowa

Katedra św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy

Świdnica

Kościół Pokoju w Świdnicy

Świdnica

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce

Święta Lipka

Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach

Tarnowskie Góry

Średniowieczny zespół miejski Torunia

Toruń

Bazylika i sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy

Trzebnica

Archikolegiata w Tumie

Tum

Historyczny zespół miasta w Tykocinie

Tykocin

Zamek Krzyżtopór

Ujazd

Gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych w Warszawie

Warszawa

Historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem

Warszawa

Zespół Stacji Filtrów Lindleya w Warszawie

Warszawa

Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Warszawa

Opactwo cysterskie w Wąchocku

Wąchock

Kopalnia Soli "Wieliczka"

Wieliczka

Zespół historyczny Wiślicy wraz z grodziskiem

Wiślica

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku

Włocławek

Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej

Wojanów

Zespół historycznego centrum Wrocławia

Wrocław

Hala Stulecia (Hala Ludowa) we Wrocławiu

Wrocław

Stadnina Koni Janów Podlaski

Wygoda

Zespół zabytkowych kopalni węgla kamiennego w Zabrzu

Zabrze

Historyczny zespół miasta Zamościa

Zamość

Bazylika św. Jerzego Męczennika i Sanktuarium Męki Pańskiej w Ziębicach

Ziębice

Poaugustiański zespół klasztorny w Żaganiu

Żagań

XIX-wieczna Osada Fabryczna w Żyrardowie

Żyrardów

Lista obiektów
Poniżej prezentujemy listę aktualnych obiektów (wg kolejności alfabetycznej miejscowości), którym nadano tytuł pomnika historii:

Kanał Augustowski
Kanał Augustowski (biał. Аўгустоўскі канал) – kanał wodny łączący drogą okrężną dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy Niemna, z pominięciem dolnego biegu Wisły. Kanał Augustowski jest częścią Szlaku Batorego. Wraz z zespołem budowli i urządzeń został ujęty w rejestrze zabytków nieruchomych oraz uznany za pomnik historii. Od roku 2008 kanał był...
Bazylika św. Rocha w Białymstoku
Bazylika św. Rocha w Białymstoku – kościół rzymskokatolicki ufundowany jako Pomnik Odzyskania Niepodległości, znajdujący się na wzgórzu św. Rocha w Białymstoku, na miejscu kaplicy św. Rocha i katolickiego cmentarza z 1839 r. ArchitekturaWieżaCałe gwiaździste założenie wieńczy wysoka na 78 m wieża z kojarzącą się z katedrą w Kamieńcu Podolskim 3-metrową postacią...
Rezerwat archeologiczny w Biskupinie
Rezerwat archeologiczny w Biskupinie jest jednym z największych w Europie. Dzięki swojej wyjątkowej wartości dla dziedzictwa kulturowego Polski został uznany za Pomnik Historii. Obejmuje on obszar około 38 ha z licznymi śladami dawnego osadnictwa, od epoki kamienia po wczesne średniowiecze. Z nich najsłynniejsze jest stanowisko na półwyspie Jeziora Biskupińskiego z...
Kopalnia Soli "Bochnia"
Kopalnia Soli Bochnia – czynna dla ruchu turystycznego i leczniczego, nieczynna wydobywczo, zabytkowa kopalnia soli, która prowadziła eksploatację od 1251 do 1990 roku; jest polskim Pomnikiem Historii oraz została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zbudowany został w latach 1556-1568 przez geometrę Jana Faigla (Fajgla) na podstawie dokładnych pomiarów (Fajgel posługiwał się kompasem, zaś...
Kopalnia ropy naftowej w Bóbrce
Kopalnia ropy naftowej w Bóbrce, obecnie Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza – otwarta w 1854 roku i nadal działająca, kopalnia ropy naftowej w Bóbrce w Gminie Chorkówka, koło Krosna. Jej założycielami byli Ignacy Łukasiewicz, Tytus Trzecieski i Karol Klobassa-Zrencki. Pośrodku tej kopalni stoi kamienny obelisk ustawiony przez I....
Zamek Piastów Śląskich w Brzegu
Zamek Piastów Śląskich w Brzegu – rezydencja Piastów śląskich powstała XIII w., obecnie siedziba Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Portal bramy wjazdowejPortal umieszczony na głównej bramie wjazdowej zamku zajmuje całą ścianę frontową dwupiętrowego budynku. W górnym rzędzie nad pierwszym piętrem znajdują się dwa rzędy rzeźb władców polskich oraz poniżej piastowskich książąt...
Stare Miasto w Chełmnie
Historyczne centrum Chełmna uznane zostało za pomnik historii w 2005 roku. Położone na wysokiej skarpie wiślanej, stanowi zwartą, czytelnie wydzieloną z otoczenia strukturę przestrzenną, ukształtowaną w XIII wieku. Założone przez zakon krzyżacki jako stolica historycznego regionu - ziemi chełmińskiej, jest obok Torunia jednym z najstarszych miast w północnej Polsce. Prawa miejskie nadane...
Tężnie w Ciechocinku
Tężnie w Ciechocinku – zespół trzech tężni solankowych, wzniesionych w XIX wieku w Ciechocinku, w województwie kujawsko-pomorskim. Jest to największa tego typu drewniana konstrukcja w Europie. Zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym stanowi Pomnik Historii. Źródło: wikipedia.plHistoriaCiechocińskie tężnie zostały zaprojektowane przez profesora Akademii Górniczej w Kielcach...
Klasztor kanoników regularnych w Czerwińsku nad Wisłą
Klasztor kanoników regularnych w Czerwińsku nad Wisłą – klasztor kanoników regularnych w Czerwińsku nad Wisłą istniejący od XII do 1819 roku. Obecnie w rękach salezjanów. Częścią kompleksu klasztornego jest romański kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Głównym budynkiem klasztoru jest romański kościół klasztorny pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, pochodzący z drugiej...
Jasna Góra - zespół klasztoru oo. Paulinów
Jasna Góra, czyli zespół klasztorny Paulinów w Częstochowie położony na wzgórzu Jasna Góra, jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w Polsce. Znajduje się tutaj cudami słynący obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Jasna Góra szczególnego znaczenia w świadomości Polaków nabrała w czasie potopu szwedzkiego w...
Pałac w Dobrzycy
Pałac w Dobrzycy – klasycystyczny pałac położony w południowo-wschodniej części Dobrzycy. Mieści się w malowniczym parku krajobrazowym utrzymanym w stylu angielskim. Wybudowany w latach 1798–1799 przez czołowego architekta epoki klasycyzmu, twórcy między innymi pałacu w Śmiełowie i pałacu w Lubostroniu, Stanisława Zawadzkiego dla adiutanta i szefa kancelarii wojskowej króla Stanisława...
Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju
Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju – placówka muzealna Samorządu Województwa Dolnośląskiego w miejscowości Duszniki-Zdrój, utworzona w 1968 r. w starym XVII-wiecznym młynie papierniczym nad Bystrzycą Dusznicką. Kolekcje muzealne: arkuszy papierów z filigranami z polskich, śląskich i pomorskich czerpalni (XVI-XXI wiek), arkuszy papierów barwionych historycznymi technikami (XIX-XX w.), zabytkowych aparatów do badania właściwości papieru (XIX-XX w.), urządzeń...
Ostrów Lednicki
Ostrów Lednicki – największa z pięciu wysp na jeziorze Lednica, położona w jego południowej części, prawdopodobne miejsce Chrztu Polski. Na wyspie znajduje się stanowisko archeologiczne oraz od 1969 roku Muzeum Pierwszych Piastów. 16 września 1994 roku wyspa została wpisana na listę pomników historii. Wyspa jest jednym z najważniejszych miejsc historii Polski....
Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Andrzeja we Fromborku
Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku – kościół gotycki, trójnawowa bezwieżowa hala z wydłużonym prosto zamkniętym prezbiterium, zbudowana w latach 1329–1388. Powstała na ufortyfikowanym wzgórzu (obecnie Wzgórze Katedralne), w miejscu dawnej drewnianej świątyni, pełniącej wcześniej rolę katedry. W sąsiedztwie znajduje się dawna rezydencja biskupia i...
Średniowieczna zabudowa Gdańska
Zabytkowa część Gdańska w obrębie XVII-wiecznych fortyfikacji miejskich została uznana za pomnik historii w 1994 roku. Jest to jeden z najbardziej wartościowych w Polsce kompleksów architektoniczno-urbanistycznych. Późnogotyckie ceglane kościoły, kamienice, budowle militarne oraz obiekty nowożytne autorstwa wybitnych architektów z północnej Europy, którzy nadali miastu charakterystyczny wizerunek, stanowią o jego wyjątkowych...
Westerplatte
Westerplatte – uformowany w latach 1845-47 półwysep (wcześniej wyspa) w Gdańsku, przy ujściu Martwej Wisły do Zatoki Gdańskiej. W latach 1926–1939 eksklawa Rzeczypospolitej Polskiej wewnątrz terytorium Wolnego Miasta Gdańska, symbol wybuchu II wojny światowej. W okresie międzywojennym na terenie Westerplatte funkcjonowała Wojskowa Składnica Tranzytowa, której obrona we wrześniu 1939 stała się...
Stocznia Gdańska
Zabytkowy zespół przestrzenny ma wybitne znaczenie dla historii Polski, Europy i świata. Jest symbolem Solidarności, pokojowego ruchu walczącego o wolność i demokrację oraz procesu jednoczenia Europy. Przestrzeń placu oraz towarzyszące obiekty stanowią świadectwo wydarzeń związanych z procesem wyzwalania się naszego kraju z okowów komunizmu i walki o demokrację. Kluczową dla tego...
Twierdza Wisłoujście w Gdańsku
Twierdza Wisłoujście – zabytkowa twierdza w Gdańsku nad Martwą Wisłą, dawniej położona przy głównym wejściu do portu gdańskiego przy ujściu głównego ramienia Wisły do Morza Bałtyckiego. Jej najważniejszymi zadaniami były kontrola statków kupieckich, ich ochrona oraz nawigacja światłem latarni, jak również do XIX wieku miała znaczenie militarne. W konstrukcji twierdzy widać...
Opactwo Cystersów w Oliwie
Opactwo Cystersów w Oliwie – dawne zgromadzenie zakonne cystersów w Oliwie (obecnie dzielnicy Gdańska), najstarsza placówka klasztorna na Pomorzu Gdańskim istniejąca nieprzerwanie od 1188 do 1831 roku, a w latach 1466–1772 trwale opowiadająca się po stronie Rzeczypospolitej w jej nieustannych sporach z Gdańskiem. Zabudowania klasztorne wielokrotnie ulegały zniszczeniom dokonywanym przez...
Historyczny układ urbanistyczny Gdyni
Historyczny układ urbanistyczny śródmieścia Gdyni wyróżniają wyjątkowe wartości historyczne, artystyczne i naukowe. Założenie jest największym w Polsce zespołem zaprojektowanym i zbudowanym według zasad modernizmu, a jego twórcy zaliczani są do czołowych polskich urbanistów i architektów dwudziestolecia międzywojennego. Wiele powstałych w śródmieściu budynków cechuje wysoki poziom rozwiązań architektonicznych i artystycznych nawiązujących...
Radiostacja Gliwice
Radiostacja gliwicka – zespół radiostacji, na który składają się trzy budynki oraz drewniany maszt nadawczy, wzniesione w latach 1934–1936 w Gliwicach, wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego oraz na listę pomników historii. Maszt, budowany od 20 maja do 9 października 1935 roku przez firmę Lorenz AG z Berlina, o wysokości...
Klasztor filipinów na Świętej Górze w Głogówku
Klasztor filipinów na Świętej Górze – zespół klasztorny filipinów wraz z barokowym kościołem pw. Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Filipa Neri zbudowanym na wzór weneckiej bazyliki Santa Maria della Salute w Głogówku koło Gostynia. Bazylika jest zlokalizowana na wzniesieniu morenowym, nazwanym Świętą Górą, otaczającym od północnego wschodu miasto Gostyń. Wbrew częstemu...
Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie
Katedra w Gnieźnie, stołecznym grodzie pierwszych Piastów, została uznana za pomnik historii w 1994 roku. Dla podkreślenia jej ogromnej kulturowej zwana jest ona roli matką polskich katedr. Była to świątynia koronacyjna królów, siedziba pierwszego w Polsce arcybiskupstwa, miejsce ważnych wydarzeń z okresu początków polskiej państwowości. Stąd wyruszył z misją chrystianizacji...
Opactwo Cystersów w Gościkowie-Paradyżu
Zespół klasztorny opactwa cysterskiego w Gościkowie-Paradyżu – pocysterski barokowy zespół klasztorny z kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Marcina położony w Gościkowie w Wielkopolsce, administracyjnie w województwie lubuskim w gminie Świebodzin przy drodze łączącej Zieloną Górę z Gorzowem Wielkopolskim. Część miejscowości, w której znajduje się opactwo zachowała starą nazwę...
Góra św. Anny (406 m n.p.m.)
Góra św. Anny (406 m n.p.m.) jest najwyższym wzniesieniem Masywu Chełmskiego na Wyżynie Śląskiej, w powiecie Strzelce Opolskie. Pierwotnie znana jako Chełm i Wysoka Góra była miejscem kultu pogańskiego, a od XV wieku stała się ośrodkiem wiary chrześcijańskiej. Używana dawniej nazwa Góra św. Jerzego pochodzić miała od wezwania średniowiecznej kapliczki,...
Spichrze w Grudziądzu
Zespół 20 spichlerzy tworzy zabudowę zwartą wzdłuż ul. Spichrzowej, usytuowanej w płn.-zach. części starego miasta, czyli wzdłuż wschodniego biegu Wisły. Spichlerze położone są na skarpie, od strony Wisły posiadają do sześciu kondygnacji, a od strony miasta - jedną lub dwie. Budowle o grubych, masywnych, oszkarpowanych murach ceglanych, z licznymi przemurowaniami....
Pole bitwy pod Grunwaldem (1410)
Grunwald – Pole Bitwy – w węższym ujęciu obszar położony w odległości 2 kilometrów na południowy wschód od wsi Grunwald, pomiędzy Stębarkiem, Łodwigowem i Ulnowem (powiat ostródzki, województwo warmińsko-mazurskie), obejmujący łąki i tereny zalesione, zespół pomnikowy oraz ruiny kaplicy pobitewnej, który rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 września 2010...
Monaster św. Onufrego w Jabłecznej
Monaster św. Onufrego – stauropigialny męski klasztor prawosławny w Jabłecznej, w jurysdykcji Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Klasztor powstał najpóźniej w końcu XV w. Według legendy o jego założeniu przesądziło cudowne pojawienie się ikony św. Onufrego nad Bugiem. Dzięki nadaniom ziemskim kolejnych właścicieli Jabłecznej monaster stał się znaczącym ośrodkiem kultu prawosławnego na...
Pole bitwy pod Racławicami
Teren historycznej bitwy pod Racławicami uznany za Pomnik Historii położony jest na terenie pól Racławic, Dziemięrzyc i częściowo Wrocimowic. 4 kwietnia 1794 roku rozegrała się tu Bitwa pod Racławicami - uznawana przez historyków za jedno z najważniejszych wydarzeń militarnych i społecznych w historii Polski. Teren ten to miejsce zbrojnego starcia wojsk...
Kościół Pokoju w Jaworze
Kościół Pokoju w Jaworze (niem. Friedenskirche) – drewniany kościół ewangelicki o konstrukcji szachulcowej, usytuowany w mieście Jawor, jest zabytkowym budynkiem sakralnym wybudowanym na mocy porozumień pokoju westfalskiego zawartego w 1648 i kończącego wojnę trzydziestoletnią. Jaworskie Koncerty PokojuKażdego roku od maja do września w Jaworze organizowane są Koncerty Pokoju. Odbywają się one...
Kanał Elbląski
Unikalny na skalę światową, funkcjonujący kanał, wykorzystujący oryginalne rozwiązania hydrotechniczne, w tym system suchych pochylni transportujących statki. Najdłuższy, żeglowny kanał w Polsce. Posiada wartości historyczno-techniczne. Na mocy rozporządzenia Prezydenta RP pomnik historii. W granicach województwa warmińsko - mazurskiego kanał przebiega przez tereny powiatu iławskiego, ostródzkiego i elbląskiego. Łączy jeziora, w tym...
Kalwaria Zebrzydowska
Kalwaria Zebrzydowska jest ośrodkiem ruchu pielgrzymkowego do sanktuarium pasyjno-maryjnego oo. bernardynów, które w 1999 r. (manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII wieku) zostało, jako jedyna kalwaria na świecie, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Miasto położone jest między dwoma masywami Beskidem Makowskim i Pogórzem Wielickim, na wysokości...
Konkatedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim
Konkatedra Najświętszej Marii Panny, św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna biskupa w Kamieniu Pomorskim – kościół parafii rzymskokatolickiej św. Ottona w Kamieniu Pomorskim. Historyczna katedra diecezji pomorskiej. W latach 1972–1992 świątynia pełniła funkcję konkatedry diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Obecnie jest konkatedrą archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. 1 września 2005 roku konkatedra oraz sąsiadujący z nią zespół budynków...
Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach
Budynek został zbudowany, głównie z piaskowca, w latach 1925–1929 jako gmach Sejmu Śląskiego. Obiekt zawiera 634 pomieszczenia o łącznej kubaturze 161 474 m³ i w owym czasie był największym budynkiem w Polsce. Obecnie mieści się tu Urząd Marszałkowski. Gmach Sejmu Śląskiego, stanowiący obecnie siedzibę m.in. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Sejmiku i...
Osiedle Nikiszowiec w Katowicach
Nikiszowiec leży nieco na północ od Giszowca, we wschodniej części Katowic, przy granicy z Mysłowicami. Nazwę swą osiedle zawdzięcza zbudowanemu tutaj na początku XX wieku szybowi kopalnianemu „Nickischschacht” (dziś „Poniatowski”), który zaś otrzymał swoje miano na cześć barona Nickisch von Rosenegk, będącego członkiem rady nadzorczej ówczesnego właściciela tych terenów spółki...
Zabytkowy układ urbanistyczny w Kazimierzu Dolnym
Kazimierz Dolny - niewielka miejscowość położona w dolinie środkowej Wisły o wyjątkowych walorach architektoniczno-krajobrazowych - uznany został za pomnik historii w 1994 roku. Naturalne ukształtowanie terenu, ze wzgórzami, dolinami i wąwozami, wpłynęło na specyficzny układ urbanistyczny Kazimierza, z niską rozluźnioną zabudową w pasie sadów nadwiślańskich i wyróżniającymi się bryłami zabytkowych budowli nanizanych...
Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach
Pałac Biskupów Krakowskich – barokowy pałac w Kielcach, była rezydencja biskupów krakowskich. Najlepiej zachowana oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa z 1 połowie XVII wieku w Polsce. Budowla powstawała w latach 1637–1641. Wzniesiono ją na Wzgórzu Katedralnym z inicjatywy i prywatnych funduszy kanclerza wielkiego koronnego i biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika. Budowę prowadził Tomasz...
Kościół pw. Nawiedzenia NMP w Klępsku
Kościół w Klępsku położony jest na wzniesieniu, przy drodze z Babimostu do Sulechowa. Na częściowo zadrzewionym terenie przykościelnym znajduje się kaplica grobowa rodziny Philipsborn z 1. poł. XX w. - ślad po nieużytkowanym od 1945 r. cmentarzu. Całość od północy, zachodu i południa otoczona jest kamiennym murem.Orientowany kościół składa się...
Opactwo Cystersów w Kołbaczu
Opactwo Cystersów w Kołbaczu – zespół klasztorny pocysterski, XIII-XVI w., w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Stare Czarnowo, we wsi Kołbacz nad Płonią. Jeden z najcenniejszych zabytków architektury gotyku ceglanego na Pomorzu Zachodnim. w 1173 roku na zaproszenie Warcisława II Świętoborzyca do Kołbacza przybyli cystersi z Esrum (klasztoru filialnego opactwa...
Dwór w Koszutach
Dwór w Koszutach - zabytkowy dwór we wsi Koszuty w województwie wielkopolskim. Obecnie jest siedzibą Muzeum Ziemi Średzkiej. W Koszutach, przy trasie nr 11 Poznań - Katowice, w parku krajobrazowym stoi barokowy dwór szlachecki z końca XVIII wieku, będący obecnie siedzibą Muzeum Ziemi Średzkiej. We wnętrzach muzeum znajduje się stała ekspozycja...
Muzeum Zamoyskich w Kozłówce
Muzeum Zamoyskich w Kozłówce to jedno z najpiękniejszych i najpopularniejszych polskich muzeów pałacowych. Jednym z jego atutów jest położenie w sąsiedztwie malowniczego Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego. Muzeum mieści się w zespole pałacowo-parkowym, założonym w pierwszej połowie XVIII wieku, następnie przebudowanym na przełomie XIX/XX wieku przez hr. Konstantego Zamoyskiego. Doskonale zachowały się...
Zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym w Kórniku
"Kórnik - zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym - nekropolią właścicieli" został uznany za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 czerwca 2011 roku. Istniejąca od czasów średniowiecza rezydencja, będąca w swej historii w posiadaniu kilku znakomitych rodów możnowładczych - wraz z założeniem parkowym i kościołem parafialnym -...
Założenie urbanistyczne Nowej Huty w Krakowie
Nowa Huta – północno-wschodnia część Krakowa; zaprojektowane od podstaw miasto, którego budowę rozpoczęto w 1949 roku. Zbudowano je dla pracowników mającego powstać kombinatu metalurgicznego: ówczesnej Huty im. Lenina, która od powstania w 1954 jest największym zakładem przemysłowym Krakowa i jedną z większych hut w Polsce. W kolejnych latach Kombinat Metalurgiczny zmieniał...
Stare Miasto w Krakowie
Stare Miasto – najstarszy obszar Krakowa, otoczony Plantami. Jego centrum stanowi Rynek Główny. Do roku 1954 Stare Miasto w obrębie Plant (bez wawelskiego wzgórza) stanowiło odrębną dzielnicę katastralną. Była to dzielnica I Śródmieście. W 1978 Stare Miasto wraz z Wawelem, Kazimierzem i Stradomiem zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, w...
Kopiec Kościuszki w Krakowie
Kopiec Kościuszki – jeden z pięciu kopców krakowskich, poświęcony Tadeuszowi Kościuszce, znajduje się na Górze św. Bronisławy w zachodniej części Krakowa na terenie dzielnicy administracyjnej Zwierzyniec. Kopcem Kościuszki w Krakowie od czasu budowy w 1820–1823 nieprzerwanie zarządza Komitet Kopca Kościuszki w Krakowie ustanowiony w 1820 roku. Siedziba komitetu wraz z wystawami...
Opactwo Cystersów w Mogile (Kraków)
Opactwo Cystersów – klasztor oraz kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Wacława znajdujące się we wschodniej części Krakowa w dzielnicy XVIII przy ulicy Klasztornej 11, w Mogile. Od 14 września 2023 pomnik historii. Źródło: wikipedia.plHistoriaPierwotnym miejscem lokacji klasztoru miały się stać Kacice położone niedaleko Słomnik. Kilka lat później fundator zrezygnował...
Opactwo Benedyktynów w Tyńcu
Opactwo w Tyńcu jest najstarszym istniejącym w Polsce klasztorem kontynuującym tradycję benedyktyńską, zajmującym poczesne miejsce w historii Polski niemal od zarania jej państwowości. Począwszy od 1 poł. XI w., przez kolejne wieki, pełniło rolę ważnego ośrodka działalności misyjnej, życia liturgicznego i kulturalnego. Związane było także z istotnymi wydarzeniami politycznymi i...
Zamek w Krasiczynie
Zamek w Krasiczynie – zamek wybudowany w stylu renesansowo-manierystycznym, pierwotnie zbudowany na przełomie XVI i XVII w. Budowę zamku rozpoczął Stanisław Krasicki. Charakterystyczne dla niego są 4 odmienne wieże narożne: Boska, Papieska, Królewska i Szlachecka. Zamek jest otoczony parkiem. Od 20 kwietnia 2018 roku nosi status Pomnika Historii. Zamek został wybudowany...
Bohoniki i Kruszyniany - meczety i mizary
Meczety i mizary w Bohonikach i Kruszynianach został uznany za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 października 2012 roku. Ten Pomnik Historii obejmuje: meczet w Bohonikach, mizar (cmentarz) w Bohonikach, meczet w Kruszynianach, mizar (cmentarz) w Kruszynianach. Stanowią niespotykane nigdzie indziej materialne źródło do dziejów Tatarów Polskich. Są dowodem bogactwa kulturowego i tolerancji religijnej...
Pocysterskie Opactwo w Krzeszowie
Pocysterskie Opactwo w Krzeszowie – kompleks najwyższej światowej klasy zabytków, których początki sięgają XIII wieku. Opactwo nazywane "Europejską Perłą Baroku" przynależy do diecezji legnickiej, wcześniej zamieszkane przez benedyktynów i cystersów. Znajduje się w Krzeszowie, w województwie dolnośląskim. W 2004 uznany za Pomnik historii. Część obiektów udostępniona jest dla zwiedzających. Na...
Zespół katedralno-zamkowy w Kwidzynie
Zespół katedralno-zamkowy w Kwidzynie powstał w XIV w.na potrzeby diecezji pomezańskiej, jako jej centrum religijne i polityczno-administracyjne.Posiada unikatowe wartości architektoniczne i zabytkowe. Jest jednym z najbardziej imponujących zabytków architektury gotyckiej w Polsce z monumentalnym, najokazalszym w kraju gdaniskiem (danskerem). To jedyne na terenie Polski, tak uformowane przestrzennie oraz jednorodne założenie...
Opactwo Cystersów w Lądzie
Opactwo Cystersów w Lądzie – zabytkowy zespół klasztorny w Lądzie, w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim. Dawny klasztor cystersów, obecnie placówka salezjanów – Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego. 1 lipca 2009 roku obiekt uznany za Pomnik historii. Znajduje się na Szlaku Cysterskim. ZabytkiOpactwo cystersów w Lądzie jest wpisane do rejestru zabytków...
Bazylika pw. św. Jadwigi w Legnickim Polu
Bazylika Kolegiacka św. Jadwigi w Legnickim Polu – kościół we wsi Legnickie Pole, w województwie dolnośląskim. Jest on siedzibą parafii Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Jadwigi Śląskiej i centralnym elementem byłego zespołu klasztornego Benedyktynów. Od 2017 świątynia posiada godność kolegiaty. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 1 maja 2004 roku, świątynia została...
Zespół Kościoła i Klasztoru Bernardynów w Leżajsku
Zespół klasztorny bernardynów w Leżajsku – zespół zabytków położony przy pl. Mariackim 8 w Leżajsku, którego początki sięgają I poł. XVII w. Wybudowany dla sprowadzonych staraniem biskupa przemyskiego Macieja Pstrokońskiego w 1608 roku bernardynów. W jego skład wchodzą: kościół pw. Zwiastowania NPM (wedle tradycji zlokalizowany w miejscu ukazania się Matki...
Zamek Lidzbark Warmiński
Zamek biskupi w Lidzbarku Warmińskim – zamek z XIV wieku znajdujący się w Lidzbarku Warmińskim, należący do najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej w Polsce. Od 2018 pomnik historii. Przedzamcze Przedzamcze otoczone jest trzema skrzydłami budowli, które na przestrzeni wieków zmieniały kształt i charakter. Skrzydło wschodnie w obecnej postaci – pałac ufundowany przez biskupa...
Zespół opactwa benedyktynów w Lubiniu
Zespół opactwa benedyktynów w Lubiniu został uznany za pomnik historii w 2009 roku jako najstarszy, obok Tyńca, czynny do dziś klasztor tego zgromadzenia w Polsce. Trwanie opactwa w miejscu pierwszej fundacji sięgającej początków chrześcijaństwa na ziemiach polskich oraz zachowanie ukształtowanego przez ponad 900 lat układu przestrzennego klasztornych zabudowań są doskonałym...
Stare Miasto w Lublinie
Historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny Lublina, jednego z najstarszych miast Polski o śladach osadnictwa sięgających VI wieku, został uznany za pomnik historii w 2007 roku. Położony na szlaku wymiany handlowej między Wschodem a Zachodem, Lublin stał się w średniowieczu dużym, wielokulturowym ośrodkiem przyciągającym kupców i rzemieślników obcego pochodzenia. Od 1474 roku był...
Pałac w Lubostroniu
Pałac w Lubostroniu – klasycystyczny pałac, wybudowany w latach 1795–1800 (prace nad dekoracją wnętrz trwały jeszcze co najmniej przez następne pięć lat) przez czołowego architekta epoki klasycyzmu, autora między innymi pałacu w Dobrzycy i pałacu w Śmiełowie, Stanisława Zawadzkiego, na zlecenie hrabiego Fryderyka Skórzewskiego, na terenie folwarku Piłatowo. Nazwę Lubostroń...
Zamek w Łańcucie
Zamek w Łańcucie, in. zamek Lubomirskich i Potockich w Łańcucie – dawna rezydencja magnacka znajdująca się w Łańcucie, w województwie podkarpackim. 1 września 2005 zespół zamkowo-parkowy w Łańcucie został wpisany na listę pomników historii. Wnętrza zamku Na tle innych magnackich rezydencji w Polsce zamek w Łańcucie wyróżnia się – mimo strat – bogactwem...
Park Mużakowski
Park Mużakowski, inaczej Park Muskau, która to nazwa jest jego nazwą historyczną, został założony w 1. połowie XIX w. Twórcą parku – pomysłodawcą i autorem koncepcji – był pruski arystokrata, właściciel lokalnych dóbr, książę Hermann von Pückler-Muskau. Od 1992 r. park jest zarządzany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. To jedno z najrozleglejszych...
Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Łowiczu
Katedra łowicka została uznana za pomnik historii w 2012 r. Świątynia ma szczególne znaczenie dla historii i kultury Polski. Fundowali ją, a następnie hojnie wyposażali najwięksi rangą dostojnicy kościelni - arcybiskupi gnieźnieńscy (prymasi Polski od XV w.). Od XVI do XVIII w. Łowicz był głównym arcybiskupim miastem rezydencjonalnym, przez co,...
Wielokulturowy krajobraz miasta przemysłowego Łodzi
Łódź - główny w kraju i jeden z największych na kontynencie dziewiętnastowiecznych ośrodków przemysłu włókienniczego, odznacza się dużymi wartościami historycznymi, artystycznymi i naukowymi. Ośrodek wyróżnia przenikanie się obiektów poprzemysłowych ze zwartą zabudową mieszkaniową i rezydencjonalną. Unikatowe są również zbudowane przez fabrykantów duże zespoły budowlane, w skład których wchodzą fabryki, rezydencje...
Zamek Malbork
Zamek w Malborku (niem. Ordensburg Marienburg) – zamek w Malborku, na prawym brzegu Nogatu, wzniesiony w kilku etapach od 1280 do poł. XV w. przez zakon krzyżacki. Początkowo konwentualny i siedziba komtura, w latach 1309–1457 siedziba wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego i władz Prus Zakonnych, w latach 1457–1772 rezydencja królów Polski,...
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Małujowicach
Kościół św. Jakuba Apostoła – rzymskokatolicki kościół parafialny w miejscowości Małujowice, w województwie opolskim. Świątynia należy do parafii św. Jakuba Apostoła w Małujowicach w dekanacie Brzeg południe, w archidiecezji wrocławskiej. Dnia 10 stycznia 1964 oraz 9 grudnia 2009 roku, pod numerem 695/64 kościół został wpisany do rejestru zabytków województwa opolskiego. Rozporządzeniem...
Zespół pałacowy w Nieborowie
Pałac w Nieborowie jest jednym z najcenniejszych zabytków województwa łódzkiego. Wybudowany w XVIII w. pałac otoczony jest przez przepiękny park. Pałac zaprojektowany przez Tylmana z Gameren. Ma surową bryłę, charakterystyczną dla tego okresu, o północno-zachodniej odmianie baroku europejskiego. Na obrzeżach znajdują się wieżyczki alkierzowe. Jest on przykładem najwyższej próby architektury barokowej....
Pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze
Klasztor benedyktynów na Świętym Krzyżu jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa polskiego, przede wszystkim dzięki swoim wartościom historycznym i religijnym.Udokumentowana metryka, jak również legendarne początki sytuują świętokrzyskie zgromadzenie wśród najstarszych klasztorów w Polsce. Przez wieki, było ono świadkiem istotnych wydarzeń oraz miejscem związanym z ważnymi postaciami z...
Zamek w Wiśniczu
Zamek w Wiśniczu – zamek położony na zalesionym wzgórzu nad rzeką Leksandrówką we wsi Stary Wiśnicz, wzniesiony przez Jana Kmitę w 2. połowie XIV wieku. Wczesnobarokowy korpus zamku z elementami renesansowymi zbudowano na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Zwieńczono go czterema basztami w narożach. Od północno-wschodniej strony dobudowano kaplicę z kryptą...
Bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie
Kościół farny w Nysie został uznany za pomnik historii w 2011 roku. Należy on do najbardziej okazałych i oryginalnych gotyckich świątyń historycznego Śląska. Jego forma architektoniczna jest unikatowym przykładem twórczej interpretacji rozwiązań przeszczepionych z cesarskiej Pragi i innych środowisk artystycznych Europy Środkowej. Wyjątkowa ranga nyskiej fary - adekwatna do pozycji...
Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku
Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku – oddział Muzeum Narodowego w Kielcach we wsi Oblęgorek w gminie Strawczyn znajdujące się w dworku (pałacyku) pisarza Henryka Sienkiewicza. Powstanie muzeum Muzeum powstało 26 października 1958 roku z inicjatywy dzieci pisarza, córki Jadwigi Korniłowicz i syna Henryka Józefa. W roku 1948 zwrócili się oni do ówczesnego...
Drewniany kościół odpustowy pw. św. Anny w Oleśnie
Kościół św. Anny – rzymskokatolicki Kościół filialny położony około 2 km od centrum Olesna przy drodze na Wieluń. Kościół należy do parafii Bożego Ciała w Oleśnie, w dekanacie Olesno, diecezji opolskiej. Dnia 10 grudnia 1949 roku pod numerem 33/49 i następnie dnia 14 lutego 1978 roku pod numerem 158/78, kościół...
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie – wybudowany w połowie XIV w. w stylu gotyckim przez kapitułę warmińską, która była jego właścicielem do 1772. Zamek pełnił funkcje obronne oraz był siedzibą min. administratora dóbr kapituły. Najsławniejszym mieszkańcem zamku był Mikołaj Kopernik, który pełnił obowiązki administratora w latach 1516–1521. Na jednej ze...
Kolegiata św. Marcina w Opatowie
Kolegiata św. Marcina w Opatowie – romański kościół parafialny pw. Świętego Marcina z Tours ulokowany w Opatowie, w województwie świętokrzyskim. Jest to najcenniejszy zabytek Opatowa. Posiada status kolegiaty. Kościół św. Marcina, wzniesiony z okolicznych ciosów piaskowca krzemienistego, jest trójnawową bazyliką z transeptem, z dwoma wieżami od zachodu oraz trzema apsydami od...
Drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Orawce
Kościół św. Jana Chrzciciela w Orawce – zabytkowy kościół parafialny w Orawce, w województwie małopolskim. Jeden z punktów szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego należący do parafii św. Jana Chrzciciela w Orawce. Drewniany, jednonawowy kościół z wieżą wzniesiono w konstrukcji zrębowej; dach i ściany obito gontem. Wydłużone prezbiterium, wielobocznie zamknięte, jest węższe...
Żelazny most wiszący w Ozimku
Most wiszący w Ozimku – zabytkowy most dla ruchu pieszego na rzece Mała Panew w Ozimku w województwie opolskim. Wybudowany w 1827 roku jest najstarszym w Europie kontynentalnej żelaznym mostem wiszącym. Jest to wiszący most łańcuchowy wykonany w całości z żelaza i, uwzględniając to kryterium, należy go uznać za najstarszy tego...
Zespół staromiejski Paczkowa ze średniowiecznym systemem fortyfikacji
Zespół staromiejski oraz fortyfikacje Paczkowa zostały uznane za pomnik historii w 2012 r. Mury Paczkowa należą do najlepiej zachowanych średniowiecznych obwarowań miejskich w Polsce. Mają niemalże pełny przebieg z wyjątkiem dwóch przerwań i bogaty system elementów pionowych: wież bramnych i baszt. Unikalnym i wyróżniającym się elementem umocnień miejskich Paczkowa jest...
Zespół pocystersko-katedralny w Pelplinie
Zespół pocystersko-katedralny w Pelplinie został uznany za pomnik historii w 2014 roku. Jest to zabytek o istotnym znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego zarówno Pomorza, jak i całego kraju. Cechują go wyjątkowe wartości historyczne i artystyczne oraz autentyczność kompozycji przestrzennej i substancji zabytkowej. Rozrastające się od końca XIII do XX w. założenie...
Wzgórze Tumskie
Wzgórze Tumskie w Płocku wyodrębnione z linii nadwiślańskiej skarpy, wraz z usytuowaną na szczycie zabudową, stanowi najstarszą część zabytkowego zespołu urbanistyczno-architektonicznego miasta, obejmującą teren dawnego grodu książęcego. Kompleks zabytkowej zabudowy Wzgórza tworzą: bazylika katedralna, zespół dawnego opactwa benedyktyńskiego z reliktami zamku i budynek Muzeum Diecezjalnego. Ulica Tumska dzieli układ przestrzenny wzgórza...
Historyczny zespół miasta Poznań
Historyczny zespół miasta Poznania został uznany za pomnik historii w 2008 roku. Poznań jest jednym z najstarszych miast polskich, które w okresie wczesnośredniowiecznym należało do najważniejszych pod względem politycznym i administracyjnym grodów państwa Polan. Na Ostrowie, pomiędzy ramionami Warty, powstało pierwsze w Polsce biskupstwo, wzniesiono najwcześniejsze budowle sakralno-rezydencjonalne, w tym najstarszą...
Twierdza Przemyśl
Zespół zabytków Twierdzy Przemyśl stawiany jest w rzędzie największych twierdz europejskich. Cechują go wybitne wartości zabytkowe – historyczne, związane z rozwojem sztuki obronnej i krajobrazowe. Twierdza jest prawie kompletnie zachowanym do dzisiaj cennym zespołem zabytków architektury obronnej i obiektów zaplecza z bardzo rozwiniętą siecią dróg fortecznych (ewenementem na skalę europejską...
Zespół staromiejski Przemyśla
Granice obszaru zespołu staromiejskiego pokrywają się w większości z przebiegiem murów obronnych opinających miasto od XVI do k. XVIII w. oraz naturalnie obronnego wzgórza zamkowego. Poza tym włączono tu zespoły kościelne: franciszkanów-reformatów, benedyktynek, i karmelitanek bosych, które wybudowano za murami miejskimi. Zawarty w tych granicach układ przestrzenny miasta Przemyśla jest wynikiem...
Zespół zamkowo-parkowy w Pszczynie
Zespół zamkowo-parkowy w Pszczynie jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa Europy Środkowej.Należy do najcenniejszych i najlepiej zachowanych zespołów rezydencjonalnych w Polsce. Zamek odgrywa wyjątkową rolę w dziejach Górnego Śląska poprzez związek ze znaczącymi śląskimi rodami magnackimi, zaistniał także na europejskiej arenie historycznej. Zabytek jest niezwykle cennym przykładem okazałej rezydencji arystokratycznej,...
Pałac Czartoryskich w Puławach
Pałac Czartoryskich w Puławach – pałac w Puławach, którego początki sięgają II połowy XVII wieku i związane są z dziejami rodów magnackich: Lubomirskich, Sieniawskich i przede wszystkim Czartoryskich. Tablice pamiątkoweObecnie na ścianach pałacu znajdują się liczne tablice pamiątkowe poświęcone zasłużonym postaciom z historii Polski, których los związał się w jakiś sposób...
Bazylika kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku
Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku została ufundowana przez biskupa płockiego Pawła Giżyckiego w 1449. Od tego czasu jest drugą w hierarchii świątynią w diecezji płockiej po katedrze płockiej. Początkowo świątynia była jednonawowa, obecnie trzynawowa. Największe zmiany w kościele zaszły w XVI wieku za sprawą Jana Baptysty z Wenecji, który zbudował...
Klasztor oo. Bernardynów w Radomiu
Zespół klasztorny bernardynów w Radomiu – późnogotycki zespół sakralny zlokalizowany przy dawnym przedmieściu lubelskim (dzisiejsza ulica Żeromskiego) w bezpośrednim sąsiedztwie Miasta Kazimierzowskiego. Fundowany w 1468 r. jest jednym z najlepiej zachowanych kompleksów klasztornych w Polsce. Wznoszony etapami. Założenie ma status pomnika historii i jest częścią szlaku turystycznego Zabytki Radomia. Murowany kościół...
Drewniana cerkiew pw. św. Paraskewy w Radrużu
Cerkiew pod wezwaniem św. Paraskewy – zabytkowa prawosławna cerkiew (następnie greckokatolicka, obecnie muzealna) w Radrużu w powiecie lubaczowskim z XVI w. W 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie. Włączona do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej. Cerkiew ta należy do najstarszych...
Zespół pałacowo-parkowy w Rogalinie
Zespół pałacowo-parkowy w Rogalinie ma szczególne znaczeniem dla kultury Polski dzięki wyjątkowym, ponadregionalnym wartościom zabytkowym, krajobrazowym oraz niematerialnym - związanym ze świadectwem życia i działalności rodziny Raczyńskich na przestrzeni ponad 150 lat. Zespół cechuje integralność stylistyczna i kompozycyjna założenia w typie entre cour et jardin, w obrębie którego architektura budynków...
Założenie rezydencjonalno-urbanistyczne w Rydzynie
Rezydencja rydzyńska powiązana z otoczeniem urbanistycznym jest cennym i czytelnym do dziś przykładem kompozycji wiążącej przestrzennie kilka sprzężonych osiowo elementów ukształtowanych w XVII i XVIII wieku.Odznacza się wyjątkowymi wartościami historycznymi, urbanistyczno-architektonicznymi i naukowymi i należy do najwybitniejszych i najlepiej zachowanych realizacji tego typu w Polsce. W ciągu swej sześćsetletniej historii Rydzyna...
Pustelnia Złotego Lasu w Rytwianach
"Pustelnia Złotego Lasu" w Rytwianach – konwent powołany do istnienia w 1624 roku z fundacji wojewody krakowskiego Jana Magnusa Tęczyńskiego i jego brata Gabriela, wojewody lubelskiego. Usytuowana w Rytwianach pustelnia, została skasowana w 1820 roku. Obecnie jest siedzibą Relaksacyjno-Kontemplacyjnego Centrum Terapeutycznego "SPeS". W 2018 r. wpisana na listę pomników historii...
Historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy w Sandomierzu
Sandomierz jest jednym z najstarszych i najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce.W dobie Piastów i Jagiellonów pełnił szczególną rolę polityczną, gospodarczą oraz kulturalną. Stanowi świadectwo kultury materialnej i duchowej średniowiecza i epoki nowożytnej w wymiarze ogólnokrajowym. Znaczenie Sandomierza na wielu płaszczyznach wzmacniała przez wieki kolegiata, dzięki swojej wysokiej pozycji w hierarchii Kościoła...
Twierdza Srebrna Góra
Do Srebrnej Góry najłatwiej dostać się od strony Ząbkowic Śląskich przez gminę Stoszowice (podążamy drogą wojewódzką nr 385). Wjeżdżamy do centrum Srebrnej Góry i przejeżdżamy dalej pod górę w kierunku na miejscowość Nowa Ruda. Po minięciu ostatnich zabudowań miasteczka dojeżdżamy do parkingu, na którym możemy zostawić samochód i dalej podążamy...
Opactwo Benedyktynek w Staniątkach
Opactwo Benedyktynek – kościół św. Wojciecha oraz najstarszy polski klasztor mniszek benedyktynek, znajdujące się w Staniątkach, w gminie Niepołomice województwa małopolskiego. Budowla kościołaŚwiątynia była wznoszona w dwóch akcjach budowlanych. Konsekracja wzniesionego w pierwszym etapie prezbiterium nastąpiła w 1238 roku, zaś korpus halowy został dostawiony w II poł. XIII w. Jest to...
Stare Miasto w Stargardzie
Stare Miasto (pot. Starówka) - najstarsza dzielnica Stargardu, położona w centralnej części miasta, otoczona plantami. W tej części miasta znajdują się najważniejsze instytucje m.in.: Urząd Miejski, Urząd Gminy, Urząd Stanu Cywilnego, Muzeum Archeologiczno-Historyczne, Książnica Stargardzka, Biblioteka Pedagogiczna oraz najcenniejsze zabytki miasta. Kościół Mariacki i miejskie mury obronne w Stargardzie Szczecińskim uznane...
Zespół staromiejski Starego Sącza
Zespół staromiejski Starego Sącza, jest zwarty i ma czytelne granice, wyodrębniające miasto i klasztor w krajobrazie. Zachowana jest historyczna sylweta i panorama miasta. Miasto jest jednocześnie strukturą złożoną na skutek historycznych nawarstwień. Sącz powstał na planie owalnicowym z okresu pierwszej lokacji z XIII w. Był to typowy plan dla średniowiecznych...
Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym
Sanktuarium w Stoczku posiada tytuł bazyliki mniejszej nadany przez papieża Jana Pawła II 19 maja 1987 r. W części klasztornej sanktuarium znajduje się izba pamięci kardynała Stefana Wyszyńskiego. Od 1957 r. sanktuarium opiekują się księża marianie, znani z wzniesienia świątyni w Licheniu. W ołtarzu głównym wykonanym w 1713 przez Krzysztofa Peuckera...
Bazylika Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu
Strzegomski kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła jest jednym z największych osiągnięć śląskiego gotyku. Wybitne walory architektoniczne i rzeźbiarskie świątyni, jej jednolitość przestrzenna utrzymana mimo trwających półtora wieku prac budowlanych oraz imponujące rozmiary (wysokość budowli - 34,2 m, długość nawy środkowej - 76 m) pozwalają uznać w niej...
Zespół dawnego klasztoru Norbertanek w Strzelnie
Zespół wzgórza klasztornego ss. norbertanek w Strzelnie złożony jest z kościoła pw. św. Prokopa, kościoła pw. Świętej Trójcy, klasztoru oraz dworu prepozytów (obecnie plebanii). Zabudowa wzgórza stanowi dominantę krajobrazową Strzelna i okolic.Ulokowany w północnej części wzgórza klasztornego kościół pw. św. Prokopa, jest orientowaną, murowaną z kamienia i częściowo z cegły, rotundą w...
Krzemionkowski region pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego
Krzemionki, znane także jako Krzemionki Opatowskie – rezerwat archeologiczny chroniący zespół neolitycznych kopalń krzemienia pasiastego. Położony pomiędzy wsiami Sudół i Magonie w gminie Bodzechów, w powiecie ostrowieckim, w województwie świętokrzyskim, 5 km na północny wschód od Ostrowca Świętokrzyskiego. OchronaNa terenie kopalni i w jego otoczeniu utworzono rezerwat przyrody Krzemionki Opatowskie, będący...
Opactwo Cystersów w Sulejowie
Zespół opactwa cystersów w Sulejowie został uznany za pomnik historii w 2012 roku. Klasztor obronny z kościołem, zabudowaniami i ich reliktami oraz obwarowaniami i terenem dawnych ogrodów to jeden z bardziej nobliwych i najcenniejszych polskich zabytków o wysokiej randze artystycznej oraz wartościach historycznych i naukowych. Odznacza się autentycznością zabytkowej substancji...
Willa "Milusin" w Sulejówku
Pierwszym domem Aleksandry i Józefa Piłsudskich był Drewniak w Sulejówku. Nie miał jednak ogrzewania, więc Piłsudscy mieszkali w nim tylko przez ciepłe miesiące. Był to powód, dla którego żołnierze Marszałka wybudowali mu całoroczny dom. W 1923 r. rodzina Piłsudskich wprowadziła się do „Milusina”, który stanął w sąsiedztwie Drewniaka. Dom został zaprojektowany...
Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa w Supraślu
Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Apostoła Jana Teologa, Ławra Supraska – jeden z pięciu prawosławnych klasztorów męskich w Polsce. Znajduje się na terenie miasta Supraśl. Podlega diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Monaster został ufundowany przez Aleksandra Chodkiewicza przed 1497. Początkowo jego siedzibą był Gródek. W 1501 rozpoczęto budowę kompleksu...
Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej
Kościół św. Michała Archanioła w Szalowej – rzymskokatolicki kościół parafialny z pierwszej połowy XVIII wieku. Kościół w Szalowej znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego i uznawany jest za jeden z najcenniejszych drewnianych barokowych kościołów w Polsce. Obiekt o charakterze bazylikowym unikatowym na skalę europejską. 23 listopada 2017 prezydent RP...
Katedra św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy
Katedra św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy – gotycki kościół, pierwotnie parafialny, od 2004 r. katedra diecezji świdnickiej. Znajduje się przy placu Jana Pawła II, w południowo-wschodniej części średniowiecznego miasta lokacyjnego. Jeden z najważniejszych zabytków miasta. Rozporządzeniem prezydenta Andrzeja Dudy z 15 marca 2017 roku, katedra została wpisana na...
Kościół Pokoju w Świdnicy
Kościół Pokoju pw. Trójcy Świętej w Świdnicy – zabytkowy budynek sakralny wybudowany na mocy porozumień traktatu westfalskiego, zawartego w 1648 i kończącego wojnę trzydziestoletnią. Należy do świdnickiej parafii Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. Obiekt od 2001 roku wpisany jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO. ArchitekturaKościół Pokoju w Świdnicy został wzniesiony w systemie...
Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce
azylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce – barokowe sanktuarium maryjne w Świętej Lipce w województwie warmińsko-mazurskim. Od 2018 posiada status pomnika historii. Obecnie bazylika należy do dekanatu Kętrzyn I – Południowy Zachód w archidiecezji warmińskiej. Architektura Fasada bazyliki po renowacji w 2011 roku.Kościół ma formę trójnawowej bazyliki z dwuprzęsłowym prezbiterium, czteroprzęsłowym...
Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach (ang. Tarnowskie Góry Lead-Silver-Zinc Mine and its Underground Water Management System) – wspólna nazwa grupy zabytków poprzemysłowych związanych z górnictwem rud metali nieżelaznych z okresu między XVIII a XX wiekiem, wpisanych w 2017 roku na...
Średniowieczny zespół miejski Torunia
Zespół Staromiejski Torunia – najstarsza część Torunia, składająca się ze Starego Miasta, Nowego Miasta i zamku krzyżackiego. Spośród wielu starych polskich miast Komitet UNESCO zachwycił się również niepowtarzalnym średniowiecznym zespołem staromiejskim Torunia, który został wpisany na listę UNESCO w 1997 r. Toruń zawdzięcza swe początki Zakonowi Krzyżackiemu, który w połowie XIII w....
Bazylika i sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy
Zespół dawnego opactwa cysterek w Trzebnicy został uznany za pomnik historii w 2014 roku. Odznacza się wyjątkowymi wartościami historycznymi i artystycznymi, a także autentycznością substancji. Na szczególną uwagę zasługują późnoromańskie i wczesnogotyckie kamienne detale rzeźbiarsko-architektoniczne pochodzące z pierwszej fazy budowy kościoła oraz kaplica pw. św. Jadwigi - pierwsza na ówczesnych...
Archikolegiata w Tumie
Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie (archikolegiata łęczycka) – kościół wzniesiony w XII wieku, znajdujący się w pobliżu dawnej lokalizacji wczesnośredniowiecznego grodu. Należy do najlepszych przykładów architektury romańskiej w Polsce i ma status pomnika historii. Według starszych badań z fundacji Bolesława Chrobrego i z udziałem świętego Wojciecha powstało tu pierwsze...
Historyczny zespół miasta w Tykocinie
Tykocin to wielokulturowe miasto wschodniego pogranicza, którego świetność przypada na czasy I Rzeczpospolitej.Ośrodek ukształtował się pod wpływem zamieszkujących tu głównie chrześcijańskich i żydowskich środowisk wyznaniowych, dla których przestrzeń mieszkalną, sakralną i publiczną wytyczyło w XV w. prawo lokacyjne, następnie, w poł. XVI w. - tzw. „pomiara włóczna”, a w XVIII...
Zamek Krzyżtopór
Krzyżtopór (dawniej Krzysztopór) – ruiny powstałej w latach 1627–1644 rezydencji pałacowej otoczonej fortyfikacjami bastionowymi położonej w miejscowości Ujazd w województwie świętokrzyskim. Była to największa budowla pałacowa w Europie przed powstaniem Wersalu. Od 2018 ma status pomnika historii. Zamek zlokalizowany jest w gminie Iwaniska we wsi Ujazd (woj. świętokrzyskie, powiat opatowski) w...
Gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych w Warszawie
Gmach dawnego Ministerstwa WRiOP w Warszawie został uznany za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 czerwca 2022 roku. Gmach jest przykładem architektury publicznej okresu dwudziestolecia międzywojennego o szczególnym walorze artystycznym oraz o głębokim kontekście historycznym. Surowa forma monumentalnej siedziby Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego ucieleśniała powagę i prestiż...
Historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem
Zespoły Starego i Nowego Miasta z Zamkiem Królewskim i Krakowskim Przedmieściem stanowią historyczne centrum stolicy, gdzie skupiało się życie polityczne, naukowe i religijne. Siedziby magnackie, świątynie i klasztory wznoszone w pobliżu rezydencji królewskiej były najbardziej reprezentacyjnymi budowlami, projektowanymi przez wybitnych architektów. Ukształtowane założenia przestrzennego oprócz zabytkowej architektury cechuje także wysoki poziom...
Zespół Stacji Filtrów Lindleya w Warszawie
Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya w Warszawie został uznany za pomnik historii w 2012 roku. Jest to kompleks budowli technicznych o XIX-wiecznej metryce z urządzeniami służącymi do uzdatniania wody pitnej. W odróżnieniu od podobnych rozwiązań z tego czasu w innych miastach europejskich jest ona całkowicie zachowana i do dziś użytkowana zgodnie z pierwotnym...
Cmentarz Powązkowski w Warszawie
Zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach w Warszawie został uznany za pomnik historii w 2014 roku. Odznacza się wyjątkowymi wartościami historycznymi i artystycznymi. W świadomości Polaków pełni funkcję panteonu jako miejsce spoczynku wybitnych osobistości świata kultury, nauki, gospodarki, polityki i wojskowości, których dorobek ma szczególne znaczenie dla tożsamości narodu. Nekropolie...
Opactwo cysterskie w Wąchocku
Opactwo cystersów w Wąchocku jest jednym z najcenniejszych i najlepiej zachowanych romańskich założeń klasztornych w Polsce o wysokiej randze artystycznej oraz szczególnych wartościach historycznych i naukowych. Należy do grupy małopolskich klasztorów (Wąchock, Jędrzejów, Sulejów, Koprzywnica) założonych pod koniec XII w. i wraz z nimi stanowi najpełniejszy przykład współistnienia architektury późnoromańskiej...
Kopalnia Soli "Wieliczka"
Kopalnia Soli "Wieliczka" znajduje się 10 km od centrum Krakowa przy trasie E40. Z Dworca Głównego w Krakowie do kopalni można dojechać: pociągiem podmiejskim (do stacji Wieliczka Rynek) rozkład jazdy autobusem linii 304 (kursuje z okolic Galerii Krakowskiej ? ul. Kurniki; należy wysiąść na przystanku Wieliczka Kopalnia Soli) rozkład jazdy Z okolic Dworca Głównego...
Zespół historyczny Wiślicy wraz z grodziskiem
Czas świetności miasta przypada na okres średniowiecza. Bogata historia Wiślicy oraz nagromadzenie w jej obrębie wyjątkowych dzieł architektury romańskiej i gotyckiej zachowanych do naszych czasów w całości lub znanych tylko z reliktów albo wzmianek archiwalnych ukazują szczególną rolę Wiślicy w państwie Piastów i pierwszych Jagiellonów. Powiązanie zabytków wiślickich z książętami...
Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku
Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP we Włocławku – budowla gotycka wznoszona od 1340 r. (poświęcenie kamienia węgielnego), konsekrowana w 1411 r. po ukończeniu korpusu nawowego. Budowa kontynuowana jeszcze w ciągu XV i na pocz. XVI w., do 1526 (ukończenie wieży północnej). W latach 1883–1901 poważnie regotyzowana, z wymianą detali i podwyższeniem...
Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej
Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej zostały uznane za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 września 2011 r.Wartość i znaczenie zabytku Pomnik Historii "Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej" położony jest na terenie gmin: Mysłakowice, Podgórze oraz miast Jelenia Góra i Kowary. Obejmuje on następujące rezydencje: zespół pałacowo-parkowy w...
Zespół historycznego centrum Wrocławia
Zespół historycznego centrum Wrocławia został uznany za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 roku. Wrocław jest historyczną stolicą Śląska, jednym z najstarszych miast Polski, założonym przy pradawnej przeprawie przez Odrę, na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych. Do jego zabytkowego centrum należą odrzańskie wyspy, w tym Ostrów Tumski -...
Hala Stulecia (Hala Ludowa) we Wrocławiu
Hala Stulecia (niem. Jahrhunderthalle), po 1945 także Hala Ludowa – hala widowiskowo-sportowa we Wrocławiu, na Zalesiu, w Parku Szczytnickim, ekspresjonistyczna, wzniesiona w latach 1911–1913 według projektu Maxa Berga. W 2006 roku hala została uznana za obiekt światowego dziedzictwa UNESCO. Wpisana do rejestru zabytków w 1962 oraz ponownie w 1977, wraz z...
Stadnina Koni Janów Podlaski
Stadnina koni w Janowie Podlaskim przez 200 lat istnienia wykształciła unikalny zespół architektoniczno-krajobrazowy oraz ugruntowała światową renomę ośrodka hodowli koni czystej krwi arabskiej i półkrwi angloarabskiej, kontynuującego dawne polskie tradycje. Jej wyjątkowe znaczenie opiera się z jednej strony na wartościach historycznych i artystycznych najstarszej w kraju państwowej stadniny koni, z imponującym...
Zespół zabytkowych kopalni węgla kamiennego w Zabrzu
Zabytkowe kopalnie w Zabrzu stanowią ważne świadectwo dziejów kluczowej gałęzi przemysłu górnośląskiego.Szybko rozwijające się od końca XVIII w. górnictwo uczyniło z Górnego Śląska największe do chwili obecnej zagłębie węgla kamiennego na obszarze kraju, a ponadto stało się kamieniem milowym w procesie industrializacji i urbanizacji regionu, uchodzącego odtąd za jeden z...
Historyczny zespół miasta Zamościa
Historyczny zespół miasta Zamościa w zasięgu obwarowań z XIX wieku został uznany za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 roku. To prywatne miasto-twierdza kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego jest doskonałą realizacją koncepcji XVI-wiecznego miasta idealnego. Jego układ przestrzenny oparty na włoskiej renesansowej teorii urbanistycznej jest przejawem...
Bazylika św. Jerzego Męczennika i Sanktuarium Męki Pańskiej w Ziębicach
Bazylika św. Jerzego Męczennika i Sanktuarium Męki Pańskiej – kościół parafialny w Ziębicach należący do dekanatu Ziębice archidiecezji wrocławskiej. Od 2008 bazylika mniejsza. Kościół dwunawowy wybudowany w XIII wieku o dwóch romańsko-gotyckich, uskokowych portalach. Prezbiterium zostało wybudowane w XVI wieku, a kaplica Mariacka pochodzi z XV wieku. W kościele znajdują...
Poaugustiański zespół klasztorny w Żaganiu
Kompleks dawnego klasztoru augustianów w Żaganiu został uznany za pomnik historii w 2011 roku. Powstały w XIII wieku jest najważniejszym elementem historycznego założenia urbanistycznego, wyróżniającym się w panoramie starego miasta jako wyodrębniona enklawa. Spośród trzech klasztorów kanoników regularnych istniejących w średniowieczu na terenie historycznego Śląska jest jedynym, który przetrwał czasy...
XIX-wieczna Osada Fabryczna w Żyrardowie
Osada fabryczna w Żyrardowie, jako modelowy przykład organizacji przestrzennej XIX-wiecznego ośrodka przemysłowego, została uznana za pomnik historii w 2012 roku. Tutejsze zakłady lniarskie pod koniec stulecia należały do największych w Europie. Żyrardów zaliczany jest do pierwszych nowoczesnych miast w Polsce, których układ urbanistyczny i typ architektury podporządkowane zostały konsekwentnie jego...

Źródło: wikipedia.pl / prezydent.pl / nid.pl / niepodlegla.gov.pl

Zaktualizowano 18 dni temu

Nocleg w Kościelisku. Jak wybrać dobry apartament?

Marzą Ci się wakacje w polskich górach? Wybierasz się na samotną wędrówkę, romantyczny weekend, a może chcesz zaszczepić w dzieciach...

Zaktualizowano 6 miesięcy temu

Spływ rzeką Krutynią

Krutynia to szlak uznawany za jeden z najpiękniejszych szlaków nizinnych Europy. Jest bardzo ciekawy i zróżnicowany, przebiega przez Puszczę Piską, a...

Zaktualizowano 28 dni temu

Który hotel przy plaży w mieście Gdynia jest polecany dla rodzin?

Gdynia to jedno z najchętniej odwiedzanych przez turystów miast nadmorskich w Polsce. Znajduje się tutaj wiele atrakcyjnych miejsc, które przyciągają...