Kalwaria Piekarska w Piekarach Śląskich
A/1622/95 z 29/12/1995
Kalwaria Piekarska to zespół obiektów kultu maryjnego związanego ze znajdującym się w pobliżu wzgórza Cerekwica Sanktuarium Matki Boskiej Piekarskiej, zajmujący 10 ha i składający się z 14 kaplic Drogi Krzyżowej, 15 kaplic różańcowych i 11 innych, związanych z życiem Chrystusa i Jego Matki. W skład kalwarii wchodzi także neogotycki kościół pw. Zmartwychwstania, wzniesiony wg projektu architekta Juliusza Kapackiego, stanowiący skupienie XI, XII i XIII stacji Drogi Krzyżowej w jednej budowli.
Kaplice wyobrażające stacje Drogi Krzyżowej zostały zaprojektowane przez Edwarda Schneidera i zbudowane w różnych stylach architektonicznych i urozmaiconym układzie urbanistycznym. Rozmieszczono je tak, aby ułatwić pielgrzymom swobodne przemieszczanie się. We wszystkich kaplicach nad drzwiami, w drewnianych krzyżach umieszczono pod szybkami kamyki z Jerozolimskiej Drogi Krzyżowej. We wschodniej części kalwarii znajduje się Ogród Oliwny z Doliną Jozefata, jest też Góra Oliwna z drewnianą rzeźbą Chrystusa. Historyczne sceny przedstawiają ponadto dodatkowe kaplice: Wieczernik, Dwór Annasza, Dom Piłata, Pałac Kajfasza, Pałac Heroda. Osobliwą Kaplicą są Gradusy – Święte Schody.
Kaplice Różańcowe zostały zbudowane na obrzeżu wzgórza, wzdłuż kalwaryjskiego muru. Każde pięć kolejnych kaplic symbolizuje tajemnice radosne, bolesne i chwalebne. Każda „piątka” zbudowana jest w innym stylu i dlatego już z zewnątrz łatwo je rozróżnić. Dodatkowo wzniesiono kaplice: św. Heleny, która odnalazła drzewo Krzyża św. Jest też grób Matki Bożej.
Wzdłuż kalwaryjskich ścieżek i między kaplicami rosną o piękne okazy starodrzewia, które tworzą niepowtarzalną atmosferę tego miejsca.
Kalwaria Piekarska znajduje się na legendarnym wzgórzu Cerekwica, na którym to – zgodnie z legendą – miał stanąć w XIV w. pierwszy drewniany kościół pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja. Otóż, wg pierwotnych planów, miał być on wybudowany na wzgórzu Cerekwica, jednakże materiał przeznaczony do budowy kościoła, który zwożono na Cerekwicę, ginął zawsze w nocy, a odnajdywano go rankiem następnego dnia w centrum osady. Wydarzenie to uznano za niezaprzeczalny znak boski, a drewniany, mały kościół, zamiast na wzgórzu, wybudowano we wsi.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Inicjatorem budowy Kalwarii Piekarskiej był ks. Jan Alojzy Ficek, ówczesny proboszcz parafii w Piekarach Śląskich i jednocześnie inicjator i budowniczy nowego kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja, w którym umieszczony jest cudowny obraz Matki Boskiej Piekarskiej. Jednak to za czasów ks. Bernarda Purkopa koncepcja kalwarii zaczęła być realizowana. W 1869 r. do życia został powołany pierwszy społeczny komitet budowy kalwarii. Pierwsza kaplica wystawiona została jeszcze w 1869 r., a do 1882 r. wybudowano dalszych pięć kaplic. Głównym budowniczym kalwarii był jednak ks. Leopold Nerlich, zwany też „fundatorem kalwarii i mężem opatrznościowym dla Piekar”. Kontynuował on rozpoczęte przez ks. Purkopa dzieło rozbudowania kalwarii. Nowego rozplanowania kaplic i ścieżek kalwaryjskich dokonał o. Władysław Schneider – franciszkanin znający bardzo dobrze układ Kalwarii Jerozolimskiej. Pracami budowlanymi kierował honorowo Karol Ogórek – budowniczy z Szarleja. Przy budowie pracowali górnicy i hutnicy całkowicie dobrowolnie i bezinteresownie. Ich rodziny wykonywały prace pomocnicze. Włościanie dostarczali furmanki do przewozu materiałów budowlanych, a ofiarność wszystkich, całego ludu śląskiego umożliwiała zgromadzenie niezbędnych funduszy na budowę, wyposażenie i wystrój kaplic.
Budowę kalwarii rozpoczętą przez ks. L. Nerlicha, zakończył jego brat, ks. Karol Nerlich, proboszcz Piekar od 1895 do 1900 r. Prawdopodobnie za jego czasów przedłużono niektóre ścieżki kalwaryjskie oraz wbudowano pięć ambon – kazalnic, wykonanych z miejscowego kamienia wapiennego.
W latach 1893–1896 w ramach kalwarii wzniesiony został kościół pw. Zmartwychwstania.
21 czerwca 1896 r., w obecności wielu kapłanów i 175 tys. wiernych, wrocławski biskup – ks. kardynał Jerzy Kopp poświęcił wszystkie obiekty sakralne wraz z kościołem pw. Zmartwychwstania Pańskiego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
