Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku

Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku – powstała w 1963 placówka muzealna i naukowa obejmująca swoim zainteresowaniem teren ziemi kłodzkiej i jej wielonarodową spuściznę kulturową, a w szczególności geologię, geografię, historię, historię kultury materialnej i sztuki regionu. Siedzibą muzeum jest dawny konwikt jezuicki w Kłodzku. Jest administracyjnie podporządkowane miastu. W 2001 zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów.

Budynek dawnego konwiktu
W 1971 na cele muzealne przeznaczono zabytkowy budynek dawnego konwiktu. Historia tego miejsca rozpoczyna się wraz z przybyciem do Kłodzka zakonu jezuitów w 1624. Zakon rozpoczął budową kolegium, dla którego potrzebny był internat. W 1649 powołano fundację, z której funduszy powstał i funkcjonował konwikt. Rozbudowano go poprzez dokupienie kolejno pięciu sąsiednich kamienic położonych na skrzyżowaniu ulicy Zielonej i Żydowskiej (obecnie Łukasiewicza i Wojska Polskiego). Elewację kurtynową wykonano według projektu architekta Carla Lurago, który budował wcześniej kolegium.

Remont i adaptacja na potrzeby muzeum były prowadzone w latach 1976–1986. Zachowano wszystkie elementy zabytkowego obiektu wraz z pierwotnym układem i wystrojem. Do starego budynku dobudowano część przeznaczoną na magazyny, pracownie i mieszkania pracownicze wraz z podwórzem gospodarczym oddzielonym od dziedzińca ażurową ścianą arkadową. Tak rozbudowany kompleks budynków zajmuje połowę jednego kwartału miasta. Jego powierzchnia użytkowa wynosi ok. 4000 m², a kubatura ok. 20 000 m³. Na wewnętrznym dziedzińcu urządzony jest miniogród i lapidarium kamiennych rzeźb i detali pochodzących ze zniszczonych kamienic kłodzkich.

Warte uwagi są również zabytkowe wnętrza:

• biblioteka, dawny refektarz,
• dwukondygnacyjna sala koncertowa, dawniej kaplica św. Alojzego,
• Salon Złoty,
• sala konferencyjna,
• barokowa klatka schodowa,
• średniowieczne labirynty piwnic.

Zbiory muzealne i działalność

Płaskorzeźba z 1525 przedstawiająca Veraicon, upamiętniająca wielki pożar w Kłodzku
Największe kolekcje muzealne stanowią: zbiór konwisarski, numizmatyczny, zegarów śląskich, współczesnego unikatowego szkła artystycznego i dzieł sztuk plastycznych. Działająca w muzeum biblioteka naukowa posiada zbiór literatury regionalnej liczący ponad 9500 woluminów: książki, czasopisma regionalne, dokumentacje konserwatorskie i studia historyczno-architektoniczne zabytków regionu i teki wycinków prasowych.

Praca naukowa koncentruje się wokół badań nad problematyką regionalną, opracowaniem zbiorów, współpracą z instytucjami naukowymi, opracowywaniem scenariuszy i katalogów wystaw oraz organizacją konferencji naukowych. Od 1985 muzeum publikuje „Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej”, czasopismo o charakterze naukowym. Wieloletnia działalność wydawnicza zaowocowała wieloma publikacjami, z których najważniejsze to:

• Panoramy miasta Kłodzka, teka dziesięciu grafik, kopii starych akwafort, Kłodzko 1985
• Kłodzko. Dzieje miasta, monografia Kłodzka, pod red. Ryszarda Gładkiewicza, Kłodzko 1998, ​ISBN 83-904888-0-9​.

Muzeum bierze udział w działalności kulturalno-oświatowej miasta i regionu. W jego wnętrzach odbywają się koncerty kameralne, odczyty, konkursy dla młodzieży, prelekcje oraz spotkania muzealne. W 1996 powołano Radę Muzeum jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach zarządzania, finansowania i polityki kulturalnej w zakresie muzealnictwa. W 1997 muzeum zostało wyróżnione Dolnośląskim Kluczem Sukcesu w kategorii najlepszych instytucji kultury. 14 grudnia 2001 Minister wpisał kłodzkie muzeum do Państwowego Rejestru Muzeów. Od 2008 muzeum organizuje noc muzealną, w ramach której od 2010 odbywa się nocne zwiedzanie miasta. Odwiedzane jest rokrocznie przez blisko 20 tysięcy osób.

Co roku muzeum organizuje:

• w ostatnią sobotę maja Giełdę Skał i Minerałów,
• w ostatnią sobotę i niedzielę maja Targi Staroci
• Noc Muzeów

Struktura
Muzeum Ziemi Kłodzkiej złożone jest z następujących działów:

• Dział ewidencji – zajmuje się ewidencjonowaniem zbiorów, terminową i przepisową rejestracją muzealiów gromadzonych przez muzeum (zbiory własne) i pozostających pod tymczasową opieką placówki (wypożyczenia czasowe i depozyty). Starszym kustoszem jest Lucyna Świst;
• Dział historyczny – zajmuje się gromadzeniem i naukowym opracowaniem, a następnie udostępnianiem w formie ekspozycji oraz publikacji, obiektów związanych z historią ziemi kłodzkiej. Starszym kustoszem jest Krystyna Oniszczuk-Awiżeń;
• Dział naukowo-oświatowy – zajmuje się organizacją wykładów, prelekcji, warsztatów, prezentacji filmów, przeprowadzeniem lekcji muzealnych i bibliotecznych. W dziale pracują trzy osoby: kustosz – Joanna Jakubowicz, adiunkt – Malwina Karp, asystent – Anna Franczukowska;
• Dział sztuki – opracowuje oraz udostępnia zabytki sztuki, które w szerokim pojęciu dotyczą ziemi kłodzkiej; Kustoszem jest Joanna Stoklasek-Michalak;
• Biblioteka naukowa – gromadzi i udostępnia wszystkim chętnym największy na Ziemi kłodzkiej księgozbiór regionalny. Kustoszem jest Irena Klimaszewska.

Najważniejsze wystawy

Od początków działalności blisko 150 wystaw stałych i czasowych (nie licząc wystaw objazdowych). Do najciekawszych należały:

1966: X wieków Kłodzka
1970: Drewniana rzeźba gotycka w powiecie kłodzkim
1973: Kłodzka starówka – problemy odnowy
1974: Cyna w zbiorach Muzeum Ziemi Kłodzkiej
1981: Panoramy Miasta Kłodzka
1986: Oblicze Miasta
1988: Skarby naszych domów
1990: Oczy czasu (nagroda MKiS)
1992: Michał Klahr Starszy i jego theatrum sacrum (nagroda MKiS)
1993: 600 lat aptekarstwa kłodzkiego
1994: Park Narodowy Gór Stołowych (nagroda MKiS)
1996: Współczesne kłodzkie szkło artystyczne na tle tradycji szklarstwa Ziemi Kłodzkiej (nagroda MKiS)
1991-2013: cykl wystaw My Kłodczanie
2001: Dom w zwierciadle minionego czasu. Przestrzeń kulturowo-społeczna na przełomie XIX i XX wieku
2003: Konserwator – twórca – dzieło
2003: Otto Müller-Hartau i inni pejzażyści Ziemi Kłodzkiej
2004: Obchody Jubileuszu 640 rocznicy śmierci Arnošta z Pardubic (1297-1364)
2005: Zaczęło się w Bad Reinerz. Tradycje muzyczne Dusznik Zdroju
2006: U źródeł ruchu turystycznego na Ziemi Kłodzkiej – Kłodzkie Towarzystwo Górskie
2006: Zapomniana Arkadia. Parki i pałace dawnego Hrabstwa Kłodzkiego
2009: Kłodzko w średniowieczu
2010: Marianna Orańska a ziemia kłodzka
2010: Chrystus narodził się w drodze do Lądka. Znaki pobożności ziemi kłodzkiej
2012: Z dziejów Kłodzka

Wystawy stałe

• Współczesne kłodzkie szkło artystyczne na tle tradycji szklarstwa ziemi kłodzkiej
• Zegary mechaniczne popularne na Śląsku w XIX i XX w. w zbiorach Muzeum Ziemi Kłodzkiej

Ludzie związani z muzeum
Funkcję dyrektora MZK sprawowali kolejno:

1963–1967: Wacław Brejter – artysta, malarz i grafik, organizator muzeum
1969–1972: Witold Turkiewicz – artysta-plastyk zajmujący się szkłem unikatowym i grafiką
1972–2001: Krystyna Toczyńska-Rudysz – historyk sztuki, autorka opracowań regionalnych
2002–2007: Lucyna Świst – kulturoznawca
2007–2010: Klaudia Lutosławska-Nowak – historyk
2010–2013: Barbara Frydrych – archeolog
2014: Marek Szpak (p.o.)
od 2015: Krzysztof Miszkiewicz

Z muzeum związani są również:

• Tadeusz Jażdżewski – fotografik, pracownik muzeum, honorowy obywatel Kłodzka,
• Tomasz Gmerek – kłodzki fotografik-pejzażysta prowadzący muzealną pracownię fotograficzną.

Źródło: wikipedia.pl