Kościół pw. św. Stanisława w Starochęcinach
A.268/1-3 z 4.12.1956, z 29.12.1956
Kościół powstał pod koniec XVII wieku (w latach1680-1690) i najprawdopodobniej został ufundowany przez starostę chęcińskiego i kasztelana sandomierskiego Stefana Bidzińskiego. Prawdopodobnie miała to być jego kaplica grobowa. Projekt świątyni przypisywany jest Tylmanowi z Gameren, słynnemu architektowi króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Niewielki barokowy kościółek, został ukończony ostatecznie w 1718 roku. Stoi on w miejscu dawnego cmentarza. Otoczony jest starym murem w kształcie ośmioboku. Po bokach świątyni znajdują się dwie symetrycznie ustawione dzwonnice. Budynek kościelny jest ewenementem w skali regionalnej, gdyż został on jako jeden z nielicznych wybudowany na planie krzyża greckiego. Po obu stronach prezbiterium można zobaczyć wzniesione w późniejszym czasie przybudówki (w południowej mieści się zakrystia, natomiast w północnej znajduje się skarbczyk). Skrzyżowanie naw kościoła nakryte jest obszerną kopułą z latarnią umieszczoną na ośmiobocznym bębnie. W kościele znajdują się trzy barokowe ołtarze z pięknymi złotymi kolumnami i roślinną dekoracją. Na głównym ołtarzu znajduje się wizerunek Ukrzyżowanego Jezusa. W lewym bocznym ołtarzu widnieje obraz św. Antoniego Padewskiego z małym Jezusem. W prawym natomiast umieszczony jest obraz ukazujący Adorację Matki Boskiej z Dzieciątkiem przez królów z dynastii Wazów oraz grupę biskupów z połowy XVII wieku z herbem Szeliga i literami VM. G.. Ponadto można odnaleźć obraz św. Antoniego z XVIII wieku. Ponadto w kościele można zobaczyć inne malowidła, a w tym obraz św. Stanisława (patrona parafii). W kościele znajduje się także chrzcielnica metalowa, empirowa na trójnogu. Dwa feretrony malowane z 1 połowy XIX wieku. W zakrystii kanony drukowane z początku XIX wieku.
Źródło: checiny.pl
Wznoszony w latach 1680-1690, a ostatecznie ukończony dopiero w 1718 r. kościół, fundował sławny starosta chęciński, rezydent niedalekiego dworu w Podzamczu, Stefan Bidziński. Mimo braku przesłanek źródłowych, projekt świątyni przypisywany jest do dziś pracowni Tylmana z Gameren (1632-1706), wywodzącego się z Utrechtu, jednego z najwybitniejszych architektów europejskiego baroku, od około 1660-1661 r. mieszkającego i tworzącego w Polsce. Podstawą tego poglądu jest formalne podobieństwo stylu kościoła do kilku centralnych budowli sakralnych, dowodnie zaprojektowanych przez niderlandzkiego mistrza, przede wszystkim do kościoła Bernardynów w Czerniakowie. Jako filia parafii św. Wawrzyńca w Chęcinach, świątynia nie była chyba przedmiotem zbyt wielkiej troski kolejnych starostów, skoro już w 1789 r. obydwie dzwonnice były pozbawione dachów, a od 1794 r. nie odprawiano nabożeństw, z uwagi na wielkie zniszczenie budowli i związane z tym niebezpieczeństwa. Sytuacja zmieniła się w 1838 r., kiedy przeprowadzono gruntowne prace remontowe, na które fundusze łożył ówczesny rosyjski dzierżawca dóbr Chęciny, generał Paweł Storożenka. Wówczas też dostawiono do kościoła zakrystię. Już jednak w latach 80. XIX w., jak to wynika z opisu Michała Rawity-Witanowskiego, świątynia była znowu w opłakanym stanie. Dopiero w 1908 r. uzupełniono polichromie na wspaniale zdobionym stiukami i malaturą podniebieniu kopuły, następne większe prace remontowe przeprowadzono w latach 1961 i 1986; dopiero w tym ostatnim roku kościół św. Stanisława stał się na powrót świątynią parafialną (uprawnienia parafialne miał średniowieczny kościół w Starych Chęcinach, ale utracił je około 1500 r.). Podczas kolejnych prac, przeprowadzonych w latach 90. XX w., sklepione przyziemie dzwonnicy północnej zaadaptowano na kaplicę przedpogrzebową.
Źródło: zabytek.pl
