Fragmenty murów obronnych w Lubaniu

Dwie linie murów, 32 baszty i 4 wielkie bramy - tak wyglądały miejskie fortyfikacje jeszcze do połowy XIX wieku. Obecnie w Lubaniu nadal możemy podziwiać wiele zachowanych fragmentów miejskich murów.

Genezy kamiennych fortyfikacji Lubania, w tym również najbardziej okazałego ich elementu, czyli Wieży Brackiej (Brüderturm), należy szukać w mrokach pierwszych dwóch dekad XIV w. Lubańskie założenia obronne nie powstały w ciągu jednego roku. Ich budowa była procesem długotrwałym i bardzo kosztownym. Skalę przedsięwzięcia dobrze unaocznia fakt, że długość jednej linii murów wynosiła ok. 1400 m. Lubań posiadał dwa pasy umocnień. Pierwotnie wybudowano tylko jedną linię murów obronnych. Trudno określić dokładnie, kiedy wzniesiono drugi pierścień fortyfikacji. Mogło to nastąpić zarówno w XIV w., jak i w pierwszej poł. kolejnego stulecia. Obwarowaniom miasta Lubania nadano owalny kształt. Na ich krągły obrys wpłynęły: linia brzegowa Siekierki, spadek terenu, charakter pierwotnego osadnictwa oraz kształt wcześniejszych założeń obronnych. Tak więc nasze miasto posiadało typowy dla zdecydowanej większości ośrodków miejskich kształt obwodu fortyfikacji. Starszy, wewnętrzny mur obronny miał ok. 8 m wysokości i ok. 2,5 m grubości. Z kolei młodszy pierścień był wysoki na ok. 3,5 m i gruby na nieco ponad 1 m. Odległość między dwoma liniami murów (niem. Zwinger) wynosiła ok. 10 – 15 m. Wyższą linię fortyfikacji wzmacniało 17 baszt. Z kolei niższa linia obejmowała 15 otwartych baszt równych wysokością murowi obronnemu. Lubań posiadał 4 wjazdy: Bramę Bracką, Zgorzelecką, Nowogrodziecka i Mikołajską. Bracki i nowogrodziecki węzeł bramny zamykały barbakany. Lubań posiadał dwie suche fosy. Pierwsza, szeroka na ok. 15 m i głęboka na ok. 5 m, obiegała miasto bezpośrednio przed niższą zewnętrzną linią murów obronnych. Z kolei druga znajdowała się w międzymurzu. W XIX stuleciu średniowieczne fortyfikacje i wąskie wjazdy stały się przeszkodą na drodze przestrzennego rozwoju miasta W 1832 r. rozebrano umocnienia Bramy Mikołajskiej. Cztery lata później usunięto barbakan zamykający Bramę Bracką. W kolejnym dziesięcioleciu, wybito w murach dwa nowe wjazdy. Pod koniec lat 50-tych rozebrano umocnienia Bramy Nowogrodzieckiej. Następnie przystąpiono do wyburzania murów obronnych, baszt i bastei. Cały proces rozbiórki przebiegał pod ścisłą kontrolą konserwatora zabytków oraz administracji wojskowej. Konserwator zabytków nie pozwolił na wyburzenie całości umocnień, dzięki czemu w Lubaniu zachowały się do dnia dzisiejszego znaczne fragmenty murów obronnych, 3 baszty oraz Wieża Bracka.

 Źródło: miastoluban.pl