Drewniany kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Mikołowie-Paniowach
711/66 z 31.03.1966
Kościół pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Mikołowie-Paniowach jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która leży w dekanacie Mikołów położonym w archidiecezji katowickiej.
Zabytkowa drewniana świątynia znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. Kościół jest orientowany, czyli jego prezbiterium zwrócone jest w kierunku wschodnim. Budowla jest konstrukcji zrębowej z lisicami i wydatnym okapem. Mniejsze od nawy prezbiterium zamknięte jest trójbocznie, z boku przylegają do niego kaplica i zakrystia, natomiast do boku nawy przylega kruchta. Kaplica kryta jest dachem namiotowym z cebulastą kopułą gontową. Od frontu dostawiono wieżę konstrukcji słupowej poprzedzoną kruchtą. Wieża zwieńczona jest hełmem cebulastym, krytym gontem z latarnią i mieści dzwon z 1509 r. Dach dwukalenicowy, kryty gontem, ma ośmioboczną wieżyczkę na sygnaturkę zwieńczoną również cebulastym hełmem gontowym z latarnią. Kościół otoczony jest sobotami. Wewnątrz znajduje się chór muzyczny, wsparty na czterech słupach z organami z 1894 r. (stare pochodzące z przełomu XVII/XVIII w., nie nadawały się już do użytku). W prezbiterium i nawie znajduje się pozorne sklepienie kolebkowe, pomiędzy nimi belka tęczowa z Grupą Ukrzyżowania.
W kościele podziwiać można dwa renesansowe ołtarze – główny, który pochodzi z poł. XVII w. oraz boczny, datowany na 1598 r., a także drugi ołtarz boczny reprezentujący styl barokowy pochodzący z przełomu XVII/XVIII w. Barokowa jest również ambona. Z XVI w. pochodzi ponadto zabytkowa, gotycka, kamienna chrzcielnica. W kościółku znajdują się rzeźby św. Piotra i Pawła, Matki Boskiej, Chrystusa Ukrzyżowanego, św. Jana i obraz św. Augustyna.
Świątynia jest otoczona murem z kamienia. W jej otoczeniu znajduje się zabytkowy cmentarz, na którym znajduje się kamienny krzyż z 1816 r. z płaskorzeźbą Matki Boskiej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pierwsza wzmianka o kościele i Wojciechu, proboszczu w Paniowach pochodzi z 1325 r. Z historii parafii wiadomo, iż istniała ona do 1475 r., kiedy to Paniowy zaczęły należeć parafii bujakowskiej. W latach 1570–1580 do 1632–1640 paniowski kościół znajdował się w rękach protestanckich, a przynależeli do niego parafianie z Paniów i Paniówek. W 1680 r. Paniowy przeszły do diecezji wrocławskiej (przedtem należały cały czas do diecezji krakowskiej). W poł. XVIII w., z uwagi na zły stan kościoła, został on rozebrany. W 1757 r. przystąpiono do budowy nowego kościoła, który podziwiać możemy do dnia dzisiejszego. Jego fundatorką była Katarzyna Rozyna Bujakowska. Do nowej świątyni przeniesiono prawie całe wyposażenie starego, rozebranego kościoła. W świątyni znajdowały się trzy drewniane ołtarze z podstawami murowanymi. Główny – Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – był konsekrowany. W centrum prezbiterium umieszczono tabernakulum. Ambonę ozdobiono sztuką snycerską. W kościele znajdowała się kamienna chrzcielnica. Świątynia posiadała trzy dzwony: dwa z nich umieszczono w przylegającej do świątyni dzwonnicy, jeden w wieżyczce kościoła.
W 1790 r. tutejszy proboszcz wyjednał w Rzymie specjalny odpust na dzień patronów kościoła śś. Apostołów Piotra i Pawła.
W 1868 r. dotychczasowy cmentarz, otoczony drewnianym płotem, stał się niewystarczający i ówczesny właściciel Paniowych – hrabia Wehner-Posadovsky – podarował gminie kościelnej 3/4 morgi gruntu na poszerzenie cmentarza. Gmina paniowska otoczyła darowaną parcelę murem i zobowiązała się do jego utrzymania. W 1888 r. w miejsce drewnianej kostnicy wybudowano nową murowaną.
W 1925 r., po 450 latach, wskrzeszona została parafia paniowska obejmująca swym zasięgiem również i Paniówki.
Źródło: peuk.fiiz.pl
