Tablica upamiętniająca Walentego Zwierkowskiego w Lelowie
109/23
Tablica upamiętniająca Walentego Zwierkowskiego w Lelowie, która znajduje się na placu szkolnym w Lelowie, poświęcona wybitnemu działaczowi niepodległościowemu, politykowi i żołnierzowi, który swoje życie poświęcił walce o wolność Polski. To symboliczna forma oddania hołdu jednej z najważniejszych postaci historycznych związanych z regionem lelowskim.
Kim był Walenty Zwierkowski?
Walenty Józef Wincenty Zwierkowski urodził się 20 lutego 1788 roku w Mokrzeszy, a zmarł 15 grudnia 1859 roku w Paryżu. Pochodził z patriotycznej rodziny – jego ojciec, Ignacy Zwierkowski, był adiutantem Kazimierza Pułaskiego. Walenty od młodości związany był z ideą walki o niepodległość Polski. Uczył się w Piotrkowie Trybunalskim i Krakowie, a studia rozpoczął na uniwersytecie w Halle, które jednak porzucił, by w 1807 roku dołączyć do wojska.
Brał udział w wojnach napoleońskich, m.in. w Hiszpanii i bitwie pod Wagram, gdzie został ranny. Później walczył również w kampanii 1813 roku pod dowództwem Jana Kozietulskiego.
Po upadku Napoleona osiadł w majątku Biała Wielka koło Lelowa, gdzie zaangażował się w działalność społeczną i polityczną. Był sędzią pokoju, radcą wojewódzkim, a także trzykrotnym posłem na sejm Królestwa Polskiego. Odmówił udziału w uroczystościach koronacyjnych cara Mikołaja I, dając tym samym wyraz swojemu sprzeciwowi wobec zaborczej władzy.
Działalność w powstaniu listopadowym
W czasie powstania listopadowego Walenty Zwierkowski służył w stopniu majora w 2. pułku krakusów oraz jako pułkownik Gwardii Narodowej. 7 lutego 1831 roku, jako sekretarz Sejmu, wniósł projekt uchwały o kokardzie narodowej – białej z czerwonym – która została przyjęta jako symbol narodowy.
Po klęsce powstania udał się na emigrację do Francji, unikając kary śmierci. Działał w środowisku Wielkiej Emigracji, był związany m.in. z Towarzystwem Demokratycznym Polskim, Zemstą Ludu, Młodą Polską i Zjednoczeniem Emigracji Polskiej.
Tablica pamiątkowa w Lelowie
Tablica poświęcona Walentemu Zwierkowskiemu znajduje się przy szkole w Lelowie. Upamiętnia jego zasługi dla Polski i związek z regionem, w którym przez wiele lat mieszkał i działał. Dla mieszkańców Lelowa to ważny punkt pamięci historycznej, łączący lokalne dziedzictwo z wielką historią narodową.
Dziedzictwo i pamięć
Postać Walentego Zwierkowskiego została przypomniana także dzięki publikacjom historycznym. Jego życiorys znalazł się w książkach Mariana Brandysa, w tym w reportażu historycznym „Czcigodni weterani”, będącym częścią cyklu „Koniec świata szwoleżerów”.
Zwierkowski został pochowany na cmentarzu Montmartre w Paryżu, jednak pamięć o nim przetrwała w Polsce, szczególnie w Lelowie. Tablica pamiątkowa to nie tylko hołd dla jego dokonań, ale także przypomnienie, że historia wolności narodu pisana była również przez ludzi związanych z małymi ojczyznami.
Dlaczego warto odwiedzić to miejsce?
Tablica upamiętniająca Walentego Zwierkowskiego w Lelowie to ważny punkt na mapie lokalnych miejsc pamięci narodowej. Wizyta tutaj to okazja, by przypomnieć sobie o tych, którzy walczyli o niepodległość Polski, a także zrozumieć, jak ważne były ich działania nie tylko dla historii kraju, ale i dla społeczności lokalnej.
To miejsce, które łączy przeszłość z teraźniejszością i zachęca do refleksji nad wartością wolności i patriotyzmu.
