Cmentarz wojenny z I wojny światowej w Kotowicach

Zabytkowy cmentarz wojenny w Kotowicach jest trzecim co do liczby pochowanych wojennym cmentarzem znajdującym się na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Powstał bezpośrednio po walkach toczonych tu w listopadzie 1914 r., jednak ostateczny wygląd uzyskał w latach 1917–1918. Pierwotnie spoczywało na nim ok. 800 żołnierzy armii austriackiej, niemieckiej i rosyjskiej. Po akcji komasacyjnej dokonanej przez administrację polską w 1936 r. na katowicki cmentarz przeniesiono również zwłoki poległych i wyposażenie nagrobne z likwidowanych nekropolii wojennych mieszczących się pierwotnie w Przewodziszowicach, Podgaju, Ludwinowie, Nowej Wsi, Łutowcu, Hucisku, Jaworzniku, Parkoszowicach i Morsku. Obecnie więc spoczywa tutaj ok. 2 tys. żołnierzy różnych narodowości (polskiej, czeskiej, słowackiej, węgierskiej oraz liczni Bośniacy z I Bośniacko-Hercegowińskiego Pułku Piechoty walczącego w składzie II Korpusu Armii Austro-Węgierskiej), którzy ponieśli śmierć w czasie walk I wojny światowej.  Ludzie ci byli wyznawcami różnych religii, stad też na cmentarzu zobaczyć można sześć różnych rodzajów żeliwnych krzyży (trzy typy łacińskie i trzy prawosławne). Pochowano tutaj również muzułmanów z armii austriackiej. Fakt ten podnosi wartość historyczną samej nekropolii, choć do dnia dzisiejszego nie przetrwała ona w swoim pierwotnym stanie. Niestety wielokrotnie dochodziło na niej do aktów wandalizmu, w wyniku których wiele krzyży i nagrobków zostało zniszczonych. Mimo wszystko jednak na bazie tych, które pozostały lub też zostały zrekonstruowane, można stworzyć listę jednostek, w których walczyli pochowani tutaj żołnierze. Były to m.in.:

• 13. Biełożeński Pułk Piechoty i 267. Duchosimski Pułk Piechoty z Cesarstwa Rosyjskiego;
• z Cesarstwa Niemieckiego: 1. Gwardyjski Pułk Piechoty z Poczdamu (1. Garde-Regiment zu Fuss), 2. Gwardyjski Pułk Piechoty z Berlina (2. Garde-Regiment zu Fuss); 47. Pułk Piechoty z Poznania i Śremu (Infanterie-Regiment Koenig Ludwig III von Bayern /2. Niederschlesisches/ Nr 47), 64. Pułk Piechoty z Prenzlau (Infanterie-Regiment General-Feldmarshchall Prinz Friedrich Karl von Preussen /8. Brandenburgisches/ Nr 64), 1. Gwardyjski Pułk Grenadierów z Berlina (Kaiser Alexander Garde-Grenadier-Regiment Nr 1), 1. Batalion Aaperów z Królewca (Pionier-Bataillon Prinz Radziwill /Ostpreussisches/ Nr 1), 15. Pułk Piechoty (2. westfalski) z Minden (Infanterie-Regiment Prinz Friedrich der Niederlande /2. Westfaelisches/ Nr 15), 93. Pułk Piechoty z Dessau i Zerbst (Anhaltisches Infanterie-Regiment Nr 93), 1. Pułk Artylerii Pieszej z Królewca i Giżycka (Fussartillerie-Regiment von Linger /Ostpreußisches/ Nr 1), 28. Batalion Saperów z Kostrzyna (2. Brandenburgisches Pionier-Bataillon Nr 28), 2. Gwardyjski Pułk Artylerii Polowej z Poczdamu (2. Garde-Feldartillerie-Regiment), Gwardyjski Batalion Strzelców z Berlina (Garde-Schuetzen-Bataillon);
• z Austro-Węgier: 100. Pułk Piechoty Austro-Węgier z Krakowa (Infanterieregiment von Steinsberg Nr 100) - 3. garnizon w Cieszynie, 23. Pułk Piechoty Austro-Węgier z Sombor (Dalmatinisches Infanterieregiment Nr  23), 49. Pułk Piechoty Austro-Węgier z Brna (Infanterieregiment Freiherr von Hess Nr 49), 81. Pułk Piechoty Austro-Węgier z Jihlavy (Infanterieregiment Freiherr von Waldstaetten Nr 81), 1. Bośniacko-Hercegowiński Pułk Piechoty z Wiednia (Bosnisch-hercegovinisches Infanterieregiment Nr 1, komenda uzupełnień w Sarajewie), 10. batalion strzelców polowych (Feldjaegerbataillon Nr 10 - FJB) z Vigo di Fassa i 17. FJB z Judenburga, 1. FJB z Linzu oraz i 25. FJB z Wiednia.

Cmentarz został w 2000 r. wyremontowany. Nekropolię otacza żywopłot. Niestety, nadal zdarzają się tutaj akty wandalizmu.

Źródło; peuk.fiiz.pl