Kościół pw. św. Marcina w Krempachach
A-749/94 z 1994-06-27
Przykład kościoła, o wysokich wartościach artystycznych. Kościół o charakterze obronnym z hurdycją na wieży.
Kościół usytuowany jest na rozległym placu w centrum wsi. Budowla reprezentuje typ przejściowy z gotyku do renesansu. Kościół jest orientowany, jednonawowy, z szerszą, dwuprzęsłową, prostokątną nawą, z prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Przy prezbiterium od północy znajduje się zakrystia, przy nawie od południa kruchta. Od zachodu przylega kwadratowa wieża zwieńczona attyką, poniżej której znajduje się drewniana hurdycja, tj. ganek, pełniący niegdyś rolę obserwacyjną i strażniczą. Dach jest jednokalenicowy z wieżyczką na sygnaturkę nakrytą cebulastym hełmem. Kościół jest murowany, tynkowany, dach kryty gontem. Wewnątrz, w prezbiterium widoczne jest sklepienie z dekoracyjnymi żebrami, w nawie kolebkowe z lunetami, ściany nawy podzielone są pilastrami. Ogrodzony jest kamiennym murem nakrytym dwuspadowym, gontowym daszkiem. Od południa i zachodu znajdują się bramki. W obrębie ogrodzenia znajdują się pozostałości dawnego cmentarza przykościelnego - kamienne nagrobki z żelaznymi krzyżami. Świątynia ma wystrój, głównie rokokowy, z XVIII w. Polichromia pochodzi z lat 70. XX w. Ambona jest drewniana, na zaplecku posiada malowidło przedstawiające Chrystusa pukającego do drzwi. Kamienna chrzcielnica pochodzi z 1746 r. Kościół stanowi jeden z dwóch zachowanych obiektów o charakterze obronnym na Polskim Spiszu.
Zabytek dostępny z zewnątrz cały rok, wewnątrz podczas Mszy św.
Źródło: zabytek.pl
Początki parafia w Krempachach nie są dokładne znane. Wg schematyzmu diecezji spiskiej miała powstać w 1278 r. Z pewnością parafia istniała w XV w., gdyż wymieniona została w 1518 r. w rejestrze świętopietrza „bractwa dunajeckiego”. Obecna świątynia pochodzi z 1. połowy XVI w. Pod koniec XVI w. przejęli ją luteranie. Katolicy odzyskali ją w 1670 r.
Źródło: zabytek.pl