Dwór w Koźminku
kl.IV-73/96/54
Późnobarokowy dwór z II połowy XVIII wieku. Jest on jednym z najciekawszych przykładów architektury dworskiej w tej części Wielkopolski. Dwór znajduje się niedaleko bramy wjazdowej. Przed budynkiem znajduje się pas zieleni z pięknym kilkusetletnim platanem rosnącym na środku placu przed głównym wejściem do dworku. Park otaczający ten piękny budynek ma około 6 ha. Znajdują się w nim pomnikowe okazy drzew, m.in. buk pospolity, dąb szypułkowy i białe topole oraz olbrzymich rozmiarów platan klonolistny. Obok parku znajduje się rozległy staw, w którego wodach odbija się pałac oraz stojący obok kościół parafialny.
Dwór ten wzniesiony został prawdopodobnie po roku 1759 dla Józefa Kiełczewskiego i jego żony Salomei z Walewskich.
W późniejszych latach wykonano klasycystyczne polichromie ścienne w reprezentacyjnych częściach parteru. Obecny kształt pałac zawdzięcza przebudowie, jaką przeprowadzono w latach 1906-1907 staraniem Marii z Mielęckich i jej męża przemysłowca Tadeusza Hantkego.
To wtedy w pałacu przeprowadzono szereg zmian i dobudowano neoklasycystyczne portyki.
Dwór jest murowany, parterowy, częściowo podpiwniczony. Obok dworu wybudowano w II połowie XVIII wieku lamus na planie kwadratu, z dachem namiotowym przykrytym dachówką. Nie zachował się do dziś – został rozebrany w latach 50-tych XX w..
Zachowała się natomiast neogotycka oficyna z końca XIX wieku pobudowana staraniem Mielęckich. W okresie międzywojennym zamieszkana była przez ogrodnika. Obecnie odnowiona z zachowaniem elementów architektonicznych.
Według mapy z 1940 roku podwórze dworskie rozplanowane było na rzucie wąskiego prostokąta z dwoma wjazdami od strony Złotnik.
Z dawnych zabudowań pozostały tylko neogotycka wozownia z końca XIX wieku, zaadoptowana na warsztat oraz z tego samego okresu spichlerz, murowany z cegły, piętrowy z użytkowym poddaszem. Całość zabudowań dworskich dopełniały murowana obora, stodoła i szopa na nawozy. Do parku przylegał też kurnik oraz mała szklarnia.
Obecnie otoczenie dworu zyskało na wyglądzie dzięki przeprowadzonym pracom w parku: wybrukowano alejki, założono oświetlenie, a od strony drogi do Złotnik otoczono stylowym ogrodzeniem.
"Mając na uwadze wartość artystyczną, kulturalną i historyczną kompleksu dworsko-parkowego, opracowano dokumentację dla inwestycji pn.: "Rewaloryzacja Parku Zabytkowego w Koźminku". Projekt opracowali: Tadeusz Wiekiera, Zdzisław Walczak i Marcin Włodarczyk".
W wyniku przetargu dla inwestycji rewaloryzacji parku wybrano ofertę Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych Spółka z o.o. z Turku. W ramach I etapu rewaloryzacji parku zabytkowego wykonano m.in.: alejki żwirowe, owalny podjazd przed front dworu z kamienia polnego, główną bramę wjazdową, ogrodzenie typu lekkiego całego parku oraz rozbudowano oświetlenie. Zrekultywowano stawy oraz uzupełniono drzewostan.
Projekt został zrealizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego: Sektorowy Program Operacyjny "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006".
Podpisanie umowy z wykonawcą odbyło się 5 kwietnia 2006 r. Zakres prac obejmował realizację układu komunikacyjnego – alejek, wykonanie głównej bramy wjazdowej, ogrodzenie typu lekkiego, realizacja oświetlenia, ustawienie ławek parkowych. Koszt prac wyniósł 812.593,32 zł. Dofinansowanie ze środków Unii wynosiło 450 tys. zł. W ramach działania „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego". Inwestycje zakończono 16 października 2006 r.
Jeśli chodzi o dworek w ciągu ostatnich 5 lat wykonano wiele prac konserwatorskich i remontowych w zabytkowym dworze w Koźminku wraz z odrestaurowaniem murku. Wykonano wentylację grawitacyjną kuchni, ocieplenie stropu, rekonstrukcję podokienników. Koszt prac oszacowano na 62.877,89 zł. Obecnie trwa remont schodów przy zabytkowym dworze w Kominku, pokryte zostaną płytami granitowymi, zamontowane będą tez balustrady ażurowe. Koszt tych prac to ok. 65 tys zł. Władze Koźminka planują zagospodarowanie wysepki na stawie w zabytkowym parku w Koźminku.
Warto wybrać się na spacer do parku, szczególnie późnym wieczorem, kiedy to pałac zyskuje na wyglądzie dzięki umiejętnie zastosowanemu podświetleniu. A może przy odrobinie szczęścia spotkamy niewielką postać w generalskim mundurze przechadzającą się w milczeniu parkowymi alejkami. To duch Napoleona, który, jak głosi miejscowa legenda, miał nocować w pałacu podczas słynnej wyprawy na Moskwę.
Obecnie w dworku siedzibę swoją ma przedszkole samorządowe.
Źródło: powiat.kalisz.pl