Kościół pw. św. Mikołaja w Lisowie

Początki parafii sięgają XI w., zatem czasów wczesnego średniowiecza. Niektóre źródła historyczne jako datę powstania parafii podają rok 1119, wśród nich Rubrycela Katedralna. Zaś Jan Długosz, kronikarz polski, przy dacie 1326, pisząc o dekanacie Kije, wymienia również parafię Lisów. W kronice parafialnej odnotowano, iż w 1440 roku w Lisowie wybudowano kościół drewniany pod wezwaniem św. Andrzeja. Sama miejscowość, pamiętająca czasy św. Królowej Jadwigi, rozłożona jest na kwadratowym planie. Centrum stanowi rynek z odbiegającymi po czterech stronach uliczkami przecinającymi się pod kątem prostym. Charakterystyczny plan zabudowy świadczy o lokacji miejscowości na tzw. prawie niemieckim. Kościół murowany p.w. św. Mikołaja powstał na początku XVI wieku. Przez lata był rozbudowywany. Ok. 1630 roku słynny, stary polski ród Krasińskich, który posiadał swoje dobra w Maleszowej, niedaleko Lisowa, wybudował przy kościele swoją kaplicę rodzinną. Odtąd wszyscy członkowie rodu byli chowani, w krypcie pod kaplicą. Bogato zdobiona kaplica posiadała osobne wejście. W latach 1912-1913 zostało dobudowane prezbiterium, położono posadzkę.

Kościół posiada jedną nawę z niższym prezbiterium ze sklepieniem krzyżowym. Bryła nawy została przykryta dwuspadowym, stromym dachem o formie gotyckiej. Po obu stronach nawy dobudowano cztery kaplice: Matki Boskiej Częstochowskiej, św. Barbary, św. Jana Chrzciciela oraz św. Józefa. Nawę główną zamyka drewniany chór organowy wyposażony w skromny instrument.

Do bryły kościoła od strony zachodniej dostawiona została – czworoboczna u podstawy i ośmioboczna powyżej poziomu gzymsu – dzwonnica zakończona barokowym, cebulastym, dwudzielnym hełmem zwieńczonym iglicą. Kościół jest ogrodzony charakterystycznym kamiennym murem ze skarpami, takim jakie spotyka się na tym terenie wokół małych kościołów parafialnych.

Od strony północnej, za murem kościelnym rozciąga się cmentarz parafialny, a przy jego bramie stoi kaplica grobowa (XVIII w.) jednego z proboszczów tutejszej parafii. Na ścianie kaplicy widoczne są trzy epitafia.

Źródło: diecezja.kielce.pl