Kościół pw. św. Michała Archanioła w Krzyżowicach
445/65 z 14.12.1965
Kościół pw. św. Michała Archanioła w Krzyżanowicach jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu pawłowickiego należącego do archidiecezji katowickiej.
Krzyżowicki kościół reprezentuje styl barokowy. Świątynię wzniesiono na planie prostokąta jako obiekt murowany, z cegły, potynkowany, o wymiarach 13 m szerokości, 29 m długości i 16 m wysokości. W jego architekturze wyraźnie zaznacza się dobudowana później wieża, górująca nad Krzyżowicami na wysokość 50 m.
Najcenniejszym elementem wyposażenia świątyni jest znajdujący się od 2002 r. (a w latach 1894–2002 w ołtarzu bocznym) w ołtarzu głównym Obraz Matki Boskiej Krzyżowickiej, przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem, która trzyma w prawej ręce owoc gruszki – symbol owocu rajskiego. Jest to jeden z najstarszych obrazów Matki Boskiej na terenie całej archidiecezji katowickiej. Malowidło to wykonane zostało w technice temperowej na tablicy drewnianej, zbudowanej z trzech desek lipowych. Obraz powstał na początku XVI w. Zdobią go srebrne korony, nałożone prawdopodobnie w latach 1847–1848. Nie tylko jednak korony na obrazie świadczą o kulcie Matki Boskiej w tutejszej parafii, ale również sześć cynowych świeczników z przełomu XVIII i XIX w. oraz liczne wota.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pierwsza historyczna wzmianka na temat Krzyżowic pochodzi z Liberum Beneficiorum (Księgi uposażeń biskupstwa wrocławskiego) z lat 1290–1305. Pierwotna świątynia została tutaj zbudowana być może już w XIII w. lub na początku XIV w. Niestety niewiele o niej wiadomo, poza tym, iż w okresie reformacji w XVI i XVII w. znajdowała się ona w rękach protestantów, przez ok. 100 lat. Pierwszy opis krzyżanowickiego kościoła pochodzi dopiero z 1628 r. Wiadomo, iż wielkie szkody wyrządziła mu wojna trzydziestoletnia trwająca w latach 1618–1648, po której kościół znalazł się w stanie ruiny. Za sprawą ks. Krystiana Juroviusa, który objął tutejszą parafię w 1661 r., w 1663 r. powstał drugi kościół parafialny, podobnie jak poprzedni, wybudowany z drewna. Przetrwał on do poł. XVIII w., kiedy to powstała obecna, murowana świątynia. Została ona zbudowana na koszt własny ówczesnego proboszcza ks. Ignacego Skrzyszowskiego. Jej poświęcenie miało miejsce 20 listopada 1799 r. Tego uroczystego aktu dokonał dziekan żorski, proboszcz rybnicki, ks. Felisk Reisner. Początkowo murowana świątynia pozbawiona była wieży, którą dobudowano dwadzieścia pięć lat później, za czasów ks. Stanisława Kosmola. W 1862 r. dobudowana zaś została przez ks. proboszcza Augustyna Rogiera zakrystia. W 1881 r. na wieżę wciągnięto nowe dzwony przetopione ze starych: Regina coeli (dawny z 1552 r.) i Ave Maria (dawny z 1562 r.). Trzeci dzwon, św. Barbarę, zakupiono osobno.
Największe zasługi dla wzbogacenia kościoła oraz jego zagospodarowania miał jednak ks. Herman Fuchs, którego dziełem jest zarówno wystrój świątyni, jak i wygląd zabytkowej już obecnie plebanii oraz ogrodzenie placu kościelnego.
W czasie II wojny światowej krzyżowicki kościół został zajęty przez wojska niemieckie i pominowany. Świątynię udało się jednak uratować, dzięki ks. Ludwikowi Grimanowi, który zażegnał wybuch.
Ostatnia renowacja kościoła i zabytkowej plebanii miała miejsce w latach 2000–2006 za czasów ks. Jana Grzegorzeka.
Źródło: peuk.fiiz.pl
