Kościół pw. św. Małgorzaty w Lyskach
Kościół pw. św. Małgorzaty jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu Pogrzebień należącego do archidiecezji katowickiej.
Monumentalna, neogotycka świątynia powstała na początku XX w., zastępując tym samym XVII-wieczny drewniany kościół, który został niestety rozebrany. Kościół jest murowany, z charakterystycznej, czerwonej cegły. W tyle placu kościelnego znajduje się zespół trzech kaplic wkomponowanych w parkan. Środkowa drewniano-murowana kaplica pw. Najświętszego Serca Jezusa pochodzi z 1925 r. Kaplice boczne są murowane, pochodzą prawdopodobnie z 1906 r. Poświęcone zostały Matce Boskiej Fatimskiej i św. Janowi Nepomucenowi. Również na tyłach placu kościelnego podziwiać można grupę trzech okazałych dębów czerwonych. Najgrubsze z tych drzew ma wyraźnie asymetryczną koronę i odcięty jeden z trzech głównych pni.
Dużą wartość posiada stary cmentarz w centrum wsi, na którym do 1907 r. stał drewniany kościół parafialny. Założony został najprawdopodobniej w XIV w. Znajduje się na nim wybudowana w stylu neogotyckim kaplica cmentarna ufundowana jako grobowiec rodzinny przez Józefa Benedykta Połednika, poświęcona w 1850 r. W jej podziemiach spoczywają jego doczesne szczątki, żony Ewy Ernestyny i ich syna Edwarda. Na cmentarzu znajduje się także wiele zabytkowych nagrobków z XIX i początku XX w.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pierwsza wzmianka o Lyskach pochodzi z 1313 r., ale z pewnością powstały one jeszcze w poł. XIII w. Nie była to wówczas duża osada, prawdopodobnie liczyła jedynie kilku osadników. W latach 1335–1342 pojawiły się pierwsze informacje na temat tutejszego kościoła i parafii, które również powstały w poł. XIII w. W 1315 r. znany jest ks. Adam z Lysek, kanonik kolegiaty raciborskiej. Parafia Lyski płaciła wtedy jedną grzywnę i 15 skojców świętopietrza. Do parafii Lyski, wg źródeł z 1679 r., należały Lyski, Bogunice, Zwonowice, Gaszowice, Pogwizdów, Górki Śląskie, Sumnia, Szczerbice, „Solarnia”, Szymocice oraz Nowa Wieś. Wyżej wymieniony zasięg parafii pozostał niezmieniony aż do czasu zmiany państwowości w 1922 r., kiedy nowa granica państwowa odcięła wieś Szymocice, zostawiając ją przy Rzeszy Niemieckiej. Administracja Apostolska dla odzyskanej przez Polskę części Górnego Śląska i utworzona w 1925 r. diecezja katowicka wymagała reorganizacji dekanatów i obwodów parafialnych na obszarze przyznawanym Polsce. Przy tych zmianach także obwód parafii w Lyskach uległ stopniowo dużym zmianom, tak, że ostatecznie dziś parafię tworzą jedynie wsie: Lyski, Sumina, Nowa Wieś i Bogunice.
Pierwszy kościół w Lyskach był oczywiście drewniany. Od początku patronowała mu św. Małgorzata Antiocheńska przedstawiana na obrazach ze smokiem. Świątynia ta służyła parafianom do 1669 r., kiedy to uległa zniszczeniu w wyniku pożaru. Na jej miejscu w 1672 r. wybudowano nowy kościół, również drewniany, który przetrwał 230 lat. Posiadał on murowaną i sklepioną kryptę, w której składano ciała zmarłych dziedziców wsi. W poł. XIX w. z uwagi na wzrastającą liczbę parafian zaczęto planować budowę nowego, większego i murowanego kościoła. Do realizacji tego planu doszło jednak dopiero na początku XX w. Plan nowej świątyni narzuciła rejencja opolska jako przedstawicielka fiskalnego patronatu, a gmina kościelna go zaakceptowała. Kierownikiem budowy był budowniczy Paweł z Rybnika, zaś zleconą mu budowę wykonał budowniczy Klose. Budowa ruszyła w 1904 r. Okna witrażowe dostarczyła firma Franke z Naumburga. Stacje drogi krzyżowej wykonał malarz Waldowski z Wrocławia. Poświęcenie nowego kościoła odbyło się 13 maja 1906 r. W 1907 r. rozebrano starą, XVII-wieczną świątynię.
W czasie działań II wojny światowej kościół został poważnie uszkodzony. Szkody te zostały naprawione dzięki ks. proboszczowi Teichmannowi.
Źródło: peuk.fiiz.pl
