Bazaltowa Góra (368 m n.p.m.)
Bazaltowa Góra (niem Breiteberg) – wzniesienie o wysokości 368 m n.p.m., w południowo-zachodniej Polsce, na Pogórzu Kaczawskim.
Wzniesienie położone jest na terenie Parku Krajobrazowego "Chełmy", w południowo-wschodniej części Pogórza Kaczawskiego, na Pogórzu Złotoryjskim, około 6,0 km na południowy zachód od Jawora w województwie dolnośląskim.
Niewielkie powulkaniczne wzniesienie, w kształcie małego stożka, o dość stromych zboczach, z wyraźnie podkreślonym wierzchołkiem, wznosi się na wschodniej krawędzi Wzgórz Złotoryjskich, przy wschodniej granicy Parku Krajobrazowego "Chełmy". Wzniesienie o zróżnicowanej budowie geologicznej, zbudowane z bazanitu mioceńskiego, który tworzy pokrywę lawową oraz wypełnia część komina dawnego wulkanu tarczowego o zasadowej lawie. Bazalt budujący wzniesienie jest spękany, tworzy regularne słupy. W niższej części zbocza zalegają warstwy utworów soliflukcyjnych, a u podnóża występują osady glacjalne, fluwioglacjalne. Oddzielność słupową bazaltów (bazanitów) widać doskonale w wyrobisku dawnego kamieniołomu na południowo-wschodnim zboczu góry. Podczas eksploatacji odsłonięto w centralnej części dawny komin wulkaniczny. U podnóża wyrobiska występuje rumosz skalny porośnięty w większości samosiewem. Na północny zachód od szczytu wzniesienia znajduje się drugi, bardziej zarośnięty kamieniołom bazaltu.
Wzniesienie porośnięte lasem liściastym z udziałem dębu, jarzębu szwedzkiego, brekinii, lipy i jawora. W runie występują m.in. storczyk bzowy, gnieźnik leśny, wawrzynek wilczełyko, przylaszczka pospolita, naparstnica zwyczajna a u podnóży goździk pyszny.
Źródło: wikipedia.pl
- Wzniesienie w trzeciorzędzie było wyższe od obecnego wzgórza. W okresie zlodowacenia, w trakcie transgresji lądolodu było całkowicie przykryte lodem; wody topniejącego lądolodu oraz silne procesy niszczące, trwające przez kilka ostatnich milionów lat, przyczyniły się do zdarcia grubej pokrywy otaczającej komin wulkaniczny. Z dawnego wulkanu zachował się tylko nek, w postaci twardziela, wypełniającego wnętrze krateru.
- Na wzniesieniu występują żyzne buczyny sudeckie, południowe zbocza zajmują kwaśne dąbrowy, a wśród nich fragmenty ciepłolubnej dąbrowy brekiniowej.
- Na szczycie znajduje się 10-metrowa wieża widokowa wzniesiona w 1906 roku z łamanego kamienia bazaltowego na planie koła. Wejście do wieży stanowi gotyzujący portal, obramowany cegłą klinkierową. Wieżę wieńczy platforma widokowa otoczona krenelażem na kroksztynach. Z uwagi na wysokość lasu wieża utraciła walory widokowe.
- W obrębie wzniesienia występuje około 20 gatunków roślin objętych ochroną, wśród nich są dąb szypułkowy, brekinia i lipa drobnolistna.
- Wieża widokowa na wzniesieniu wpisana jest do rejestru zabytków pod nr. 980/L. z dn. 18.02.1993 roku.
- Według przekazów w czasach przedchrześcijańskich znajdował się tam święty gaj. Gaj ten miał nakazać spalić biskup wrocławski Cyprian (1201–1207). Na szczycie góry znajdować się miał także otoczony kamiennym kręgiem chram będący świątynią związaną z religią Słowian.
Źródło: wikipedia.pl
